/ از: قاضی احمد بن شرفالدین حسین حسینی قمی ابراهیمی میرمنشی (۹۵۳-۱۰۱۹ق.)
کاتب: ابوعلی دامغانی
، تاریخ کتابت: صفر ۱۰۰۵ق.
؛ قطع: ۹*۱۷سم. ۶۰۳گ. ۱۹س. اندازه جلد: ۱۷*۲۵سم.
مولف در قم در سحر روز پنجشنبه ۷ ع ۱/ ۹۵۳ زاده شده است (۱۹۲ب) فارسی.
این کتاب را او به دستور شاه اسماعیل دوم و به نام شاه عباس در ۹۹۹ (سال ۹۳ صفوی) ساخته و تا تاریخ ۹۹۷ق. است، نسخههای آن در موزه ایران باستان و برلین ۲۲۰۲/ ۲ و دانشگاه، ۶۵۷۰ و ملک، ۶۰۴۷ هست، در توبینگن منتخبالوزراء اوست.
بخشی از این کتاب به این عنوان به چاپ رسیده است: خلاصهالتواریخ تالیف قاضی احمد قمی فصل مربوط به اولین صفویان: Die fruhen Safawiden nach Qazi Ahmad Qumi, Erika Glassen, Freiburg. ۱۲۷+246. بخشی دیگر هم چاپ شده، دیدهام.
غلام سرور در تاریخ شاه اسماعیل صفوی که به انگلیسی نوشته است (چاپ علی گره در ۱۹۳۹م.) در ص۱۱ از این کتاب بحث و وصف کرده و نسخهای را دیده که از آن به Tehran Ms تعبیر کرده و رمز آن را E قرار داده است (ص۱۱۴ وXIII) در مجله اورینس سال ۱۹۵۰م.
مجلد ۳ ش۱، ص۱۵۹ از کتاب همایون در ایران نقدی هست و در آن آمده که غلام سرور، خلاصهالتواریخ را دیده و نسخهای که او خوانده در مجلس است. گویا او همین نسخه ما یا نسخه موزه را دیده باشد چه از کتابخانه مجلس پرسیده شد گفتند چنین کتابی نداریم و در فهرستهای مجلس از چنین کتابی یاد نشده است.
1
2
بسمله و به نستعین. (ای ملک) تو ملک دل ارباب یقین/ در ملک تو شاهان جهان خاکنشین// (بر خاک اگر) نسیم لطف تو وزد/ خیزد زمی سلطنت روی زمین -- بهترین امری که معتکفان صوامع قدس دیباچه کتاب یشهده المقربون را بآن موشح سازند... حمد واجب الوجودست...
ای نوبت تو گذشت از چرخ برین/ بینوبت تو مباد عالم نفسی// آوازه نوبتت بهرجا برساد/ لیکن مرساد از تو نوبت بکسی// تمام شد تاریخ پادشاهان اسلام بعونالملک العلام و الحمدلله رب العالمین... الطاهرین...
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات جلد:
نوع کاغذ:
نستعلیق.
عنوان و نشان شنگرف.
تیماج حنایی زرکوب.
سفید.
1
خریداری رجب ۱۲۷۴ق. در تهران «صفحه عنوان» و خریداری محمدمهدی فدایی از محمدکاظم خوانساری کتابفروش در ع ۱/ ۱۳۰۹ق. با یادداشت مورخ ۱۳۴۴ق. در میان و هامش.
گ ۱۱۴ نسخه عکسی از روی نسخه ش۳۳۶ سنا، فیلم، ۳۴۵۵ دانشگاه.
او را به جز خلاصهالتواریخ مجمعالشعراء و مناقب الفضلاء یا مجمع الشعراء عباسی است که به نام شاه عباس ساخته و تذکره الشعراء اوست و خود او در گلستان هنر در سرگذشت ابراهیم میرزا و حکیم رکنا و حافظ قنبر (ص۳۳و ۱۱۲و ۱۲۴ نسخه مسکو و ص۷۴و ۱۵۶و ۱۶۹ ترجمه انگلیسی آن) یاد کرده و همچنین در خلاصه التواریخ مینویسد که من سرگذشت هلالی ترکمان جغتایی را که به دستور عبیدالله خان پس از سکنجه بسیار در چهارسوق بخارا وی را کشتهاند در مجمعالشعراء آوردهام.