عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۹۴۴۲
عربی
<المثلثات= مثلثات>
[نسخه خطی]
/ از: محمد بن مستنیر قطرب نحوی (-۲۰۶ق)
: کاتب: عبدالله بن طاهر صایم الدهر حسینی
، تاریخ کتابت: در ۱۲۰۱ق.
۲پ - ۴پ
؛دو، ۱۲۵، دو برگ، ۲۲*۷/۳۱، ۲۵ سطر، ۵/۱۴*۵/۲۳.
عبدالله بن طاهر صایم الدهر حسینی برای حسین نجل احمد بن حسین قرشی کتابت کرده.
1
2
یا مولعا بالغضب و الهجر و التجنب/ حبک قد برح بی فی جده و اللعب
اما یبحث بحثه او باختراع احدثه/ او نظم ذی المثلثه معارضا لقطرب// مصلیا مسلما علی النبی کلما/ رفرف برق او هما بالودق مزن السحب
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عناوین و نشانیها شنگرف.
فرنگی نخودی ضخیم آهار مهره. ته نقش‌دار، با تصویر سه ماه در سه اندازه مختلف.
میشن عنابی مجدول گرهی، سر طبل‌دار، ترمیم شده. قطر: ۱/۳.
1
کتاب‌پردازی یمنی.
1
1
برگ آغازین نسخه تملک سید گل.
خریداری از مصطفی نوع‌پرست در خرداد ۱۳۴۸ش.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۶۸.
نک: مخطوطات اللغه العربیه، ص ۵۶۳-۵۶۴؛ آستان قدس، ج ۱۳، ص ۹۳؛ ملک، ج ۵، ص ۱۶۹ (بدون نام مولف)؛ فرهنگنامه‌های عربی به فارسی، ص ۲۰۸-۲۰۹؛ ظاهریه، لغت، ص ۹۷-۹۹ و ۱۸۷-۱۸۸؛ سزگین، ج ۸، ص ۶۲-۶۴؛ مرکز احیاء میراث، ج ۶، ص ۱۹؛ آلوارت، ج ۶، ص ۳۰۲-۳۰۵؛ قاهره، لغت، ص ۱۹۸؛ فهرس المصورات جامعه ام القری، ج ۱، ص ۴۱۴-۴۱۶؛ دنا، ج ۸، ص ۱۲۷۱.
مثلث در کلام عرب کلمه‌ای است که به فتح و ضم و کسر حرف اول استعمال شود و در هر صورت معنای خاصی دهد. نخستین کسی که به گردآوری مثلثات دست یازید قطرب نحوی بود. درباره اثر او اختلاف است. برخی نوشته او را به نثر می‌دانند و گروهی هم آن را به نظم. برخی هم هر دو را بدو منسوب می‌کنند.
بیشترین اختلاف انتساب مربوط به ارجوزه‌ای است که درصدد معرفی آنیم. این ارجوزه شصت و چند بیتی را بعضی از قطرب می‌دانند و گروهی آن را شرح اثر قطرب و به عبدالوهاب بن حسین مهلبی (۶۸۵ق) نسبت می‌دهند (رک: مرعشی، ج ۳۰، ۴۷۶-۴۷۷ و ج ۳۲، ص ۱۳۶-۱۳۷؛ مخطوطات الادب فی المتحف العراقی، ص ۱۲۸) که به نظر می‌رسد صحیح نباشد. رجوع به نسخه‌ای از شرح مهلبی که در کتابخانه ظاهریه نگهداری می‌شود این مساله را مشخص می‌کند که از نظر حجم و نیز از جهت محتوا و آغاز و انجام با نسخه ما متفاوت است (ظاهریه، لغت، ص ۹۸-۹۹؛ همچنین آربری، ج ۶، ص ۹۲).
در انجام نسخه ما و بعضی از دیگر نسخه‌های این ارجوزه، چند بیتی که محمد بن علی زریق بدان افزوده به قصیده اصلی منضم شده است.
قصیده
/ عبدالله بن طاهر صایم الدهر حسینی
1009202
لغت
۸۸۲۹
/
۲
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
MF
87856
1
a
Y
