Melez Kabak (Cucurbita Pepo L.) Genotiplerinde in Vitro Rejenerasyon
[Thesis]
Dursun, Buse
Aydın, Yıldız
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
145
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Cucurbita pepo L. Magnoliopsida sınıfı, Cucurbitales takımı, Cucurbitaceae familyası içerisinde yer alan, otsu yapıda gövdeye, geniş yapraklara ve yüzeysel dağılan köklere sahip tek yıllık bir bitkidir. Cucurbita pepo L. yabancı tozlanan bir bitki olduğu için geleneksel ıslah yöntemleri ile seleksiyon çalışmaları uzun sürmektedir. Türkiye'de ıslah çalışmaları geleneksel yöntemlerle sürdürülmektedir. Kabakta geliştirilen doku kültürü tekniklerinin kullanılması çeşit ıslahı çalışmalarını hızlandırmasının yanı sıra yüksek verim, kalite ve erkencilik yönünden de önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu tez çalışması ile Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünce zararlılardan korunması ve üretiminin arttırılması amaçlanan beş farklı hibrit kabak çeşidine ait (Ardendo, Angelina, Torpido, Roni, Sena Hanım) tohumlar kullanılarak in vitro elde edilen fidelerden gelişen kotiledon nodu, nod, sürgün ucu, hipokotil ve internod eksplantları kullanılarak kabak bitkisinin in vitro rejenerasyonu elde edilmiştir. Tüm genotiplerde doku kültürü uygulamaları öncesi ve sonrası kromozom analizleri ile ploidi seviyeleri 2n=40 olarak doğrulanmıştır. En iyi gövde rejenerasyonu %92,98 ile Ardendo genotipinin kotiledon nodunda sağlanmış ve rejenerasyon için en verimli eksplant kotiledon nodu olmuştur. En iyi gövde rejenerasyonu yanıtı veren besi ortamı ise 1 mg/L Benzil amino purin (BAP) içeren Murashige ve Skoog (MS) besi ortamı olmuştur. Tüm genotiplerde kotiledon nodları ve sürgün uçları bitki büyüme düzenleyicisi içermeyen MS ve 1 mg/L Indol Bütirik Asit (IBA) içeren MS besi ortamında başarıyla köklendirilmiştir. Bunlara ek olarak anter ve ovül kültürü ile haploid bitki eldesi için kallus indüksiyonu gerçekleştirilmiştir. Anter kültüründe en yüksek kallus rejenerasyonu veren eksplant %88,24 ile Torpido genotipinde 2 mg/L 2,4-diklorofenoksiasetik asit (2,4-D) içeren besi ortamında sağlanmıştır. Ovül kültüründe ise en yüksek kallus rejenerasyonu %80,77 ile Angelina genotipinde ve 5 mg/L 2,4-D içeren besi ortamında sağlanmıştır. Elde edilen bulgular ile genotiplerde mikroçoğaltım için en uygun eksplant tipi ve besi ortamı belirlenmiş anter ve ovüllerdan elde edilen kalluslar ile haploid bitki eldesi için önemli bir adım atılmıştır.