عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۱۲۷۲۴
فارسی
خلاصه التجارب
[نسخه خطی]
/ از: بهاءالدوله حسین بن میر قوام‌الدین شاه قاسم بن شمس‌الدین محمد حسنی نوربخشی رازی (۹۲۶ق.-)
، تاریخ کتابت: احتمالا قرن یازدهم.
، ۴۴۶ص ؛ قطع: ۱۵*۲۷، ۲۷سطر (۹*۱۹)
تاریخ تالیف: ۹۰۷ق.
1
1
2
آغاز موجود: ... و بعضی از آن مرکبات اولیه این مفردات را رواح و قوی و افعال بدنیه و اسباب حدوث کیفیات در بدن...
آغاز اصل: حمد لا احصا حکیمی را به کمال حکمت... اما بعد چنین معروض می‌دارد خادم فقراء بهاءالدوله هداه‌الله... که این بیچاره را بعضی از تجارب طبی... در اوان سنه سبع و تسعمایه در مسکن طرشت من قری راز اتفاق افتاد، مشتمل بر بیست و هشت باب...
انجام موجود: ... جوزه مطلقه نه درخمی است و نزد بعضی چهار مثقال است...
نوع خط:
تزئینات متن:
رنگ مرکب:
تزئینات جلد:
نسخ خوانا و تمیز.
عناوین به شنگرف.
مشکی.
چرم قهوه‌ای نوساز.
2
حواشی توضیحی و اصلاحی اندکی در برخی صفحات دیده می‌شود.
فهرست عناوین ابواب:
- در بیان آنچه دانستن آن موقوف علیه صحت است،
- در بیان حفظ صحت،
- در بیان تدبیر اطفال و پیران و ناقهان و مرتاضان بتعب و اعراض مفرطه نفسانی و آبهای بد و هواهای مضر و استفراغات،
- در بیان تدابیر آنچه بزینت بدن متعلقست،
- در بیان اقسام مرض و امتلاءات منذره بامراض و علامات خیر و شر و احوال بحران و ایام بحران،
- در بیان حمیات و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان حصبه و جدری و ورمها و جذام و سرمازدگی و سموم‌زدگی و کوفتگی و قرحها و سوختگی و بیرون رفتن سراستخوانها و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان احوال دماغ و وضع مزاج و علامات امزجه مختلفه طبیعیه و امراض دماغی و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان احوال چشم و ترکیب و وضع و قوت باصره و مزاج و منفعت آنها و مرضهای عین و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان احوال گوش از ترکیب و وضع و قوت سامعه و منفعت اینها و مرضهای گوش و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان احوال بینی از ترکیب و وضع و قوت شامه و منفعت اینها و مرضهای بینی و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان احوال دهان از ترکیب و وضع و قوت ذوق و منافع آنها الخ،
- در بیان احوال حلق و آلتها و آواز و دم زدن و لوزتین و حنجزه و قصبه و شش و حجار از ترکیب و منفعت و وضع آنها و امراض آن اعضایی که اجزای آنند و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان احوال دل از ترکیب و وضع و مزاج و حرکت و منفعت آنها الخ،
- در بیان احوال مری و معده و شرب و صفاق از ترکیب و وضع الخ،
- در بیان بعضی امراض که اگر اطباء این ممالک تخصیص آن را به عضوی معین مناسب ندانسته و بمناسبت بعضی امراض ذکر آن کرده‌اند،
- در بیان احوال مراره و جگر از ترکیب و وضع و منفعت آنها و علامات امزجه مختلفه کبد و مراره و اسباب و معالجات آنها،
- در بیان احوال سپرز از ترکیب و وضع الخ،
- در بیان احوال روده از ترکیب و وضع الخ،
- در بیان امراض مقعد و شرح و اسباب و علامات الخ،
- در بیان احوال گرده از ترکیب و وضع و مزاج و منفعت الخ،
- در بیان احوال مثانه از ترکیب و وضع و مزاج الخ،
- در بیان احوال آلات تناسل از ترکیب و وضع الخ،
- در بیان احوال تناسل و توالد و پستان از ترکیب و وضع الخ،
- در بیان امراض پشت و مفاصل و پایها و اسباب و علامات و معالجات آنها،
- در بیان سموم و ادویه زیانکار و حیوانات سمی گزنده و تریاقات مطلقا و طریق خوردن بعضی سمها و دواهای مضر جهت حفظ صحت و رفع مرض و احتیاط از ورود سموم و حیوانات سمی و علاج کسانی که زهری بدیشان داده شده بخوردن و غیر آن،
- در بیان احوال بعضی تراکیب عمه اندر معالجات و این قرابادین مشتملست بر معاجین و سفوفات و مسهلات و اشربه و ادهان و تیزابها،
- در بیان بعضی الفاظ غریبه که متعارف اطبا است و اوزان مذکوره در طب و طریق تدبیرات بعضی ادویه از طبخ و احراق و سحق و تنقیه و تشویه و پروردن و کشیدن روغن و گرفتن رب و امثال اینها.
ماخذ فهرست: جلد ۱/ ۴۷، صفحه ۱۷۶-۱۷۸.
نسخه‌های فراوانی از آن وجود دارد، نک: سنا ۱۴۲؛ مجلس ۶۰۳۸، ۵۰۰، ۶۶۰۰، ۶۹۲۶، ۸۳۱ط، ۶۰۳۸، ۲/ ۲۹۴؛ فهرست دانشکده پزشکی ۱۸۳-۱۸۸؛ مشار ۶۱۲؛ ذریعه ۷/ ۲۱۷؛ فونان ۲۸؛ بلوشه ۲/ ۱۰۱؛ نشریه مرکزی ۳/ ۵۳۱۰، ۱۱۱؛منزوی ۱/ ۵۲۷؛ بانکی‌پور ۶/۱۲.
کتاب مفصلی است مشتمل بر تقریبا همه مباحث و موضوعات علوم پزشکی در بیست و هشت باب به شرح بالا.
طب
۱۷۰۳۹
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20120508
MF
87856
a
Y
