در معادل دهی واژههایی که میتوانند در ماده تاریخها مورد استفاده قرار گیرند.
نسخهای که در مدرسه سپهسالار از کتاب «بحر الفاظ» ناطق وجود دارد تا سال ۱۲۲۷ را شامل میشود و به نام فتحعلیشاه قاجار تدوین شده و شامل خطبه آغازین و انجامی میباشد که ماده تاریخ سال ۱۲۲۷ را در خود جای داده است.
نسخه ما متاسفانه مقدمه ندارد ولی برفراز صفحه عنوان «بحر الفاظ» درج شده و تا سال ۱۳۰۰ ادامه یافته است.
احتمال میرود شخصی آن تتمه را افزوده باشد چون پس از آن قطعه ماده تاریخ مرحوم مجتهدالزمان علامه آقا محمدعلی کرمانشاهی بهبهانی که متوفای ۱۲۱۶ بوده از کلام «ناطق» نقل شده است نیز قطعه تاریخ سال ۱۲۱۹و چند قطعه دیگر که یقین میشود رساله از ناطق اصفهانی و اشعار پایانی نیز از اوست.
پس از پایان کتاب، چند برگ الحاقی از تاریخ ۱۳۰۱ تا ۱۳۶۳ نگاشته شده و مقابل بعضی از آنها کلماتی پیشنهاد شده که غالب آنها لطفی ندارد.
بمدد این کتاب تاریخیه میتوان بسهولت ماده تاریخ برای وقایع ساخت هر گاه کسی تمام مواد تاریخها را که در کتب ثبت است جمع نماید رساله خوبی میشود، فرزندی مجدالدین اگر همت باین کار بگمارد اثری از خود خواهد گذاشت.
سپس سه بیت از محرر آن (ظاهرا صدرالافاضل:)
نگردی ای جوان تا پیر چون من/ جوانی را ندانی قدر و مقدار// مرا پرسی که چون خندان نگردم/ ز گفتار و زکردار و ز دیدار// عزادارم عزادارجوانی/ نشاید خنده از شخص عزادار.