ارزیابی عملکرد مدل های غربالگری استئوپورز به منظور شناسایی زنان نیازمند سنجش تراکم استخوان در مطالعه سلامت سالمندی بوشهر
[پایان نامه]
مهناز پژمان ثانی
دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
۱۴۰۱
۸۲ص
دکتری فوق تخصصی
غدد و متابولیسم بزرگسالان
۱۴۰۱/۰۵/۱۹
مقدمه: استئوپورز و شکستگی های ناشی از آن، به ویژه در کشورهای در حال توسعه به یک مشکل مهم بهداشتی تبدیل شده است. روش جذب دوگانه پرتو ايکس (DXA) ، مطمئن ترین روش جهت سنجش تراکم استخوان می باشد. اگرچه، به دلیل عدم سهولت در دسترسی و هزینه بالا، جهت غربالگری عموم توصیه نمی گردد. لذا، طبق نتایج مطالعات اپیدمیولوژیک، شناسایی عوامل خطر بالینی استئوپورز جهت توسعه ی ابزارهای سنجش میزان خطر ابتلا به استئوپورز/شکستگی، صورت گرفته است. تا کنون چندین، ابزار برای تجزیه و تحلیل عوامل خطر مختلف و ارزیابی اینکه آیا التزام به ارزیابی بیشتر با اسکن DXA است یا خیر طراحی شده اند.هدف: هدف از مطالعه حاضر ارزیابی عملکرد مدل های معتبر توسعه یافته ( حساسیت ،ویژگی ،ارزش اخباری مثبت و ارزش اخباری منفی ) جهت غربالگری استئوپورز/شکستگی به منظور شناسایی زنان نیازمند سنجش تراکم استخوان در جمعیت زنان ایرانی بالای ۶۰ سال در مطالعه سالمندی بوشهر بود.مواد و روش ها: مطالعه ی حاضر، یک بررسی مقطعی بر روی 1237 خانم بالای 60 سال شرکت کننده در مطالعه ی سلامت سالمندی بوشهر (BEH) بود. جهت بررسی وضعیت تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) در ستون فقرات کمر (L2-L4) ، گردن ران و توتال هیپ ، از دستگاهDXA, USA) Discovery WI, Hologic, Bedford, Virginia ( ، استفاده شده است. در صورت داشتن نمره 5/2- ≥T-score در هر نقطه ، افراد مبتلا به استئوپورز تشخیص داده می شوند. اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان از پرسشنامه ها استخراج گردید. از شش ابزار ارزیابی خطر استئوپورز شامل ORAI ، MOST ، OPERA ، OPMIP ، OSIRIS و OSTA و ابزار ارزیابی خطر شکستگی استخوان (FRAX ) استفاده گردید. با استفاده از تعریف پوکی استخوان بر اساس نتایج BMD، معیارهای سنجش عملکرد تستهای تشخیصی مانند حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت ، ارزش اخباری منفی و شاخص یودن برای هر مدل محاسبه و مدلها با هم مقایسه شدند.نتایج: در مطالعه ی حاضر در مجموع 1237 خانم یائسه بالای 60 سال با میانگین سنی 1/6 ± 1/69 سال و شاخص توده بدنی 3/5 ± 6/28 کیلوگرم بر متر مربع مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در مجموع، (%2/59) 733 مورد بر اساس BMD هر یک از نواحی مبتلا به استئوپورز، و(%7/36) 455 مورد استئوپنیک بودند. حدود 80% بیماران سابقه شکستگی نداشتند، و قریب به %75 شرکت کنندگان فعالیت فیزیکی پایین داشتند. حساسیت شش مدل غربالگری استئوپورز، از% 7/16 (OSTA) تا 100٪ (ORAI و MOST) در نقاط برش توصیه شده آنها متغیر بود. که بهترین عملکرد مربوط به مدل OPERA با حساسیت %6/76 بود. با در نظر گرفتن شاخص یودن، FRAX با حساسیت 78% و ویژگی 46% ، عملکرد بهینه را داشت. پس از ادغام سه مدل FRAX-OPERA، FRAX-OSTA و OSTA-OPERA ، حساسیت هر سه مدل به بالای %80 ارتقا یافته و موارد منفی کاذب آنها نیز کاهش یافت. هر چند تفاوت معنی داری بین عملکرد 3مدل ترکیب وجود نداشت. نتیجه گیری: مشاهده گردید که که مدل FRAX (مدلی با 11 متغیر ساده ) و مدل OPERA (مدلی با 5 متغیر ساده) بهترین عملکرد را داشتند. همچنین پس از ادغام مدل ها ، عملکرد هر کدام ارتقا یافت. جهت یافتن بهترین نقطه برش در زنان یائسه ایرانی به مطالعات بیشتری نیاز است.