عنوان

عوامل مؤثر در گسترش و تکامل مخروط افکنه‌های کواترنری در دامنة شمالی میشو داغ آذربایجان- ایران و ارزیابی توانهای محیطی آن

شماره

‭۸۶۵۲پ‬

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

عوامل مؤثر در گسترش و تکامل مخروط افکنه‌های کواترنری در دامنة شمالی میشو داغ آذربایجان- ایران و ارزیابی توانهای محیطی آن

نام نخستين پديدآور

/داود مختاری کشکی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

: دانشکدة علوم انسانی و اجتماعی

متن يادداشت

چاپی

متن يادداشت

بصورت زیرنویس

متن يادداشت

فاقد اطلاعات کافی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

دکتری تخصصی (.‮‭Ph.D‬)

نظم درجات

جغرافیای طبیعی با گرایش ژئومورفولوژی

زمان اعطا مدرک

‮‭۱۳۸۱/۰۸/۲۵‬

کسي که مدرک را اعطا کرده

تبریز

متن يادداشت

رشته کوه میشو قسمتی از فلات آذربایجان در شمالغرب ایران می‌باشد که در بین عرضهای شمالی ‮‭۱۵ ۳۸‬ و‮‭۳۰ ۳۸‬ و طولهای شرقی ‮‭۴۵‬ تا ‮‭۵۰ ۴۵‬ واقع شده است .این رشته کوه بصورت یک هورست در حدفاصل دو شاخة گسلی شمالی و جنوبی میشو بالا آمده است .مرز شمالی این ارتفاعات) متشکل از دو واحد توپوگرافی کوهستان و فلات (به چالة تکتونیکی مرند منتهی می‌شود که در جهت شرقی - غربی کشیده شده است و رودخانة زیلبیرچای) بعنوان رودخانة اصلی دشت مرند (در قسمت میانی دشت و در امتداد آن به طرف غرب جریان دارد .حدفاصل بین رودخانة زیلبیرچای و جبهة کوهستانی شمالی میشو محل تشکیل مخروط افکنه‌های کواترنری است که مطالعه و تشریح سیستماتیک تکامل و گسترش آنها با توجه به ویژگیهای ژئومورفولوژیکی، مورفومتری و تعیین مشخصات و ویژگیهای مورفولوژی و انجام مطالعات زیربنایی برای آمایش سرزمین، موضوع و هدف اصلی این پایان نامه می‌باشد .برای نیل به اهداف مذکور، ابتدا وضعیت توپوگرافی، زمین شناسی و نهشته‌های سطحی منطقه از طریق نقشه‌های مربوطه مورد بررسی قرار گرفته و محدودة مخروط افکنه‌های ‮‭۱۸‬ گانة منطقه بر روی این نقشه‌ها و همچنین عکسهای هوایی تعیین شد .با توجه به اینکه مخروط افکنه‌های منطقة مورد مطالعه بخشی از سیستم های رودخانه ای دامنة شمالی میشوداغ را تشکیل می دادند و تغییرات آنها مستقیما با تغییرات سایر بخشهای سیستم در ارتباط بود لذا سعی شد جایگاه این مخروط افکنه ها در سیستمهای رودخانه‌ای، که تحت تأثیر عوامل محیطی از قبیل تکتونیک،آب و هوا و لیتولوژی سنگهای سازنده بودند، تاحدودی تبیین گردد .بر این اساس مخروط افکنه‌های منطقه به دو دستة انباشتی و کاوشی تقسیم شدند که مخروط افکنه‌های میشو شرقی تماما از نوع انباشتی و مخروط افکنه‌های واقع در میشو غربی برخی انباشتی و برخی کاوشی بودند .اطلاعات مربوط به مورفولوژی و همچنین داده‌های مورفومتری مخروط افکنه‌ها و حوضه‌های مربوطه، از مطالعات میدانی و عکسهای هوایی و نقشه‌های توپوگرافی بدست آمد و در مرحلة بعد ضریب همبستگی و خط رگرسیون و معادلة مطلوب برای روابط مذکور در مورد داده‌های مورفومتری کل جامعة آماری ‮‭(۱۸‬ مخروط افکنه(، میشو شرقی ‮‭(۹‬ مخروط افکنه (و میشو غربی ‮‭(۹‬ مخروط افکنه (ارائه شد .مطالعة مورفولوژی مخروط افکنه‌ها نشان داد که مخروطافکنه‌های منطقه از نظر شکل به سه دستة ساده، چند بخشی و تلسکوپی تقسیم می‌شوند که در میشو شرقی هر سه نوع آنها و در میشو غربی تنها مخروط افکنه‌های چند بخشی وجود دارند .فعالیتهای تکتونیکی در موقعیت، شکل و موقعیت قسمت فعال مخروط افکنه‌ها نقش بسزایی داشته‌اند که اثر این فعالیتها در میشو شرقی بسیار چشمگیرتر از میشو غربی است .عامل لیتولوژی نیز در شیب مخروط افکنه‌ها و عناصر سازندة آنها مؤثر بوده است .نتایج محاسبه ضریب همبستگی بین داده‌های مورفومتری نشان می‌دهد که مخروط افکنه‌های میشو شرقی از یکسانی زیادی نسبت به مخروط افکنه‌های میشو غربی برخوردارند .ضریب ناهمواری حوضه‌ها در شیب سطح مخروط افکنه‌ها، و ویژگیهای لیتولوژی آنها در مقدار ضریب) ‮‭n‬ معادلة رگرسیونی (مؤثر می‌باشند .تحلیلهای رگرسیونی نشان می‌دهد که رابطة معنی داری بین مساحت حوضه‌ها و مساحت مخروط افکنه‌ها) رابطة مستقیم(، مساحت مخروط افکنه‌ها و شیب سطح آنها) رابطة معکوس(و ضریب ناهمواری حوضه ها با شیب سطح مخروط افکنه ها)رابطة معکوس (وجود دارد .تکامل مخروط افکنه‌های منطقه براساس داده‌های حاصل از مطالعة مورفولوژی سطح، بررسی ساختمان مخروطافکنه‌ها با استفاده از مقاطع ژئوفیزیکی، ژئو الکتریکی و لوگ چاهها و نوع نهشته‌های تشکیل دهندة مخروط افکنه‌ها مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است .براساس نتایج این مطالعات چهار عامل تغییرات آب و هوایی کواترنر، فعالیتها تکتونیکی و ژئومورفولوژی و لیتولوژی حوضه‌های آبریز، مهمترین عوامل مؤثر در گسترش و تکامل مخروط افکنه‌های منطقه شناخته شدند که از این میان نقش عوامل تکتونیکی، بویژه در میشو شرقی، بیش از سایر عوامل می‌باشد .بررسی مراحل تکاملی مخروط افکنه‌های چندبخشی و تلسکوپی منطقه نشان داد که این مراحل با الگوهای پیشنهادی کوک و همکاران‮‭(۱۹۹۳)‬ مطابقت دارد .بررسی ویژگیهای نهشته‌های بجا گذاشته شده در مخروط افکنه‌های منطقه نشان می‌دهد که چهار واحد چینه شناختی مشخص در ساختمان مخروط افکنه‌های منطقه دیده می‌شود این و احدها از قدیم به جدید با عناوین ‮‭Qf۴, Qf۳, Qf۲, Qf۱‬ مشخص شده‌اند .هر کدام از این واحدها از نظر اندازه و ترکیب عناصر، توالی رسوبی و حتی کاربری زمینهای سطح آنها ویژگیهای خاص خود را دارند .در فصل آخر پایاننامه خلاصه‌ای از توانهای محیطی مخروطافکنه‌های منطقه از نظر کاربری زمینها،پوشش گیاهی، پدوژنز،آبهای زیرزمینی وآبهای سطحی آورده شده است .که اطلاعات آنهاازطریق مطالعات میدانی وبررسی نقشه‌های توپوگرافی،زمین شناسی و مقایسة عکسهای هوایی سال ‮‭۱۳۴۹‬و ‮‭۱۳۷۵‬وتحلیل‌داده‌های اقلیمی بدست آمده‌است.خطرات طبیعی بویژه خطر سیلاب بر روی مخروطافکنه‌ها مورد بررسی قرارگرفته و راههایی برای مقابله با این خطرات ارائه شده است .نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که سطح مخروطافکنه‌های منطقه درسالهای اخیر تحت تأثیر فعالیتهای انسان دگرگون شده وتعادل ژئومورفولوژیکی آنها برهم خورده است.از میان خطرات تهدید کنندة سطح مخروطافکنه‌ها، روانه‌های خرده‌سنگی دردرجة اول اهمیت قراردارند .براین اساس توجه به ویژگیهای ژئومورفولوژیکی در هرگونه برنامه‌ریزی و آمایش سرزمین و تهیة نقشة پهنه بندی خطر در سطح مخروطافکنه‌ها ضرورت دارد

متن يادداشت

‮‭graphic units: Qf۱, Qf۲, Qf۳, Qf۴. Any one of this units have special properties of size and composition of matrials, sediment sequences, and landuses. On the later section of this thesis, environmental capabilites of the alluvial fans (landuse, vegetation, pedogeneses, underground waters and surface runoff) are studied by field studies, study of topographic, geology, comparison of ۱۹۷۰s and ۱۹۹۶s areal photos and analysis of climatic datas.Natural dissters and especially flooding on alluvial fans was studied and solutions was proposed for protection works.Alluvial fans surfaces in the later years have influensed by human activity and their geomorpholic balance cancelled.From natural hazards of alluvial fans surfaces, debris flows are more important than other. For this reason, attention to geomorphology charactristics, for any designing and landscape effeiciency, and hazard zones mapping are necessary -strati- Chay river and northern mountainous front of Misho, whose systematic study of development pattem and evaluation with due attention to geomorphologic charactristics, morphometry and appointment of their morphologic properties and accomplish of basic studies for landscape efficiency and environmental management, is the subject and main goal of this thesis. To attainment of this goals, topography, geology and surface deposits of study area considered from related maps and limits of alluvial fans(۱۸ cases) determined on this maps and area photos. Alluvial fans of study area are a part of fluvial systems of northern slope of Misho and their changes directly relate to changes of other parts of this systems, therefore this study deals with the role of alluvial fans in the mountain fluvial systems, that influenced by factors such as tectonic, climate and litology. Critical in this role whether the alluvial fans of study area, are aggrading or dissecting, that all of easthern misho alluvial fans are aggrading and some of their are dissecting. Morphologic informations and alluvial fans and their catchments morphometric datas was obtained from field studies, Areal photos and topographic maps. The relationships between the different morphometric variables was investigated through the correlation analysis and regression lines. This relationships are shown for the variables of whole sample population (۱۸ cases) and separately, easther Misho (۹ cases) and western Misho (۹ cases). Morphologic studies showed that alluvial fans of study area, from an form point of view, are three groups: Normal, Segmented and telescopic. In eastern Misho, alluvial fans are from all groups while in western Misho there are segmented alluvial fans alone. Position, form and active part situations of alluvial fans are influenced from tectonic activity. This effects are very more in eastern Misho than western Misho. Alluvial fans slope and their matrials influened from litology of drainage basins. With regard to fan morphology, eastern Misho alluvial fans are more uniform (higher values of r for all variables) than western Misho alluvial fans (lower values of r for all variables). Alluvial fans slope influenced from basin ruggedness number and lithologic properties have in fluenced n constant in functional equation . Regression analaysis showed that the relation ship between drainage basins area and Alluvial fans area, alluvial fans area and slope of their surface, and BRN and slope of alluvial fans surface, are significant. Alluvial fans evolution studies based on datas that was obtained from morphologic study of alluvial fans surface, structural studies, by use of geophysic and geoelectric sections and core drillings, and properties of matrials on the basis of this studies, development and evolution of alluvial fans in study area effected by Quaternary climatic changes, tectonic activities and geomorphology and lithology of drainage basins (as source area). Among this factors, the role of tectonic activity is very important especiallyin eastern Misho. Evolution cycles studies of segmented and telescopic alluvial fans showed that this cycles conform to cook et al. ( ۱۹۹۳) alluvial fans evolution cycles. Alluvial fans in study area composed of four fan- Chay river (as main river of marand plain) flow in middle part of plain. Quaternary alluvial fans are formed between Zilbir-Misho Mountain Chain is part of Azerbaijan plateau in Northwest of Iran, that is located between to northern latitude and to eastern longitude. This mountain chain has uplifted as a horst between the two main branches of Misho Fault. Northern frontier of these elevations (formed from mountainous and plateau topographic units) is ended up to Marand tectonic graben, that is elongated from east to west and Zilbir‬

مستند نام اشخاص تاييد نشده

مختاری کشکی، داود

مستند نام اشخاص تاييد نشده

خیام، مقصود، استاد راهنما

مستند نام اشخاص تاييد نشده

رجایی، عبدالحمید، استاد مشاور

مستند نام اشخاص تاييد نشده

رضایی مقدم، محمد حسین، استاد مشاور

وضعیت فهرست نویسی

نمایه‌سازی قبلی