Determining the Ways of Thinking of Students and Preservice Teachers on Liquids by Using Multiple Models
[Thesis]
Ok, Merve
Kabapınar, Filiz
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
150 p.
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Çalışmanın amacı, kimya öğretmen adaylarının ve lise öğrencilerinin "Maddenin halleri" ünitesindeki "Sıvılar" konusuna dair sahip oldukları düşünce biçimlerini ve var olan yanılgılarının tespit edilmesidir. Çalışmada aynı zamanda lise düzeyindeki öğrenciler ile kimya öğretmen adaylarının düşünce biçimleri ve olası kavram yanılgıları arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirlemek hedeflenmektedir. Araştırma nitel araştırma desenleri arasında yer alan durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın veri toplama aracı araştırmacılar tarafından geliştirilen ve sıvılar konusu hakkında çoklu gösterimlerin kullanımını gerektiren 19 açık uçlu sorudan oluşan bir ankettir. Bu ankette, aynı kavrama ilişkin düşünce biçimlerinin belirlenmesine olanak tanıyan ancak kimyanın farklı temsil biçimlerini içeren tarzda sorular bulunmaktadır. Sorular sıvıların moleküler gösterimi, yüzey gerilimi, viskozite, adhezyon-kohezyon, basınç ve sıcaklığın sıvıların özellikleri üzerine etkilerine dair katılımcıların düşünce biçimlerini araştırmayı amaçlamıştır. Soruların bir bölümü literatürden alınırken (Kabapınar, 1998), geri kalanlar araştırmacılar tarafından tasarlanmıştır. Anket sorularına verilen yazılı yanıtlar içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonuçları frekans ve yüzde olarak sayısallaştırılırken katılımcıların düşünce biçimlerine ilişkin bireysel profiller de oluşturulmuştur. Araştırma bulguları lise öğrencilerinde gözlenen kavram yanılgılarının öğretmen adaylarında da var olduğunu ortaya koyar niteliktedir. Öğretmen adaylarının büyük bir çoğunluğu "Sıvılar" konusu ile ilgili kavram yanılgılarına sahiptir. Bu kavram yanılgılarından bazıları; su moleküllerinin altmikroskobik gösterimi, yüzey geriliminin altmikroskobik gösterimi, sıcaklıkla yüzey gerilimi arasındaki ilişki, su moleküllerinin birbirleri ile etkileşimlerinin altmikroskobik gösterimi, gliserin moleküllerinin birbiriyle etkileşiminin altmikroskobik gösterimi, su moleküllerinin ve gliserin moleküllerinin akışkanlığının karşılaştırılması, su moleküllerinin sıcaklığa bağlı olarak viskozitesinin karşılaştırılması, kapalı kaptaki su molekülünün sıcaklık değişimine bağlı olarak altmikroskobik gösterimi konularıyla ilgilidir. Sıvılar konusunda özellikle altmikroskobik gösterim ile ilgili yanlış verilen cevaplar bulunmaktadır. Öğretmen adaylarının 'Sıvılar' konusunda daha çok su moleküllerinin altmikroskobik gösterimi, yüzey gerilimi, viskozite ve sıcaklık konularının altmikroskobik gösterimi ile ilgili yanlış anlaşılmalar bulunmaktadır. Benzer yanılgıların her iki grupta da bulunmasından ötürü, öğretmen adaylarının kavram yanılgılarını öğretmenlik yaşantılarında öğrencilerine aktarılabileceği düşünülmektedir. Bu doğrultuda bu yanılgıların giderilmesi için kimya derslerinde çoklu modellerin gösterimlerini içeren animasyonlar ve üç boyutlu modellerin kullanılması önerilmektedir.