عنوان

اندیشه ختم ولایت نزد ترمذی و ابن عربی در گذر از گفتمان صدق به گفتمان ولایت

اندیشه ختم ولایت نزد ترمذی و ابن عربی در گذر از گفتمان صدق به گفتمان ولایت

سپهری مهدی

با نگاه به سیر تاریخی تولد و تطور «اندیشه ولایت»- به طور عام- و اندیشه «ختم ولایت»- به طورخاص- می توان گفت که حکیم ترمذی در قرن سوم با نوشتن کتاب ختم الاولیاء، گفتمان «صدق» را که بر اندیشه خراز حاکم بود به گفتمان «صدیقیت/ ولایت» تغییر می دهد. به عبارت دیگر ما شاهد یک انتقال گفتمان از صدق به صدیقیت/ ولایت هستیم. بدین ترتیب مفهوم صدق که در اندیشه متصوفه، مفهومی محوری بود، جای خود را به مفاهیم صدیقیت و ولایت می دهد. این تطور به نوبه خود زمینه تولد اندیشه ختم ولایت نزد ترمذی می شود. در همین جریان با ظهور ابن عربی و نوشتن کتاب عنقاء مغرب فی معرفه ختم الاولیاء و شمس المغرب بحث صدیقیت کم رنگ شده و در فتوحات مکیه و فصوص الحکم به طور کلی گفتمان ولایت غالب می شود. بنابراین می توان گفت در سیر تاریخی این جریان، ابن عربی، نقطه عطفی است که در آن گفتمان صدیقیت/ ولایت به گفتمان ولایت تغییر می یابد.

ابن عربی;گفتمان صدق;گفتمان ولایت;ختم ولایت;ترمذی;

مقاله;