عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
۱۰-۳۵۱۸
عربی
معرفه الزوال = شرح الدائره الهندیه = المیقات (رساله فی...)
[ نسخه خطی]
/ از: سید حسین بن حسن حسینی خلخالی مشهور به «سید ملا»
، تاریخ کتابت: سده‌ی ۱۱ق.
۶ (۱۸۸ب - ۱۹۳ب) برگ، ۲۰ سطر.
1
2
«بسمله، الحمدلله رب العالمین... و بعد فیقول الفقیر الی الله تعالی حسین الحسینی الخلخالی لما کان اشرف الطاعات بعد الایمان هو الصلوه امر الله بها و عین وقتها فقال عز من قائل (اقم الصلوه لدلوک الشمس الی غسق اللیل) و اختلف المفسرون فی معنی دلوک الشمس فقال بعضهم ان دلوکها غروبها فقال الاکثرون ان دلوکها زوالها عن کبد السماء و هذا هو المختار...».
«من الطرق المذکوره فی الموضع الذی عرضه تسعون درجه و یکون السنه الشمسیه هناک یوما و لیله لانه لا فی شیء من المشرق و المغرب و الجنوب و الشمال؛ تمت الرساله بعون الله الملک الوهاب».
کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
نسخ زیبا.
عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز و مشکی و اشکال قرمز؛ اندازه متن: ۵/۱۳*۵/۶سم.
شرقی نخودی.
2
1
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است.
اشکال دایری و مثلثی شکل مربوط به وضعیت آفتاب و نصف‌النهار و جهات اربع در ۹ تصویر به دقت تبیین گردیده است. برگ نخستین مجدول به شنگرف بوده و بخشی از ادامه‌ی متن در بخش پایین برگ‌ها آمده است؛ دو بیت فارسی با مطلع: هر که ز آموختن ندارد ننگ در بر آرد ز بحر و لعل از سنگ، و نیز فایده‌ای در فرق میان مصدر و اسم مصدر از حسن چلبی، حدیثی نبوی در بیان الفاظ متقاربه المعانی، همچون ثناء و حمد و شکر، نیز فایده‌ای در لفظ النعماء به نقل از مسعود شروانی و همچنین فایده‌ای بسیار مهم درباره‌ی تفتازانی و آثار وی که نقل آن در این فهرست خالی از لطف نیست! «تواریخ التفتازانی، رحمه الله، مکتوب حول صندوق الفاضل الکامل التفتازانی روح الله روحه، الا یا ایها الزوراء، زوروا [و] سلموا علی روضه المحقق و الحبر المدقق سلطان العلماء و المصنفین، وارث علوم الانبیاء و المرسلین، معدل میزان المعقول و المنقول، منقح اغصان الفروع و الاصول، ختم المجتهدین ابی سعید سعد المله و الدین مسعود ابن القاضی الامام مقتدی الانام عمر بن المولی المعظم اقضی القضاه العالم برهان المله و الدین ابن الامام الربانی العالم الصمدانی، مفتی الفریقین، معید الجامعین، سلطان العارفین قطب الواصلین، شمس الحق و الدین، القاضی التفتازانی قدس الله اسرارهم و انزل فرادیس الجنان اشباحهم؛ و کتب فی جانب قدمه المبارک هذه التواریخ: ولد المرحوم فی صفر سنه ۷۲۲ و فرغ من تالیف شرح التصریف الزنجانی حین بلغ سنه سته عشر فی شعبان سنه ۷۳۸ و من شرح تلخیص المفتاح فی صفر سنه ۷۴۸ فی بلد هراه و من اختصاره فی سنه ۷۵۶ بغجدوان و من شرح الرساله الشمسیه فی جمادی الاخر سنه ۷۲۵ فی مزار جام و من شرح التنقیح فی ذی العقده فی سنه ۷۵۸ بکلستا بترکستان و من شرح العقاید فی شعبان سنه ۷۶۸ و من شرح المختصر فی الاصول فی ذی الحجه سنه ۷۷۶ و من الرساله الکریمه الارشاد سنه ۷۷۸ کلها بخوارزم و من مقاصد الکلام و من شرحه فی ذی القعده سنه ۷۸۴ بسمرقند و من تهذیب الکلام فی رجب و من شرح القسم الثالث من مفتاح العلوم فی شوال کلیهما سنه ۷۸۹ بسمرقند و شرع فی تالیف الفتاوی الحنفیه فی ذی القعده سنه ۷۵۹ بهراه و فی تالیف مفتاح الفقه سنه ۷۸۲ و فی شرح تلخیص الجامع کلیهما بسرخس [و] شرح الکشاف فی ربیع الاخر سنه ۷۸۲ بسمرقند و توفی فی یوم الاثنین و العشرین من محرم سنه ۷۹۲ بسمرقند و نقل الی سرخس و دفن فیها یوم الاربعاء التاسع من جمادی الاولی بهذه السنه و تمت الروضه یوم الاثنین الثانی و العشرین من ذی الحجه سنه ۷۹۳ رحمه الله».
3
در برگ (۱۹۴الف) مهر گرد «شیخ محمد آغازاده احمد سعید افندی وقفدر ۱۳۱۰» آمده است.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۲۳ - ۲۵.
شرح بخشی از شرح الوقایه صدر الشریعه ثانی، عبیدالله بن مسعود بن تاج‌الدین الشریعه محبوبی بخاری در خصوص فرعی فقهی در مساله‌ی معرفت زوال و وقت «دلوک الشمس» مستفاد از آیه‌ی شریفه‌ی (اقم الصلوه لدلوک الشمس الی غسق اللیل) است که برای تبیین آن از طریق دائره‌ی هندی توضیح داده می‌شود که منظور و مراد از دلوک، زوال شمس می‌باشد و نه غروب. این اثر با عنوان شرح الدائره الهندیه فی معرفه سمت القبله و با تحقیق در ید عبدالقادر نوری در سال ۱۹۸۱ق در بغداد منتشر گردیده است با این توضیح که موضوع اصلی رساله معرفت قبله نیست؛ هر چند بی‌ارتباط با موضوع بحث نیز نیست! باید افزود که نسخه‌هایی از این اثر در کتابخانه‌ی آیت‌الله مرعشی (ره) در قم به شماره‌ی «۸۰۹۰» و کتابخانه‌ی دولتی برلین به شماره‌ی «۲/۵۷۰۲» موجود است.
/ محمدامین بن صدرالدین شروانی مشهور به «ملازاده»
المنطق (رساله فی...) = جهه الوحده
۷۲۵۶۶۷
فقه اهل سنت و ریاضیات
۴۰۴
/
۶
ک
ایران
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
MF
130960
1
Y (بله)
