Osmanlı Dönemi Mu'rib Eserleri'nin Değerlendirilmesi -avamil Mu'ribleri Örneği-
[Thesis]
Kadağ, Fatıma Betül
Fazlıoğlu, Şükran
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
108
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Osmanlı medreselerinde Arap dili müfredâtı adı altında okutulan dersler; Sarf (morfoloji), Nahiv (gramer, sentax) ve Belagat (Meânî-Beyân- Bedi) şeklinde tasnif edilmiştir. Bunlardan Nahiv ilmi için okutulan kitapların ilk basamağında Avâmil eserleri gelmektedir. Bu eser başlığı altında medreselerde çokça ilgi gören iki Avâmil vardır. Bunlardan ilki Abdülkâhir Cürcânî (ö.471/1078-79)'nin Avâmil-i Atîk'i diğeri ise İmam Birgivî (ö.981/1473)'nin kaleme aldığı Avâmil-i Cedîd adlı eseridir. Her iki Avâmil üzerine birçok âlim tarafından şerh ve mu'rib türü eserler yazılmıştır. Bu çalışmada Osmanlı Dönemi Avâmil Mu'ribi eserlerinin, dönemin medrese hocaları tarafından öğrencilerin talebi doğrultusunda Avâmil metnini kolaylaştırmak ve bunun yanı sıra bir takım ek bilgileri öğrencilerin istifadesine sunmak amacıyla yazıldığı tespit edildi. Bu eserler şekilsel ve içerik olarak incelendi. Ayrıca çoğu zaman mu'rib-şerh ayrımı yapılmadan tek bir tür gibi şerh adıyla mütâlaa edilen Mu'ribler'in Avâmiller'e yazılan şerhler ile kıyaslaması yapıldı. Bunun sonucunda Mu'rib adıyla ayrı bir tür olup olmadığı ortaya koyulmaya çalışıldı.