عنوان

آموزه های اعتقادی در داستان حضرت موسی (ع) در قرآن

۱۰۶۹پ

فارسی

آموزه های اعتقادی در داستان حضرت موسی (ع) در قرآن

[پایان نامه]

/ صدیقه رنگ چی

؛ استاد راهنما: رسول رضوی؛ استاد مشاور: علی افضلی

: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)

، ۱۳۹۱

۲۰۸ ص

چاپی

کتابنامه: ص. ۲۰۴ - ۲۰۸؛ همچنین به صورت زیرنویس

کارشناسی ارشد

علوم حدیث (گرایش کلام و عقاید)

۲۷/۰۹/۱۳۹۱

۵/۱۸

قرآن کتاب هدایت و در بردارندۀ معارف ژرفی است که شایستگی تدبر و تفکر عمیقی را می‌طلبد و ابعاد معارفش چنان گسترده است که زمینه‌های مختلف پژوهشی را در خود گنجانده است. این معارف گسترده در قالب‌های متعددی برای انتقال مفاهیم سازنده، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.یکی از این قالب‌های تاثیرگذار داستان‌ها هستند که در بین مفاهیم قرآنی حجم زیادی را به خود اختصاص داده‌اند و از آنجا که، هدف قرآن هدایت بشر در عرصه‌های مختلف است و رویکردی هدایت گرایانه به قصه دارد، آن زوایایی را که برای رشد و شکوفایی استعداد بشر و برای عبرت او لازم است، در سیر داستان مطرح می‌کند. معارف اعتقادی نیز در قالب داستان‌ها به خصوص در سرگذشت پیامبران ذکر شده‌اند، چون یکی از مهم‌ترین اهداف و ضرورت بعثت انبیاء فهماندن این معارف اعتقادی به مردم بوده است. از آن میان داستان حضرت موسی 7به دلیل گستردگی آیات آن و فرازهای مهمی که در رابطه با حاکم ستمگر آن زمان و قومش، مطرح شده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جایگاه مناسبی را برای تحقیق در باب آموزه‌های اعتقادی فراهم ساخته است. این پژوهش بر آن است که آموزه‌های اعتقادی را بر اساس سیر داستان حضرت موسی7در قرآن مورد بررسی قرار دهد و بر این هدف است که بتواند قالب داستان را به عنوان یکی از شیوه‌های مؤثر و انتقال فهم بهتر مفاهیم کلامی، پیشنهاد کند. با توجه به وقایع و رویدادهایی که در آن دوره رخ داده، روش مفیدی را برای مبلغین این آموزه‌ها در بر داشته باشد. در ضمن آگاهی از این مباحث و تکرار وقایع تاریخی در دوران‌های مختلف، می‌تواند بر عملکرد مردم در دوره‌های بعدی مفید و مؤثر واقع شود.پژوهش مذکور با استفاده از منابع کلامی، تاریخی و تفسیری نگارش شده است و سیر پژوهش، بدین شرح است که بعد از استخراج آیات مربوط به داستان زندگی آن حضرت، به دسته‌بندی آیات بر اساس مباحث خداشناسی و راهنماشناسی و معادشناسی، پرداخته شده و پس از آن، مباحث اعتقادی با توجه به کتب کلامی استخراج گردید و بر اساس آن‌ها مطالبی از داستان به تناسب موضوع و عنوان مورد نظر استخراج شده و با توجه به تفاسیر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است .پژوهش مذکور با استفاده از منابع کلامی، تاریخی و تفسیری نگارش شده است و سیر پژوهش، بدین شرح است که بعد از استخراج آیات مربوط به داستان زندگی آن حضرت، به دسته‌بندی آیات بر اساس مباحث خداشناسی و راهنماشناسی و معادشناسی، پرداخته شده و پس از آن، مباحث اعتقادی با توجه به کتب کلامی استخراج گردید و بر اساس آن‌ها مطالبی از داستان به تناسب موضوع و عنوان مورد نظر استخراج شده و با توجه به تفاسیر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است .شاخصه‌های مهم در باب خداشناسی، عبارتند از: اقسام توحید نظری و عملی، انواع توحید افعالی، اقسام شرک و آموزه‌های مربوط به صفات خداوند متعال. ازمیان راه‌های خداشناسی، خداشناسی فطری و راه تجربی با استفاده از برهان نظم، در گفتار حضرت موسی بیشتر به چشم می‌خورد و استدلال بر توحید افعالی و نفی شرک افعالی و تاکید بر نفی جسمیت و نفی مصنوع بودن حق تعالی و نفی رؤیت بصری، با توجه به اعتقادات وثنی در آن زمان و و یژگی های مردمان آن زمان، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اهم موضوعات که در فصل نبوت به آن‌ها پرداخته شده ضرورت بعثت انبیا است که از این میان مبارزه با طاغوت و تشکیل حکومت حق در سرلوحه برنامه‌های حضرت موسی قرار دارد و عصمت انبیا و امتیازات آن‌ها از جمله وحی و اعجاز، و سیره عملی نیکو که با توجه به داستان زندگی ایشان و الطافی که خداوند از همان دوران کودکی شامل حال ایشان کرده، و معجزات فراوانی که از جانب ایشان آورده شده و تبیین عصمت ایشان با توجه به وقایعی که در دوران زندگی ایشان رخ داده، در این بخش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آموزه‌های مربوط به معاد در فصل سوم عبارتند از: ضرورت معاد، زمان قیامت، تبشیر و انذار نسبت به ثواب و عقاب در آن دنیا وعالم برزخ و رجعت و شفاعت. واژگان کلیدی: حضرت موسی، توحید، نبوت، معاد، شرک.

رنگ چی

، صدیقه

رضوی

افضلی

، رسول

، علی

، استاد راهنما

، استاد مشاور

ایران

کتابخانه دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)

20151010

p ۱۰۶۹ پایان ‌نامه

p

TF

92029

1

a

Y