: ابزارهاي موفقيت راهبرد توسعه اي ج.ا.ا. در اقتصاد جهاني
/ فرهاد دانش نيا
جهاني شدنِ ساختارهاي توليدي، مالي و تجاري، ماهيت و كار ويژه ي دولت ها را از واحدهاي سرزميني به بازيگراني مجازي و بازاري در اقتصاد سياسي جهاني متحول ساخته است. در گذار به جهاني شدن دغدغه دولت ها از مسائل امنيتي و سياسي به دست يابي به سهمي از بازارهاي توليد، تجارت و سرمايه ي جهاني تغيير يافته است. تجلي اين تحول در عملكرد دولتها در نظام اقتصاد سياسي جهاني، گذار از ديپلماسي سنتي به ديپلماسي اقتصادي به عنوان ابزار نوين و كارآمد تعامل در اقتصاد جهاني و دستيابي به توسعه قابل مشاهده مي باشد. در چارچوب ساختار نوين، نخست اين كه مقوله ي توسعه ي اقتصادي به مؤلفه ي تعيين كننده ي كارآمدي و قدرتمندي دولتها تبديل گرديده و دوم، دستيابي به توسعه ي اقتصادي نيازمند تعامل با ساختارهاي اقتصاد سياسي جهاني مي باشد. دغدغه ي كانوني و گفتمان حاكم بر ساختار اقتصاد سياسي ج.ا.ا نيز در برهه ي كنوني مسئله ي توسعه ي اقتصادي است. براي ايران به عنوان كشوري در حال توسعه استراتژي رهايي از فروش مواد خام و دستيابي به مدارهايي از توليد كالاهاي صنعتي يا مشتقات حاصل از فرآوري مواد خام، آنگونه كه مقام معظم رهبري تأكيد مي كنند، نه تنها يك ضرورت بلكه يك الزام است. در پژوهش حاضر تلاش مي شود به اين پرسش پرداخته شود كه چه رابطه اي بين ديپلماسي و توسعه در چارچوب اقتصاد سياسي جهاني وجود دارد و راهبرد توسعه ي صادرات غير نفتي چه الزاماتي را فراروي دستگاه ديپلماسي و وزارت خارجه ج.ا.ا قرار ميدهد؟