عنوان

تحلیل ساختاری و محتوایی مکتوبات عرفا و مشایخ تصوف (از آغاز پیدایش تصوف تا قرن هفتم ه.ق)

شماره

پ۲۸۰۵۵

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

تحلیل ساختاری و محتوایی مکتوبات عرفا و مشایخ تصوف (از آغاز پیدایش تصوف تا قرن هفتم ه.ق)

نام نخستين پديدآور

الهه رجبی فر

نام ناشر، پخش کننده و غيره

ادبیات فارسی و زبان های خارجی

تاریخ نشرو بخش و غیره

۱۴۰۱

نام خاص و کميت اثر

۳۴۳ص.

مواد همراه اثر

سی دی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

دکتری

نظم درجات

زبان و ادبیات فارسی

زمان اعطا مدرک

۱۴۰۱/۰۶/۳۰

متن يادداشت

یکی از میراث¬های ماندگار عارفان و مشایخ تصوف، مکتوبات آنهاست. نامه¬هایی که عرفا اغلب به قصد بیان تعالیم و اندیشه¬های خود و ذکر پاره¬ای از رموز عرفانی و حقایق حکمی می¬نگاشتند. مکاتبات عارفان در شمار منابع ارزشمندی است که راه تحقیق در احوال روحی، باورها، دغدغه¬ها، عقاید، تعالیم، مبانی اعتقادی و اندیشه¬های عرفا را هموار می¬کند و سبب شناخت زوایای پنهانی از مکنونات قلبی و زندگی شخصی و اجتماعی عارفان و صوفیان می¬شود. این رساله به بررسی و تحلیل ساختار و محتوای نامه¬های عارفان و مشایخ تصوف از سدة دوم (زمان پیدایش تصوف) تا سدة هفتم هجری می¬پردازد. در این اثر پس از ذکر کلیات، تعاریف و مبانی نظری پژوهش، 107 نامه از شش شخصیت برجستة عالم تصوف و عرفان فهرست¬نویسی، عنوان¬بندی و به تفصیل تحلیل و بررسی شد. شش نامه از ذوالنون مصری (قطب¬العارفین)، 19 نامه از جنید بغدادی (تاج¬العارفین)، 21 نامه از ابوسعید ابوالخیر (سلطان¬العارفین)، 12 نامه از شیخ جام (ژنده پیل)، 39 نامه از امام محمدغزالی (حجت¬الاسلام) و ده نامه از احمد غزالی (سلطان¬طریقت). همچنین 17 نامه از سنایی غزنوی (فخرالعارفین) و 159 نامه از عین¬القضات نیز به اجمال بررسی و تبیین شد. مهم¬ترین اهداف تحریر این رساله عبارت است از: 1. بررسی محتوای نامه¬ها، بیان موضوعات مکاتبات و ذکر شاخص¬ترین کارکردهای محتوایی مکتوبات که براساس هدف نویسنده از نوشتن نامه رده¬بندی می¬شود. مانند کارکردهای: ارشادی، تعلیمی، اطاعت¬نامه، تهنیت¬نامه، شوق¬نامه، دفاعیات، شکوی¬نامه و...؛ 2. بررسی اجمالی ساختار و شکل نامه¬های عرفا از منظر عنوان نامه، رکن صدرمکتوب، رکن شرح اشتیاق و خاتمة مکتوب؛ 3. تفکیک نامه¬های یک طرفة عرفا از نامه¬های دوسویه و رد و بدل شده؛ 4. تحلیل نامه¬های عرفانی براساس نوع رابطة عرفا با مخاطبان در دو گونة رسمی (درباری و سلطانی) و دوستانه (غیردرباری و اخوانی) و 5. بررسی نامه¬های عرفا و مشایخ تصوف از منظر مخاطبان مکاتبات مانند: پادشاهان، وزیران، عامة مردم، قاضیان و ائمة دین.برخی از یافته¬های این رساله بدین شرح است: از 107 نامة بررسی شده 42 نامه به زبان عربی و 63 نامه به زبان فارسی است. نثر نامه¬های فارسی اغلب ساده و مرسل، آهنگین و مسجع و دور از تکلف و تصنع است. استناد عرفا در اثبات مطالب به آیات قرآن و احادیث نبوی است و برخی نامه¬ها حاوی اشعار فارسی و یا عربی است. 87 نامه، اخوانی یا دوستانه است و 20 نامه دیوانی یا سلطانی است. حدود نیمی از نامه¬ها (56 نامه) یک سویه است و نیمی دیگر (51 نامه) دوسویه است و میان عرفا و مخاطبان آن¬ها مبادله شده است. مهم¬ترین کارکرد محتوایی مکتوباتِ بررسی شده؛ تعلیمی و حکمی است. البته برخلاف انتظار، شماری از نامه¬های عارفان و مشایخ تصوف از جمله برخی از مکاتبات امام محمد غزالی و سنایی غزنوی کارکرد عرفانی ندارند. بسیاری از نامه¬ها نیز دارای کارکرد چندگانه¬اند.

متن يادداشت

Abstract:The title of this thesis is " The Structural and Content Analysis of the Letters of Mystics and Great Elders of Sufism".One of the lasting legacies of Sufism mystics and Great elders is their letters. Correspondence; These are the letters that mystics and Sufis often wrote to their contemporaries with the intention of expressing teachings, advice and guidance, and in this way, while communicating with friends and disciples, they answered their questions and doubts. At the same time, these letters and written conversations have been a means of expressing some of the mystical mysteries, divine truths, and divine knowledge. In other words, correspondence has been common among Sufis for a long time as a means of teaching and questions and answers, and the elders of the tariqat used the structure of schools and letters to express their thoughts.The letters of mystics and Sufism are among the first-hand sources that express their thoughts and conditions and draw a more realistic and clear picture of their personality .The aim of the present research is to try to find the structural and content characteristics of mystical correspondence as a literary genre through the analysis of the form and content of mystics' letters and to achieve a systematic list of mystics' letters and letters of introduction. It is the letters and correspondences of mystics and elders of Sufism.and thoughts. In order to achieve this goal, at the beginning of this research, the type of letter writing and the features of letter writing in Persian are classified and described in brief, so that after mentioning the fundamental topics, it is possible to have a perspective of the place of mystic letters among A long pile of Persian letters and their classification was found in the system of classification of letters. Thus, the form of this treatise is to examine and analyze the letters of mystics and elders of Sufism from the second century (the time of the origin of Sufism) to the seventh century AH, and the purpose of writing it is to review the structure and understand the organic connection of the parts of the writings in order to discover It is the content of the letters and their content analysis.

عنوان گونه گون

The Structural and Content Analysis of the Letters of Mystics and Great Elders of Sufism (from the beginning of sufism until of the 7th century AH)

عنصر شناسه اي

‏رجبی فر،

ساير عناصر نام

‏الهه

کد نقش

تهیه کننده

عنصر شناسه اي

‏صدری نیا،

عنصر شناسه اي

واحد،

ساير عناصر نام

‏باقر

ساير عناصر نام

‏ اسدالله

تاريخ

استاد راهنما

تاريخ

استاد مشاور

عنصر شناسه اي

‏ تبریز