امروزه استفاده از روشهای ژئوفیزیکی در بررسی محوطههای باستانی بسیار گسترش یاتفه و در سالهای اخیر به شکل بخشی جدانشدنی از کاوشهای باستان شناختی درآمده است. ژئوفیزیک از علوم زمین و در واقع دانش بررسی زمین با استفاده از ویژگیهای فیزیکی است. در این روش، همان گونه که از نام آن بر میرآید، برخی ویژگیهای فیزیکی روی سطح یا نزدیک به سطح زمین سنجیده و اندازهگیری و ، با توجه به تفاوت حاصل در مقادیر اندازهگیری در یک قسمت نسبت به محیط پیرامون آن، یک بخش یا توده مدفون که در یک ویژگی فیزیکی متفاوت است در زیر سطح آشکار میشود. از میان روشهای ژئوفیزیک اکتشافی روش مغناطسیسنجی، رادار زمینی و الکتریکی کاربرد بیشتری در محوطههای باستانی دارد، ولی به سبب وجود کنتراست مغناطیسی کافی بین اکثر ساختارها و پدیدههای باستانی مدفون با محیط در برگیرنده آن بیشترین کاربرد مربوط به روش مغناطیس سنجی است که به شگل گسترده استفاده می شود و دیگر روشهای بیشتر به شکل روش تکمیلی یا در شرایطی استفاده میشود. که مغناطیس سنجی ممکن نباشد. در این میان روشهای لرزهنگاری دریایی و سونار جایگاه بسیار مناسبی در باستانشناسی زیر آب به دست آورده اس و در شناسایی محل غرق کشتی ها و محوطههای ساحلی استفاده میشود. خوشبختانه از سال ۱۳۸۲ با به دست آمدن دانش و تجربه کافی در زمینه باستان ژئوفیزیک و تهیه تجهیزات مورد نیاز، در ایران نیز امکان بررسی مغناطیس سنجی محوطههای باستانی با کیفیت بسیار بالا فراهم شد و در نخستین مرحله به قصد یافتن نشانههایی از شهر پارسه محوطههای پیرامون تخت جمشید را نگارنده پیمایش کرد. با توجه به آشکار شدن ساختارهای معماری مدفون در زیر کشتزارهای پیرامون تخت جمشید این بررسیها ادامه یافت و تاکنون نتایج مهمی از آن به دست آمده است. همچنین در طی سالهای گذشته بیش از ۲۵ محوطه باستانی دیگر نیز پیمایش و در بیشتر موارد نتایج در خور توجهی از آن حاصل شد که بخشی از این نتایج به شکل نقشههای آنومالی گرادیان مغناطیسی در آمده است.
ترجمه
پديدآور
بابک امینپور
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
ژئوفیزیک در باستانشناسی ایران
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )