بررسی تطبیقی برخورد حکومت اسلامی با معارضین در فقه امامیه و شافعیه
طه حسن نژاد،
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
1388
هدف پژوهش : بررسی برخورد حکومت اسلامی با معارضین ، مطابقت و تطبیق آن در فقه امامیه و شافعیه است . روش نمونه گیری : نظریات فقهی علمای اسلام و دیدگاه حقوق دانان پیرامون معارضین و تجزیه و تحلیل آنهاست . روش پژوهش : تطبیقی و تحلیلی و ابزار اندازه گیری : استفاده از کتب تفسیری ، فقهی و حقوقی است که دو موضوع بغات (جرم سیاسی ) و مفسد فی الارض را مورد بررسی قرار داده و از حدود ۱۲۰ منبع استفاده گردیده است . نتیجه کلی : معارضین با حکومت اسلامی می توان براساس انگیزه ای که از ارتکاب عمل مجرمانه که دارند به دو گروه کلی با احکام کاملا جدا از هم تقسیم نمود. و بر این اساس آنها را در دو مکتب فقهی امامیه و شافعیه مورد بررسی و تطبیق قرار دادیم که بطور بسیار مختصر می توان چنین اشاره نمود الف - گروهی که با انگیزه دفاع از حریم شریعت که می توان تعبیر به تاوئل و شهبه نمود از اطاعت امام خروج می نمایند که به اینان بغات می گویند که در اصطلاح حقوقدانان به آنان جرم سیاسی می نامند و همانگونه که فقها به دلیل نداشتن وجود عینی ثابت و مشخص در مصادیق بغی اختلاف نظر داشته اند حقوقدانان نیز در جرم سیاسی به همان دلیل دارای اختلاف نظر می باشند ب - گروهی دیگر بدون داشتن هیچ گونه تاوئل یا شهبه ای از اطاعت امام خروج نموده و یا به عبارت دیگر سبب و انگیزه خروج آنان تنها منافع شخصی و یا گروهی است که در اصطلاح فقه تحت عنوان افساد فی الارض از آن بحث شده است بطور کلی بغات در پی نابودی امام و واژگون کردن نظام سیاسی می باشند ولی افسادالارض در پی نابودی اجتماع (شریعت مقدس ) هستند.