اثر شدت نور و دورهی نوری روی نشو و نما، زادآوری و طول عمر زنبور Trissolcus grandis (Hym.: Scelionidae) ، پارازیتویید تخم سن گندم Eurygaster integriceps Puton (Hem.: Scutelleridae)
/ندا تیموری
: کشاورزی
، ۱۳۹۵
چاپی
کارشناسی ارشد
حشره شناسی کشاورزی
۱۳۹۵/۱۱/۲۰
تبریز
سن گندم Eurygaster integriceps Puton (Hemiptera: Scutelleridae) از آفات مهم گندم و جو در ایران میصباشد .زنبورهای پارازیتویید تخم از مهمصترین دشمنان طبیعی این آفت میصباشند که نقش بهصسزایی در کنترل آن دارند .از میان این پارازیتوییدها، زنبور Trissolcus grandis (Thomson) (Hymenoptera: Platygastridae) که پراکنش و فراوانی بیشتری در سطح کشور دارد، در این مطالعه برای بررسی اثر دو عامل شدت نور و دورهصی نوری بر پارامترهای زیستی و پارامترهای رشد جمعیت پایدار استفاده شد .دورهصی نوری و شدت نور جزء شرایط فیزیکی مهم میصباشند که در تنظیم دیاپوز، تخمصگذاری، زادآوری، طول عمر، پارازیتیسم و نشوونمای پارازیتوییدها و شکارگران اثر میصگذارند .نور همچنین در اکثر موارد از عوامل اساسی در تعیین زمان فعالیت موجودات زنده میصباشد .در این راستا ابتدا اثر سه شدت نور متفاوت (۵۳۳۱ ، ۵/۱۴۱۲ و ۷۰۶ لوکس (در دمای۲۶ ۱درجهصی سلسیوس، رطوبت نسبی ۵۰ ۱۰درصد و دورهصی نوری ۱۶ ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی مورد مطالعه قرار گرفت .در تمامی پارامترهای رشد جمعیت پایدار بهصجز نرخ خالص و ناخالص تولیدمثل، تفاوت معنیصداری مشاهده شد .نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برای سه شدت نور به ترتیب ۳۵۴/۰ ۰۰۲/۰ ، ۳۶۷/۰ ۰۰۱/۰ و ۳۶۲/۰ ۰۰۲/۰ محاسبه شد .نرخ خالص تولیدمثل (R۰) برای سه تیمار فوق بهصترتیب ۷۳/۱۳۳ ۱۳/۳ ، ۱/۱۴۱ ۱۱/۳ و ۸۳/۱۳۰ ۹۷/۲ و مدت زمان یک نسل (T) به ترتیب ۸۰/۱۳ ۰۶۷/۰ ، ۴۵/۱۳ ۰۶۵/۰ و ۴۳/۱۳ ۰۸۹/۰ روز بود .زادآوری کل سرانه نیز اختلاف معنیصداری بین شدت نورهای مختلف نشان داد .بهصعلاوه، اثر چهار دورهصی نوری(۱۰:۱۴ ، تاریکی مطلق، ۱۲:۱۲ و ۱۴:۱۰ ساعت) (تاریکی : روشنایی (در شرایط ثابت آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت .در تمامی پارامترها اختلاف معنیصدار مشاهده شد و تفاوت بین تیمارهای ۱۴:۱۰ و ۱۲:۱۲ با تیمارهای تاریکی مطلق و ۱۰:۱۴ معنیصدار بود .نرخ خالص تولیدمثل (R۰) برای چهار تیمار فوق بهصترتیب ۷۳/۱۰۵ ۹۱/۱ ، ۶۶/۱۱۰ ۷۴/۲ ، ۸۶/۱۲۱ ۸۳/۱ و ۸/۱۲۳ ۵۶/۳ محاسبه شد .نرخ ذاتی افزایش جمعیت بهصترتیب ۳۲۸/۰ ۰۰۲/۰ ، ۳۲۹/۰ ۰۰۲/۰ ، ۳۶۷/۰ ۰۰۱/۰ و ۳۶۲/۰ ۰۰۲/۰ و مدت زمان یک نسل بهصترتیب ۱۸/۱۴ ۰۹/۰ ، ۲۷/۱۴ ۰۹/۰ ، ۰۸/۱۳ ۰۶/۰ و ۲۷/۱۳ ۰۹/۰ روز بود .علاوه بر این، میانگین دورهصی نشوونما، زادآوری کل و نسبت جنسی بین تیمارها معنیصدار شد .نتایج این بررسی نشان داد که اثر شدت نور و دورهصی نوری روی پارامترهای زیستی پارازیتویید تخم سن گندم، T. grandis معنی دار، ولی در مجموع اندک میصباشد و این حشره میصتواند در روزهای بلند و کوتاه و حتی تاریکی مطلق، یا با نورهای کم و زیاد تا ۵۰۰۰ لوکس با تغییر اندک در پارامترهای زیستی فعالیت طبیعی خود را انجام دهد
Sunn pest Eurygaster integriceps Puton (Hem.: Scutelleridae) is one of the most important pests of wheat in Iran. Egg parasitoids are the most important natural enemies of this pest which play important role in the pest control. Among its parasitoids, Trissolcus grandis (Thomson) (Hymenoptera: Platygastridae) is the most widely distributed and frequent species, which used in this research, to determine the effect of light intensity and photoperiod on life history and population growth parameters. Photoperiod and light intensity are important components of physical condition that affect diapause induction, oviposition intensity, fecundity, longevity, parasitism and development of parasitoids and predators. Also light is the basic factor that determines timing of organism activity in most cases. At the first part of this study, effect of three light intensities, (5331, 1412.5 and 706 Lux) was studied at 26 1 C , 5010 RH and 16:8 (L: D) photoperiod. Significant differences were observed in all stable population growth parameters except net reproductive rate (R0). Intrinsic rate of increase (rm) was estimated to be 0.354 0.002, 0.367 0.001 and 0.362 0.002 at high, medium and low Luxes. Net reproductive rate (R0) was 133.733.13, 141.13.11 and 130.832.97 and generation time (T) was 13.80 0.067, 13.452 0.065 and 13.433 0.089 days in those treatments respectively. Total fecundity also showed significant differences among the luxes. Moreover, effect of four photoperiod regimes (10:14, darkness, 12:12 and 14:10 h) were studied at constant laboratory conditions. Significant differences were observed among all parameters as they were classified within two groups (10:14 and darkness in a group compared to 12:12 and 14:10 h in the other one). Net reproductive rate (R0) was respected as 105.73 1.91, 110.66 2.74, 121.86 1.83 and 123.8 3.56 in those treatments. Furthermore, intrinsic rate of increase (rm) was 0.328 0.002, 0.329 0.002, 0.367 0.001 and 0.362 0.002 d-1 and generation time (T) was 14.18 0.09, 14.27 0.09, 13.08 0.06 and 13.27 0.09 d respectively. Significant differences were also observed among the treatments of the other parameters (including developmental time, total fecundity and sex ratio) but in longevity. Overall, light intensity and photoperiod had limited althogh significant effects on the most biostatistics of T. grandis. It seems that T. grandis is able to successfully develop, survive and reproduce under a wide range of light regimes