عنوان

سبک شناسی هنری در تصویر آفرینی های نهج البلاغه

۲۸۱۶پ

فارسی

سبک شناسی هنری در تصویر آفرینی های نهج البلاغه

[پایان نامه]

/ سید ابوالفضل قدمگاهی

؛ استاد راهنما: الهام کاشانی عصار؛ استاد مشاور: قاسم درزی

: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)

، ۱۳۹۵

۱۵۱ ص.

کتابنامه: ص. ۱۵۰ - ۱۵۱؛ همچنین به صورت زیرنویس

کارشناسی ارشد

علوم حدیث (گرایش نهج البلاغه)

۱۳۹۵/۰۵/۰۵

۱۹

کلام شیوای این اثر شهیر، که در پس آن تصویر‌‌آفرینی‌‌های ذهنی کلام امیر (ع) که در ذهن مخاطب خویش به‌‌واسطه‌‌ی آن ایجاد می‌‌کند، چنان است که می‌‌توان آن‌‌ها را در سبک‌‌های مختلف هنری هم‌‌چون، واقع‌‌گرایی، احساس‌‌گرایی، نمادگرایی، هیجان‌‌گرایی، و فراواقعیت جای داد. و این مهم، با بهره‌‌گیری از کلام الهی و تصاویر جهان خلق شده است، که در قرآن و طبیعت به زیبایی تمام تصویر‌‌آفرینی شده است.آن‌‌چه در نهج البلاغه به شیوایی هرچه بیشتر مشهود است، دریافت‌‌های تصویری، به شیوه‌‌ی نقل حقایق و رویارویی با صحنه‌‌هایی ملموس می‌‌باشد، که در فضاهایی متضاد، و یا شخصیت دادن به عناصر حیوانی و مادّی، به زیبایی خودنمایی می‌‌کند.در کلام مولای متقیان علی (ع) با تبحّر بسیار، می‌‌توان فضاهایی را متصوّر شد، که در آن‌‌ها هرچه پویا‌‌تر و جان‌‌دارتر، مفاهیم، قابل درک می‌‌گردد و در این راستا نحوه‌‌ی چیدمان اجزاء و اشیاء در کلام و به‌‌زعم آن در خیال متصّل انسانی به همراه رنگ‌‌های سرد و گرم که در پیوند قرار دادن آن‌‌ها با شخصیّت‌‌های اصلی در نقاط طلایی تابلو؛ به اوج تأثیرگذاری خویش می‌‌رسند. که از ویژگی‌‌های بارز این نسخه‌‌ی ارزش‌‌مند است، که به زیبایی، مبیّن شیوه‌‌های متفاوت هنری می‌‌باشد.از دیگر ویژگی‌‌های این اثر بدیع، بیان واقعیت‌‌های موجود ملموس، به‌‌گونه‌‌ای است که زاویه‌‌ی دید مخاطب را به ریزترین حقایق تصویر شده، هدایت می‌‌نماید و با تلفیق متضاد، از عقل و احساس، در درک این صور روشن‌‌گر، بهره می‌‌جوید و به عمق جان مخاطب نفوذ می‌‌نماید.تلاش هنرمند در جهت تثبیت توازن در تصاویر ابداعی و بکار گیری شیوه های مختلف تصویری و ترکیب و برجسته سازی یکی از آنها بسیار مورد توجه است.آن‌‌چه بیشتر در این نسخه جذّاب و چشم‌‌نواز است، بهره‌‌گیری از دو سبک : 1ـ حقیقت‌‌گرایی (رئالیسم) و 2ـ هیجان‌‌گرایی (اکسپرسیونیسم) می‌‌باشد که بیشتر به شرایط حاکم بر دوران تصویر گری بر می گردد، گاه، چنان سبک‌‌ها و تصاویر را هنرمندِ چیره‌‌دست با هم می‌‌آمیزد که تفکیک آن‌‌ها از یک‌‌دیگر سخت و ناممکن می‌‌نماید.در این میان، قدرت امیر مؤمنان علی (ع) در میان دو نکته‌‌ی ذیل، جهت هرچه تأثیرگذارتر بیان شدن کلام هدایت‌‌گر، به چشم می‌‌خورد: 1ـ طرّاحی محیطی اشیاء و عناصر 2ـ نوعی رنگ‌‌آمیزی غیر مستقیم به عناصر که باعث می‌‌گردد تا مفاهیم، در ذهن جولان‌‌گر مخاطب، تجسّم‌‌یافته و تصویرپردازی گردد. در این راستا کلام آن حضرت، از عناصری هم‌‌چون حیوانات، ابزار و وسایل زندگی، جنگ، مکان‌‌های مختلف، نوشیدنی‌‌ها، البسه و حالات گوناگون انسانی، بهره می‌‌برد تا مخاطب را با روح زیبا و پاک صاحب اثر و کلام شیوایش عجین کند و راه سعادت و هدایت را بر وی بگشاید.بررسی این شیوه ها و بررسی آماری آن در خطبه ها، نامه ها، و حکمت ها نشان می دهد که شرایط روانی حاکم را و میزان اثر پذیری شیوه های بکار گرفته شده توسط هنرمند به چه میزان بوده است تا ره سعادت بشر کامل و بستر های شقاوت و بدبختی نشان داده شود .واژگان کلیدی: سبک‌‌های هنری، نهج البلاغه، تصویر، ذهنی ـ تخیّلی.

قدمگاهی

، ابوالفضل

کاشانی عصار

درزی

، الهام

، قاسم

، استاد راهنما

، استاد مشاور

ایران

موسسه علمی وفرهنگی دارالحدیث قم

20171128

p ۲۸۱۶

p

TF

92029

1

a

Y