عنوان

واکاوی الگوهای همدیدی موجد بارش برف سنگین در غرب و شمال غرب ایران

‭۱۸۲۰۲پ‬

per

واکاوی الگوهای همدیدی موجد بارش برف سنگین در غرب و شمال غرب ایران

/اسماعیل حقیقی

: جغرافیا و برنامه‌ریزی

، ‮‭۱۳۹۵‬

، میرزائی

چاپی

دکتری

جغرافیای طبیعی گروه آب و هواشناسی

‮‭۱۳۹۵/۱۱/۰۶‬

تبریز

رف از مولفه‌های اصلی سیکل هیدرولوژی در بسیاری از حوضه‌های آبریز کوهستانی دنیاست و نقش مهمی را در تأمین منابع آب آشامیدنی، کشاورزی و تولید انرژی ایفا می‌کند .در این پژوهش مهم‌صترین الگوهای همدیدی موجد بارش برف سنگین با رویکرد محیطی به گردشی در غرب و شمال غرب کشور مورد بررسی قرار گرفته است .برای این منظور داده‌صهای برف سنجی ‮‭۴۵‬ ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری ‮‭۳۰‬ ساله‮‭۱۹۸۴) - (۲۰۱۳‬برای استان‌صهای غرب و شمال غرب ایران از سازمان هواشناسی کشور استخراج و مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت .به منظور بررسی و شناسایی بارش‌صهای برف سنگین از شاخص صدک ‮‭۹۰‬ ام بهره گرفته شده است .بعد از استخراج پایگاه داده‌صای بارش برف سنگین برای تجزیه تحلیل داده‌صهای بارش برف سنگین از دو روش آماری) تحلیل خودهمبستگی و تحلیل طیف (و تحلیل همدیدی-دینامیکی بهره گرفته شده است .به منظور انجام تحلیل‌صهای همدیدی-دینامیکی در مورد بارش‌صهای برف سنگین ایران از روش طبقه‌صبندی با استفاده از تحلیل خوشه‌صای بر روی چند گروه نقشه مربوط به روزهای نماینده از جمله ارتفاع ژئوپتانسیل، دمای جو، شار رطوبت، جبهه‌صزایی، تاوایی، شاخص امگا، جت استریم و داده‌صهای باد مداری و نصف النهاری استفاده شده است .نتایج حاصل از تحلیل روند بارش‌صهای برف سنگین نشان داد که طی ده‌صهای اخیر برخلاف کاهش فراوانی وقوع برف سنگین شاهد افزایش میانگین شدت بارش برف سنگین در پهنه غرب و شمال غرب ایران بوده‌صایم .این امر نشان دهنده افزایش شدت وقوع سهم رخدادهای فرین برف نسبت به دوره‌صهای گذشته است .توزیع مکانی الگوی خودهمبستگی فضایی بارش برف سنگین در نیمه های شمالی منطقه مورد مطالعه دارای الگوی خوشه‌صای بالا و در نیمه‌صهای جنوبی از الگوی خودهمبستگی فضایی منفی برخوردار بوده است .در مجموع توزیع مکانی الگوهای خوشه‌صای بالای برف سنگین به سمت دوره‌صهای اخیر افزایش محسوسی را تجربه کرده است در حالی‌ص‍ که توزیع مکانی الگوی خودهمبستگی فضایی منفی بارش برف سنگین به سمت دوره‌صهای اخیر کاهش قابل توجهی را به ویژه در بخش‌صهای جنوب غرب منطقه مورد مطالعه نشان می‌صدهد .نتایج حاصل از تحلیل طیفی نشان داد که نوسانات کوتاه مدت ‮‭۲‬ تا ‮‭۸‬ ساله بر بارش برف سنگین غرب و شمال غرب ایران حاکم است با این وجود در بعضی از مناطق به ویژه نیمه جنوبی منطقه مورد مطالعه نوسانات میان مدت مشاهده شده است .در بعضی از ایستگاه‌صها نوساناتی معادل با طول دوره آماری مشاهده شد که بیانگر وجود روند در داده‌صها می‌صباشد .در مجموع می‌صتوان گفت که با حذف روند بیشتر ایستگاه‌صهای منطقه مورد مطالعه دارای نوسانات کوتاه مدت ‮‭۲‬ تا ‮‭۴‬ ساله هستند .نتایج این پژوهش برای طبقه بندی و تحلیل الگوهای همدیدی موجد بارش برف سنگین در منطقه غرب و شمال غرب ایران نشان داد که ‮‭۴‬ الگو به بهترین نحو بارش‌صهای برف سنگین در منطقه مورد مطالعه را توجیه می‌صنمایند که عبارتند از الگوی کم فشار غرب ایران-پرفشار سیبری و پرفشار اروپا ، الگوی کم فشار سودان-کم فشار جنب قطبی و پرفشار اروپا ، الگوی کم فشار ایران مرکزی-پرفشار سیبری و الگوی کمربند کم فشار جنوب عربستان-غرب ایران ، پرفشار سیبری .در تمامی الگوها در تراز دریا تلاقی زبانه‌صهای سرد و خشک شمالی با گرم و مرطوب جنوبی سبب شکل گیری میدان جبهه‌صزایی بر روی منطقه مورد مطالعه شده است .در تراز میانی جو تشدید جریانات نصف النهاری در بادهای غربی با ایجاد مراکز بسته پرفشار و کم فشار) سردچال (سبب شکل گیری الگوی بلاکینگ در مسیر جریانات غربی شده و قرارگیری منطقه مورد مطالعه در قسمت شرقی ناوه ارتفاعی و سردچال ناشی از الگوی بلاکینگ شرایط لازم برای صعود هوا را فراهم نموده است .همچنین تمرکز میدان امگای منفی در راستای قائم جو و فرارفت تاوایی نسبی مثبت از ترازهای میانی تا بالای جو به همراه قرارگیری منطقه مورد مطالعه در نیمه چپ خروجی رودباد جنب حاره) با بیشترین میزان واگرایی بالایی (شرایط را برای تشدید جریانات صعودی و در نتیجه ناپایداری‌صهای شدید و بارش برف سنگین فراهم نموده است

Snow of the main factors of Hydrology cycle in many mountainous catchment areas of the world and plays an important role in providing drinking water, agriculture and energy production plays. In this study, the main synoptic patterns which cause heavy snowfall is examined with environmental approach to circulation In West and North West of the country. For this purpose, was extracted data of snow 45 synoptic stations during the 30-year period (2013-1984) for West and North West provinces of Iran Meteorological Organization and were examined and analyzed. In order to investigate and identify heavy snowfall has been used the 90-th percentile index. After extracting the heavy snowfall database, For analysis of heavy snowfall data, have been used from two methods statistical (autocorrelation analysis and spectrum analysis) and synoptic-dynamic analysis. In order to analyze the synoptic-dynamic the heavy snowfall of Iran the classification method uses a cluster analysis on several groups of representative dates maps Including: geopotential Height, atmospheric temperature, humidity flux, front genesis, vorticity, Jet Stream and Uiwnd and Vwind data have been used. The results of the analysis trends heavy snowfall during the study period showed that Unlike reduce the frequency of occurrence of heavy snow in recent decades witnessed an increase in the severity of the heavy snowfall in the area of West and North-West Iran. This reflects the increasing severity of extreme events share of snow compared to the previous period. The spatial distribution pattern of spatial autocorrelation heavy snowfall in the northern half of the study area has a High-cluster pattern and has been in the southern half of spatial autocorrelation pattern negative. In general, the spatial distribution Top cluster patterns of heavy snow in the recent period have experienced a perceptible rise. While the spatial distribution pattern of negative space autocorrelation heavy snowfall in the recent periods a significant reduction, especially in parts of the South West shows the study area. The results of spectral analysis showed that short-term fluctuations from 2 to 8 years are dominated by short-term fluctuations in heavy snowfall West and North West of Iran. However, have been observed medium-term fluctuations in some areas, particularly the southern half of the regions. Have been observed in some stations Oscillations equivalent to the during statistical period. This is indicating a trend in the data. In general we can say that with the removal trend have most of the studied area stations short-term fluctuations from 2 to 4 years old. Results of this research for the classification and analysis of synoptic patterns which cause heavy snowfall in the area of West and North West of Iran Showed that 4 pattern in the best way is explained Heavy snow in the study area Which include; Low pressure pattern West Iran-Siberian high pressure and Europe High pressure, Low pressure pattern Sudan-Sub-polar low pressure and Europe High pressure, Low pressure pattern central Iran- Siberian high pressure, Low pressure belt pattern southern Arabia-West Iran and Siberian high pressure. In all patterns in sea level cross tabs cold and dry north with hot and humid South is leading to the formation of the Front Genesis on The study area. In middle levels atmosphere intensification of meridional flows in the westerly winds by forming closed centers High pressure and low pressure cause blocking pattern formation in the western flow path and is located study area in the eastern part of the trough Elevation and cut-off low caused by the blocking pattern has provided the necessary conditions for the rising air. Also focus on the negative omega in the vertical direction of the atmosphere and positive relative vorticity advection from the middle levels of the atmosphere to the top Located along with study area in the in the left half of the subtropical jet stream output (With maximum divergence above) has provided Conditions for the intensified flows ascending, resulting in severe instabilities and heavy snowfall

حقیقی، اسماعیل

رضایی بنفشه، مجید، استاد راهنما

جهانبخش اصل، سعید، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی