عنوان

نقد و بررسی دیدگاه فخررازی مبنی بر استحاله منطقی تعریف

فارسی

نقد و بررسی دیدگاه فخررازی مبنی بر استحاله منطقی تعریف

رحمت اله رضایی , محمد حسین زاده

قم

زمستان/۱۳۹۰

مرکز پژوهشی دایرة المعارف علوم عقلی اسلامی

تعریف، به ادعای منطق دانان، راهکاری برای اکتساب علوم نظری است. اما این راهکار از سوی بسیاری مورد نقد قرار گرفته است. از مهم ترین نقدها، نقد فخررازی است که می توان آن را نقد بر مبانی معرفت شناختی تعریف دانست. وی: اولا، مدعی است که چون تقسیم علم به بدیهی و نظری محال است، اکتساب نظری به وسیله بدیهی نیز محال است؛ ثانیا، تعریف حدی تحصیل حاصل است و تعریف رسمی به دنبال مجهول مطلق رفتن. بنابراین، تعریف حدی و رسمی محال است.مقاله پیش رو می کوشد با توجه به درجات معرفت، به نقد نخست وی پاسخ گوید؛ همان گونه که ارزش و کارکرد علم بدیهی و نظری متفاوت است، راه های تحصیل هریک نیز متفاوت است. بنابراین، راهی نیست جز اینکه تقسیم علم به بدیهی و نظری را قبول و در پی آن، تحصیل هریک به شیوه خاصی را بپذیریم. پاسخ سخن دوم ایشان آن است که اگر به رابطه اجزا با کل توجه کنیم، چنانکه فخررازی خود، اعتراف دارد، در آن صورت، متوجه می شویم که تعریف حدی، تحصیل حاصل و تعریف رسمی، به دنبال مجهول مطلق رفتن نیست.

بداهت تصورات;مجهول مطلق;درجات معرفت;برده فراری (عبد آبق) افلاطون;تحصیل حاصل;فخر رازی;تصورات نظری;گونه های معرفت;منطق;

اعراض;تصور;اکتساب;شبهه مجهول مطلق;ذاتی;تصدیق منطقی;

مقاله; نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات); مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم);