پژوهشى درباره عقل نظرى از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
جمال سروش، محمد فنائى اشکورى
قم
پاييز/ 1391
موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
عقل نظرى مهم ترین قوه نفس ناطقه است که اصلى ترین کارکردش از نظر فلاسفه، ادراک کلیات است. این کلیات دربردارنده صور و معانى، تصورات و تصدیقات، قضایاى صادق و کاذب، و نظرى و عملى، واجبات، ممکنات و ممتنعات، ظنیات، یقینیات و... است. عقل نظرى بدون نیاز به بدن و قواى بدنى، آن کلیات را به گونه اى ویژه و با علم حضورى از مبادى عالیه دریافت مى کند و نقشش در این دریافت، تنها انفعال و تأثر است؛ اما اینکه مبادى عقل نظرى چیست و مراتب آن کدام اند و آیا همه افراد مى توانند به همه مراتب آن نایل شوند و نیز عقل نظرى چه نقشى در تولید علم و اخلاق دارد و آیا مى تواند در حصول سعادت و کمال انسان در دنیا و آخرت نقشى داشته باشد و موانع این نقش کدام اند، پرسش هایى اند که پاسخشان از نظر ابن سینا و ملاصدرا در این مقاله کانون بررسى و تحقیق قرار مى گیرد.
عقل ;عقل نظری;نفس ناطقه;فلسفه (عام);علم نفس;
عقل فعال;عقل عملی;نفس حیوانی;مراتب عقل نظری;نفس نباتی;کلیات;ادراک کلیات;حکمت;نقش عقل نظری;روابط نفس با مافوق;رابطه عقل نظری و عملی;کارکرد عقل نظری;نقش عقل نظری در اخلاق;عامل تفاوت عقل عملی و نظری;عینیت نفس و عقل نظری;عینیت عقل و نفس;مراتب عقل;