بنیاد ایرانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
۱۳۹۰
۱۶۲ص.: مصور
000
کتابنامه:ص. ۸۵۱ - ۲۶۱
ررسی آثار نجومی دوره ایلخانی، به این شرط که با دورههای دیگر مقایسه شود، هدف اصلی این پژوهش بوده است. تعریف ارائه شده از آثار، دو حیطهه کاملا متفاوت را پیش روی ما گشود. آثار از یک سو شامل کتابها و رسائل نجومی، ابزارهای رصدی، رصدخانهها و از سوی دیگر در بردارنده ظرفها (سفالین و فلزی)، کاشی ها، سکهها، فرش و منسوجات، نقاشی و مینیاتورها و بناهایی با طرحهای نجومی است. تحقیق در گروه اول، تاریخ علم نجوم و در گروه دوم، مقوله هنر را رقم زد. خورشید، ماه، ستارگان، صورت فلکی، سیارات ، نقش شیر و گاو، طرح شیر و خورشید و .... در زمره نمادهای مورد توجه بوده و در آثار بیشماری نمود یافتهاند. به این دلیل، تصاویر این بخش به صورت گزینشی انتخاب شدهاند. تقسیمبندی فصلها بر اساس سوالهای تحقیق صورت گرفته است و پاسخ این سوالها را که نتایج تحقیق هستند در پایان هر بخش، جداگانه و در فصل پایانی به طور کلی نوشته شده است. نتیجه کلی حاصل از این پژوهش این است که نجوم، چه به صورت علمی و چه ازنظر احکامی، از گذشتههای دور در ایران رواج داشته و مانند بقیه مولفههای فرهنگی تحت حمایت حکمرانان بوده است. در دوره ایلخانی، به علت اینکه فرمانروایان مغول بهطالع بینی و تاثیر آسمان بر زندگی اعتقاد داشتهاند، این علم توانست راه خود را بازیابد و پس از ویرانی ها، رصدخانهای ساخته شود که نتایج حاصل از آن به طور جدی بر نجوم کوپرنیکی تاثیر بگذارد. همچنین، استافده از کاشی های ستارهای شکل در این دوره به وفور دیده می شود. گاهشماری دوازده گانه جانوری با ورود مغولان به طور رسمی وارد نوشتههای مورخان این دوره می شود، اما همچنان کاهشماری های دیگر بر این گاهشماری برتری دارند؛ حتی در دوره صفویه، با وجود حمایت طبقه حاکم، این گاهشماری رواج چندانی نمی یابد و در حد نام گذاری سال ها تا به امروز ادامه می یابد