عنوان

مناظره با ابلیس در ادب عرفانی

فارسی

مناظره با ابلیس در ادب عرفانی

علی اکبر افراسیاب پور ,فرشته سعدی ,فریبا میربلوک بزرگی

زنجان

زمستان/ 1392

دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

ابلیس در متون نظم و نثر فارسی هم مطرح گردیده است و گفتگو یا مناظره با ابلیس به گونه ای اختصاصی در ادبیات عرفانی قابل شناسایی است. عارفان با الگو گرفتن از قرآن کریم و دیگر کتاب های آسمانی، در قالب حکایات و مجادله هایی که بین ابلیس و پیامبران و یا عارفان ترسیم نموده اند که در ضمن آن به پرسش و اشکال هایی عقیدتی هم پاسخ داده اند جنبه برجسته ای از ادبیات تعلیمی را به نمایش گذاشته اند و ابلیس در اغلب مناظرات تلاش دارد که عمل خود را توجیه کند و خود را عاشق راستین معرفی نماید. برخی ابلیس را مظهر اخلاق ناپسندی چون تکبر و غرور و تند خویی و نمادی برای قهر الهی دانسته اند، از طرفی چون خداوند را احسن الخالقین می دانسته اند که همه چیز را حکیمانه و خیرخواهانه آفریده است، برای خلقت ابلیس هم حکمت هایی سودمند جستجو نموده اند که ناآشنایان گمان کرده اند از ابلیس دفاع شده است، چنانکه او را کارگزار الهی برای آزمایش انسان ها خوانده اند. در اینجا مناظره با ابلیس در پنج شیوه مناظره با خداوند، انبیا، عرفا، باخود و افراد ناشناس بررسی گردیده است و نمونه های آن از ادبیات عرفانی استخراج شده است.

حدیث نفس;توحید;شیطان;ادبیات تعلیمی;ادبیات عرفانی;

عشق;عارفان (مسلمان);سَماع;عرفان;مناظره ابلیس با خداوند;مناظره ابلیس با انبیا;مناظره ابلیس با عرفا;

مقاله; مناظره،گفتگو و میزگرد;