عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
۱۰-۲۶۳۷۳
عربی
مشکوه الانوار و مصفاه الاسرار = اسرار انوار الالهیه بالایات المتلوه
[نسخه خطی]
/ از: ابو حامد محمد غزالی طوسی ( - ۵۰۵ق.)
ص ۱۶۷-۱۸۵.
؛ رحلی. ۲۱*۳۴ سم. ۶۰۶ص. (بدون احتساب سه صفحه آغاز نسخه) ۲۵س.
1
2
الحمد لله فائض الانوار و فاتح الابصار و کاشف الاسرار و رافع الاستار ... اما بعد فقد سئلتنی ایها الاخ الکریم و البار الرحیم ... ان ابث الیک اسرار الانوار الالهیه مقرونه بتاویل ... ظواهر الایات ... . الاخبار المرویه ... و لقدار تقیت مرتقی صعبا ... و قد قال بعض العارفین افشاء سر الربوبیه کفر ... لکنی اراک مشروح الصدر بالنور منزه السرعن ظلمات الغرور ... . فاقنع باشارات مختصره و تلویحات موجوده فان تحقیق القول فیه یستدعی تمهید اصول ... لیس یسع الان له وقتی و لیس ینصرف الیه همی و فکری ... وانما الذی ینفتح فی الوقت ثلثه فصول ... .
... فهذا ما حضرنی فی الوقت فی جواب هذه الاسوله مع ان السوال صادفنی و الفکر منقسم ... . مقترحی علیه ان یسئل الله تعالی العفو عماطفی به القلم او زلت به القدم فان الخوض فی غمره الاسرار الالهیه خطیر و استشفاف انوارها من وراء الحجب البشریه عسیر غیر یسیر.
تاریخ کتابت: ۱۰۷۹ق (در ص ۲۹۰، ۲۹۵، ۲۹۹، ۳۱۶، ۳۲۰، ۲۹۳، ۳۳۳)، ۱۰۸۱ق. (در ص ۳۴۷، ۳۵۵، ۳۶۳، ۳۶۵) ۱۲۸۱ق. (در ص ۳۵۰)٬ ۱۱۸۱ (در ص ۲۵۶)٬ ۱۲۰۵ (ص ۱۵)٬ ۱۰۸۰ (۵۴۰، ۵۵۵) ثبت شده است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عناوین با جوهر قرمز و متن کتاب با جوهر مشکی است.
فرنگی سفید.
تیماجی قرمز ضربی که در وسط آن ترنجی کوبیده‌اند.
1
1
دفتری است نونویس که همه رساله‌های آن با خط یک کاتب و بسیار پاکیزه نوشته شده است.
در آغاز نسخه روی ۳ صفحه فهرست رساله‌های موجود در نسخه با جدول‌هایی به خط قرمز نوشته شده و شماره رساله‌ها را تا ۱۴۰ نشان داده ولی با مراجعه معلوم می‌گردد از این تعداد تنها بخشی رساله و بقیه فقراتی است برگزیده از کتب و رسائل دانشمندان و یا کتب احادیث و تفاسیر از جمله متفرقاتی در صفحات ۵۸۷-۵۷۸-۵۵۵ و ۵۴۰.
ماخذ فهرست: مجلد سوم،صفحه ۲۳۹۳-۲۳۹۴.
نک: کشف الظنون ۱/ ۹۴ و ۲ مشکوه؛ غزالی نامه ۲۴۹؛ دانشگاه ۳/ ۴۹۳ - ۴۹۴؛ ذریعه ۴/ ۳۳۳ - ۳۳۴.
غزالی کتاب دیگری به نام مشکوه الانوار فی لطائف الاخبار دارد که خود او اعلام راویان آن را در رساله‌ای مفرده تهیه کرده کشف الظنون .
این کتاب در شرح حقیقت نور و نور حقیقی است و به مناسبت آیه نور و روایاتی که درباره نور حق روایت شده تفسیر گردیده است. غزالی (به نوشته دیباچه) این رساله را به خواهش یکی از دوستان و برادران نوشته . صاحب ذریعه از این کتاب با عنوان تفسیر آیه نور یاد کرده است و مولف آن را نشناخته و آن را تالیف بعضی از اصحاب دانسته است. چلبی در کشف الظنون درباره این کتاب دچار اشتباهی شگفت شده وی دو کتاب یکی با نام مشکوه الانوار و دیگری را با نام مشکوه الانوار و مصفاه الاسرار آورده و نشانی‌های آنها را که به تفصیل یاد کرده است نشان می‌دهد که هر دو یکی است و همین کتاب است اما چلبی خود نخستین را از غزالی و دوم را از بعض اهل تصوف دانسته است و سپس در ذیل معرفی کتاب دوم گوید: «بر طبق نوشته‌ای که به خط یکی از بزرگان دیدم این کتاب همان مشکوه غزالی است و بنابر این نسبت نخستین به غزالی اشتباه است». اما جای تردید نیست که این رساله تالیف غزالی است ودر اوایل آن (ص ۱۶۹) از کتاب احیاء العلوم معیار العلم و محک النظر خود یاد کرده است و بدان‌ها احالت داده است. این کتاب دارای سه فصل است بدین ترتیب:
فصل اول - فی بیان ان نور الحق هو الله تعالی و ان اسم النور لغیره مجاز محض لاحقیقه له. این فصل دارای عنوان های دقیقه و حقیقه و اشاره و خاتمه است و در ضمن «دقیقه» دوم به مقایسه بین نور چشم و نور عقل پرداخته و برای نور چشم هفت نقیصه قائل شده است (صاحب ذریعه به این مطلب اشارت کرده است).
فصل دوم - فی بیان المثال المشکوه و المصباح و الشجره و الزیت و النار این فصل در حقیقت تفسیر آیه نور و دارای دو قطب است که خود غزالی او در آغاز فصل فهرست اجمالی مطالب آنها را بدین گونه یاد کرده: القطب الاول فی بیان سر هذا التمثیل و منهاجه و وجه ضبط ارواح المعانی لقوالب الامثله ... ٬ القط الثانی فی طبقات ارواح الطینه البشریه و مراتب انوارها. هر یک از قطبها خود دارای خاتمه است.
فصل سوم - فی معنی قوله ان الله تعالی سبعین حجابا من نور و ظلمه و انها لو کشفها لاحترقت سبحات وجهه کل شیء. در این فصل محجوبان را بر دو قسم و برای قسم دوم نیز سه صفت یاد کرده است و درباره هر یک از «صنف‌ها» به تفصیل سخن گفته است.
غنیه الانام فی معرفه الساعات و الایام
/ مولی محسن فیض کاشانی ( - ۱۰۹۱ق.)
1034598
اسرار انوار الالهیه بالایات المتلوه
۱۸۰۵
/
۲۴
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20120908
MF
87856
a
Y
