عنوان

اراده انسان از دیدگاه غزالى و نقد آن با تکیه بر آثار صدرالمتألهین

فارسی

اراده انسان از دیدگاه غزالى و نقد آن با تکیه بر آثار صدرالمتألهین

مرضیه محمدعلیزاده، رضا اکبریان

قم

اسفند 1393

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس‌سره

نگارنده، در این پژوهش بر آن است که نظریات غزالى و نقد آن را بر اساس آراى صدرالمتألهین بررسى و تبیین کند. در این پژوهش، این مطالب بیان شده است: غزالى تبیین درستى از اراده انسان نداشته و فقط به ظواهر مستندات روایى و قرآنى تمسّک جسته است؛ وى اراده انسان را منافى توحید خداوند و علم و قدرت الهى مى داند و فقط درصدد اثبات اراده الهى است؛ از این حیث حتى اگر براى انسان سهمى از اراده قائل شود از توحید در خالقیت سؤال مى شود؛ به همین سبب مسئله جبر مطرح مى شود. صدرالمتألهین، اراده انسان را یک عامل انسانى و یکى از شئون نفس مى داند؛ همچنین او انسان را درباره افعال درونى خود فاعل بالتجلّى مى داند و اثبات مى کند که اراده انسان هیچ گونه منافاتى با علم پیشین الهى و توحید افعالى ندارد. در فلسفه صدرالمتألهین ضرورت علّى و معلولى هرگز منافى اراده انسان نیست. او فاعلیت و مرید بودن انسان را مى پذیرد؛ در عین حال خداوند را فاعل قریب افعال او معرفى مى کند.

غزالی;ملاصدرا;فاعل بالتجلی;رابطه علم الهی واراده انسان;اراده الهی;اراده انسان;

فاعلیت بالقصد ;جبر و تفویض;کسب;عقل عملی;توحید افعالی;اراده;قدرت الهی;فاعلیت انسان;ضرورت علی و معلولی;فروع اصل علیت;ناسازگاری علم خداوند با اختیار انسان;تقدم وجود بر ماهیت;علم فعلی ( مقابل انفعالی );علم ازلی الهی;فاعل قریب;مرید ( صفت );علل معده;فاعل مرید;و

مقاله;