The Role of Iran in the Civil War of Syria and Yemen in Terms of Antropogeography
[Thesis]
Tiryaki, Behçet
Kurt, Halil
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
163 p.
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Ortadoğu coğrafyası, Dünya'da etnik ve dini farklılıklara dayalı şiddet olaylarının en fazla yaşandığı bölgelerin başında gelmektedir. Özellikle 2011 sonrası Arap Coğrafyasında yaşanan siyasi gelişmeler, Suriye ve Yemen'de iç savaş boyutunda etkili olmaktadır. İç dinamiklerin yanı sıra dış etmenlerin de önemli rol oynadığı kaos ortamı, ölen masum siviller, yıkılan ve harap edilen şehirler ve kültürel miras olan abidevi yapılar ile birlikte telefisi zor, büyük can ve mal kayıplarına sebep olmaktadır. Yemen ve Suriye gibi ülkelerin iç savaştan büyük zarar gördükleri kuşkusuzdur. Ancak bu ülkeler üzerinde siyasi hesabı olan bölge içi ve dışı aktörler, direkt veya dolaylı olarak çatışma ortamından nemalanmayı hedeflemektedirler. Bölge içi aktörlerden İran'ın Aden Körfezi'nden Doğu Akdeniz'e kadar geniş bir sahada nüfuz alanını yayma arzusu ile görünüşte dini olarak Şii mezhebi üzerinden fakat esasta siyasi nüfuzunu arttırma hedefiyle hamleler yaptığı bilinmektedir. İran mevcut Suriye rejiminin ayakta kalması için başta Lübnan Hizbullahı'na bağlı milisler olmak üzere; Yemen'de ise Husilere olan desteği ile fiilen iç savaşın tarafı olarak cephede savaşmaktadır. Afrika'ya açılabilmek için Yemen'in önemini çok iyi bilen İran; Yemen'de askeri potansiyelini, Suudi Arabistan'a ve Suudi Arabistanın müttefiki ABD'ye karşı kullanmaktadır. Bu politikasıyla; Yemen'de Şii-Husiler üzerinden elinde bulundurduğu nüfuzunu devam ettirmek ve sağlamlaştırmak niyetindedir. 1979 İran İslam Devrimi'nden ve Arap Baharı'ndan sonra Ortadoğu'da büyük değişimler meydana gelmiştir. Bu değişimler Ortadoğu'da bulunan devletler için çeşitli fırsatlar ve tehlikeler doğurmaktadır. Bu ülkelerden bazıları değişim rüzgârları içerisinde savrulurken bazıları da dış politika üzerinde önemli ve güçlü adımlar atmaktadırlar. Arap Baharı'nı en etkin biçimde kullanan ülkelerden biri olan İran, Baas rejiminin ayakta kalmasına destek olmak için, Suriye iç savaşına doğrudan müdahil olmuştur. Bu çalışmada Arap Baharı'ndan sonra Suriye ve Yemen bölgelerinde meydana gelen iç savaş ve İran'ın bu savaşlardaki etkin rolü incelenmiştir.