بررسی تطبیقی اثبات وجود خدا از منظر ملاصدرا و مولانا
حمیدوالی
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
1388
در این پژوهش نخست به مقوله شناخت و راههای آن به ویژه در شناخت و معرفت حق تعالی از منظر ملاصدرا پرداخته و پس از آن به خداشناسی و اثبات وجود حق نظر کرده و سرانجام به جایگاه خداشناسی و اثبات وجود حق از نظر ملاصدرا از حیث دینی عرفانی و فلسفی دست یافتیم. در پی آن به براهین اثبات وجود حق از منظر حکمای پیشین اشاره شده و براهین خاص حکمت متعالیه را مورد بررسی قرار داده که رهیافت جنبه وجودشناختی اوصاف اثبات وجود اوصاف کمالی برای حق است و حاصل جنبه معرفت شناسی عینیت صفات با ذات و عدم مغایرت آنها با یکدیگر است. در مرحله بعد به تفسیر شهودی ملاصدرا از حق پرداخته و به اذعان وی به ناتوانی علم حصولی در معرفت به ذات حق اشاره شده چرا که او سعی دارد در راه شناخت حق از فطرت عشق و طریق صدیقین یاری جوید او معتقد است انسان با دست از دن به انسان کامل و راهنمایی هایش می تواند اندک معرفتی به حق بیابد و به مرتبه فنای فی الله و محو موجودیت موهوم برسد و به بقای بالله باقی گردد. در آخر اذعان دارد که حتی علم حضوری و شهودی نیز در درک ذات احدیت ناتوان است و تنها انسان را تا اولین مرحله تعیین و تجلی حق هدایت می نماید و فراتر از آن بال و پر انسان می سوزد. سپس به بحث و بررسی مطالب فوق از نگاه مولوی پرداختیم و این مطلب را دریافتیم که وی در تمام مراحل فوق با ملاصدرا هماهنگ و همگام است و تنها تفاوت آنها در این است که مولانا وجود حق تعالی را بی نیاز از اثبات و دلیل م داند به این معنا که مقوله شناخت حق تعالی را از حیث دینی و عرفانی پی می گیرد و به جنبه فلسفی و عقلی آن توجهی ندارد.