خلیج فارس به لحاظ موقعیت استراتژیک و منابع طبیعی سرشارآن، از دوران گذشته تا به امروز مورد توجه دولتها و ملتها بوده و بسیاری از سلاطین پادشاهان از همان زمانهای کهن به موقعیت اقتصادی آن نظر داشتهاند که از آن جمله حمایت پادشاهان پارت از گسترش بازرگانی در این منطقه بوده است برخی سابقه تجارت دریایی خلیج فارس را به دورههای پیش از تاریخ مربوط می دانند اما همگی به این موضوع اذهان دارند که در دوره ساسانی و در صدر اسلام سیطره ایرانیان بر تجارت دریایی خلیج فارس انکارناشدنی است یکی از دورانهای درخشان ایرانیان در پهنه تجارت جهانی مربوط به دورن ساسانی است که نشانهای انکارناپذیری از این تسلط بر خلیج فارس و تجارت دریایی آن در دست است. از لحاظ نیروی دریایی نیز ایران باستان دارای مرزهای دریایی و رودخانههای پر آب و قابل کشتیرانی بوده است از این رو توجه دریا به دریانوردی و فرآهم کردن وسایل آب و پیمای مناسب نیز در آن دوران مورد توجه بوده است کشتیرانی در آبهای ایران از دیرباز انجام میشده و با توجه به این سنت دریانوردی نیاز به کشتی سازی و سودجستن از ابزارهای دریانوردی در ایران وجود داشته است پیشینه تعیین زمان از راه اندازهگیری سایه آفتاب به زمان ایران باستان برمی گردد کاربرد آتش در جنگ برای سوزاندن کشتیها و تاسیسات دریایی دشمن از دوران باستان رایج بوده است ابزارهای نمایش حرکت سیارات زمین و خورشید و همچنین محاسبات زاویهای و طولی و همچنین در امر دریانوردی و کشتیرانی به همراه داشتن چکیدهای از سفرهای پیشین دیگر دریاپویان در مسیرهای دریایی و استفاده از مواد نفتی از اختراعات ایران در امر دریانوردی بوده است
ابوالفضل امیردیوانی
پیشینه فرهنگی تاریخی تجارت و دریانوردی ایرانیان در منطقه خلیج فارس