حل اشکال شکل پانزدهم از مقاله سوم اقلیدس (رساله ...)
[نسخه خطی]
/ از: ابوالحسن بن احمد کاشی (قرن ۱۰ق.)
ص ۲۳۵-۲۳۹.
؛ رحلی. ۲۱*۳۴ سم. ۶۰۶ص. (بدون احتساب سه صفحه آغاز نسخه) ۲۵س.
1
2
بسمله (کاتب دفتر که بسیار ناآشنا و بیسواد بوده نام رساله را بالای نسخه چنین نوشته: رساله معرفه التقویم.) و له الحمد علی ما خلص الانام من مضائق الاوهام و بواهم علی ارائک الیقین ... اما بعد یقول احوج عبادالله ... ابوالحسن بن احمد ... انه لمادار علی السنه ارباب النظر الاشکال الوارد علی شکل الخامس عشر من تالیف مقالات اقلیدس فی الهندسه و صعبوا حلها وجهت عنان الفکر الیها لحظه فسخ لی اشکالات اخر اصعب مما اشتهر و وفقت بحل الجمیع ... .
... و ساوس الاوهام و اما الرابع من تلک الاشکالات فقد ظهر بما ظهر کما یظهر لمن تاویل و تمام حله انما یحصل بعد تحقیق کیفیه حدوث الحرکه و قد بسطناها فیما علقنا علی شرح الاشارات و لنکتف بهذا القدر حامدین له مصلین.
تاریخ کتابت: ۱۰۷۹ق (در ص ۲۹۰، ۲۹۵، ۲۹۹، ۳۱۶، ۳۲۰، ۲۹۳، ۳۳۳)، ۱۰۸۱ق. (در ص ۳۴۷، ۳۵۵، ۳۶۳، ۳۶۵) ۱۲۸۱ق. (در ص ۳۵۰)٬ ۱۱۸۱ (در ص ۲۵۶)٬ ۱۲۰۵ (ص ۱۵)٬ ۱۰۸۰ (۵۴۰، ۵۵۵) ثبت شده است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عناوین با جوهر قرمز و متن کتاب با جوهر مشکی است.
فرنگی سفید.
تیماجی قرمز ضربی که در وسط آن ترنجی کوبیدهاند.
1
1
دفتری است نونویس که همه رسالههای آن با خط یک کاتب و بسیار پاکیزه نوشته شده است.
در آغاز نسخه روی ۳ صفحه فهرست رسالههای موجود در نسخه با جدولهایی به خط قرمز نوشته شده و شماره رسالهها را تا ۱۴۰ نشان داده ولی با مراجعه معلوم میگردد از این تعداد تنها بخشی رساله و بقیه فقراتی است برگزیده از کتب و رسائل دانشمندان و یا کتب احادیث و تفاسیر از جمله متفرقاتی در صفحات ۵۸۷-۵۷۸-۵۵۵ و ۵۴۰.
ماخذ فهرست: مجلد سوم،صفحه ۲۳۹۶-۲۳۹۷.
نک: ذریعه ۷/ ۶۵؛ آثار و احوال خواجه از مدرس رضوی؛ فهرست رضوی.
این رساله دارای یک مقدمه و دو بحث است بدین گونه:
مقدمه طرح اشکال معروف وارد بر شکل ۱۵ از مقاله سه تحریر اصول اقلیدس.
بحث اول: تقریر چند شبهه دیگر (جز شبهه معروف) که مولف در دیباچه نیز بدانها اشارت کرده است.
بحث دوم: در حل اشکالات مزبور.
کاشی در پایان این رساله از تعلیقات خود بر شرح اشارات نیز یاد کرده است. (در ذریعه و دیگر مراجع از این حاشیه یاد نشده.) نسخهای از این رساله در یک مجموعه جزء مجموعه نسخ خطی طباطبائی موجود است.