تبین عوامل موثر بر انتقال مهارت های تکنیکی کسب شده از محیط شبیه سازی شده به محیط بالینی: ارائه چهار چوب مفهومی
[پایان نامه]
رسول معصومی
دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
۱۳۹۹
۲۱۹ص.
سی دی
دکتری تخصصی(PHD)
آموزش پزشکی
آموزش مبتنی بر شبیهسازی در دو دهه گذشته به عنوان پارادایم جدید در آموزش پزشکی مطرح شده است. یادگیری، انتقال و اثر بر پیامدهای بیمار، سه سنجهای هستند که اثربخشی آموزشهای مبتنی بر شبیهسازی را میتوان با آنها سنجید. در این بین انتقال، حلقه واسط بین محیط یادگیری و محیط بالینی است. با این معیار، اندازهگیری اصلی هر راهبرد یادگیری، میزان ارتقای انتقال یادگیری از محیط یادگیری به محیط عملکردی است. انتقال یادگیری معمولاً در شبیهسازی، یک پیشفرض قلمداد میشود، اما مطالعات نشان دادهاند که انتقال پدیدهای داینامیک و پیچیده است و تحت تأثیر سیستمی از عوامل قرار میگیرد. هدف پایاننامه حاضر تبیین عوامل مؤثر بر انتقال مهارتهای تکنیکی کسب شده از محیط شبیهسازی شده به محیط بالینی و ارائه چهارچوب مفهومی بود.روش اجرا: این مطالعه در چهار مرحله انجام شد. در مرحله اول مطالعات مقایسهای آموزش مبتنی بر شبیهسازی که انتقال یادگیری را سنجیده بودند با جستجوی جامع در شش پایگاه اطلاعاتی بازیابی شدند. بعد از سه مرحله غربالگری بر اساس معیارهای ورود و خروج، عوامل مؤثر بر انتقال یادگیری به روش تحلیل تماتیک شناسایی و استخراج شدند. در مرحله دوم، مدلها و مطالعات سنتزی که در مورد عوامل مؤثر بر انتقال یادگیری در سایر حوزهها بودند نیز با جستجو در نه پایگاههای اطلاعاتی بدست آمد و عوامل پرتکرار و مهم مؤثر بر انتقال یادگیری در سه طبقه کلی عوامل مرتبط با یادگیرنده، عوامل مرتبط با طراحی آموزشی و عوامل مرتبط با محل کار دستهبندی شدند. نتایج بدست آمده از دو مرحله قبلی ادغام و یکپارچه شدند. در مرحله سوم با نمونهگیری هدفمند و نیز رعایت حداکثر تنوع، با یادگیرندگان (دانشجویان پزشکی و دستیاران) و مدرسین شبیهسازی مصاحبههای انفرادی نیمه ساختارمند انجام شد. از تحلیل محتوای کیفی جهتدار برای کدگذاری و تحلیل متن مصاحبهها استفاده شد. نتایج حاصل از این سه مرحله با هم ادغام شدند و یک چارچوب مفهومی که عوامل مؤثر بر انتقال یادگیری از محیط شبیهسازی شده به محیط بالینی را نشان میداد، طراحی شد. در مرحله چهارم، این چارچوب مفهومی در یک پنل خبرگان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم در آن صورت گرفت.یافتهها: در مرحله اول 121 مطالعه مقایسهای وارد تحلیل تماتیک شدند. در این مرحله 12 عامل مرتبط با طراحی آموزشی استخراج شدند. در مرحله دوم نیز 32 مدل یا مطالعه سنتزی مرتبط با انتقال یادگیری وارد تحلیل شدند و برای هر کدام از طبقات مرتبط با یادگیرنده، طراحی آموزشی و محل کار 5 عامل مهم شناسایی شد. در مرحله سوم و بعد از تحلیل مصاحبهها در کل 4 عامل برای طبقه یادگیرنده و برای طراحی آموزشی و محیط بالین هر کدام 7 عامل و همچنین 4 عامل مرتبط با مدرسین شبیهسازی استخراج شدند. بعد از ادغام این عوامل و با در نظر گرفتن نظرات خبرگان این عوامل به عنوان عوامل مؤثر بر انتقال یادگیری از محیط شبیهسازی شده به محیط بالینی در قالب یک چهارچوب مفهومی شناسایی و ارائه شد. 1- عوامل مرتبط با یادگیرنده: عوامل انگیزشی (انگیزش یادگیری، انگیزش انتقال، خودکارآمدی و منبع کنترل)، توانایی شناختی، ویژگیهای شخصیتی، آمادگی یادگیرنده و سودمندی درک شده؛ 2- عوامل مرتبط با طراحی آموزشی: الف- قبل از شبیهسازی (آمادهسازی، بریفینگ، ارائه پایه شناختی)، ب- تئوریها و رویکردهای زیربنایی (تمرین آگاهانه، یادگیری در حد تسلط، آموزش تبحرمحوری و آموزش مدیریت خطا) و ج- روشها و تکنیکها (بازخورد و دیبریفینگ، تمرین توزیع شده، تمرین مکرر، تغییرپذیری تمرین، افزایش پیچیدگی، یادگیری فعال، فرصت تمرین، نوع شبیهسازی و فیدیلیتی شبیهسازی) و 3- عوامل مرتبط با محیط بالین: الف-حمایت و نظارت (توسط اساتید بالینی، سال بالاییها و همتایان) و ب- عوامل موقعیتی (فرصت اجرا، شرایط بیمار و فاصله بین یادگیری و انتقال).نتیجهگیری: اگرچه انتقال یادگیری از محیط شبیهسازی شده به محیط بالینی اتفاق میافتد، ولی این فرایند بصورت اتوماتیک و سر راست نیست و تحت تأثیر مجموعهای از عوامل قرار میگیرند. بنابراین، باید به مقوله انتقال بصورت سیستمی نگاه کرد. از نتایج این پایاننامه میتوان برای طراحی برنامههای شبیهسازی و ارزشیابی آنها و نیز پژوهشهای آتی استفاده کرد.