قرون نخستین تاریخ اسلام پر است از نزاعهای کلامی و عقیدتی میان فرق و نحل اسلامی در این قرون مباحث متعددی مورد نقد و بررسی قرار می گیرد و جماعات مختلف می کوشند که رای برگزیده خود را بر کسی اثبات بنشانند یکی از این مباحث محل نزاع بحث از رویت باری تعالی است از یک سو اشاعره و اهل حدیث و از سوی دیگر جماعت اهل اعتزال و جهمیه در این باب ورود نمودند و دستهای به امکان روئیت خداوند در قیامت به چشم سر تاکید نمودند و دسته ای دیگر منکر آن گردیدند هم معتقدان رویت و هم منتقدان آن به آیات و روایات تمسک می جستند حتی در این بحث پای عقل و مباحث عقلی فیلسوفانه نیز باز شد و به ویژه طرفی که جانب تنزیه باری را پیش گرفته بود - معتزله و جهمیه - به استدلال عقلی علیه موضع خصم پرداختند شیعه امامیه نیز از همان قرون نخستین در این بحث وارد شدند و بر اساس میراث گرانبهایی که از ائمه خود داشتند امکان هرگونه رویت به چشم حسی را منکر شدند ایشان در این راه ضمن نقد و رد مواضع اهل حدیث و اشاعره کوشیدند دلالات صحیح آیات مورد استناد ایشان را آشکار کنند و لغزشگاههای آنان را متذکر شوند یکی از برجسته ترین کسانی که در جهان تشیع در این راه جد و جهد بسیار نمود و در آثار مختلف خود بدان مساله پرداخت شیخ طوسی متکلم فقیه اصولی و مفسر یگانه جهان اسلام است وی هم در تفسیر خود و هم در آثار کلامی خویش - چون تمهید الاصول، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد و الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد - کوشید که ضمن نقد دیدگاههای جماعات مذکور رای مختار خویش را که همانا تفسیر کلام باری و اولیای اوست اظهار دارد در این مقاله می کوشیم تا ضمن ترسیم محل نزاع بحث به اختصار دیدگاههای شیخ طوسی را بازنمایی کنیم
ترجمه
پديدآور
غلامرضا صدیق
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
مساله رویت الهی در اندیشههای شیخ طوسی
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )