در این پژوهش سعی بر آن داریم که در کنار بیان خلاصهای از تاریخ سیاسی و فرهنگی سدههای نخستین اسلامی شامل سدهی ۲ تا ۶ق .که با عنوان دوران حکومتهای مستقل در ایران شناخته میشوند، به بررسی آثار بهجای مانده از این دوران بپردازیم و در گسترهی وسیع قلمروی اسلامی، عناصر تزئینی موجود بر این آثار را مشاهده کرده و با دستهبندی این تزئینات، به طرحهای استانداردی که بر این مصنوعات نقش بستهاند دست یابیم و با توجه به فقدان جلدهای نسخههای خطی در این بازهی زمانی، طرحهای احتمالی به کار رفته در این اثر را شناسایی کرده و در نهایت در کنار گونهای کهن از جلد که با نام جلدهای مملوکی شناخته میشوند به مقایسه بپردازیم. اگر بتوان طرحهای جلدهای مملوکی را بازماندهی سنت گذشتهی خود دانست و اگر بتوان با توجه به سبکشناسی آثار به جای مانده از این دوران، در محدودهی وسیع قلمروی اسلامی که از آسیای میانه تا اسپانیا کشیده شدهاست، به صورت یکپارچه و دارای یک مکتب و منطق فکری نگریست، میتوان جلدهایی مشابه جلدهای مملوکی و دارای تزئیناتی مشابه سایر آثار بهجای مانده از آن دوران را متصور شد. این پژوهش به بررسی تزئینات جلدهای چرمی با توجه به سایر آثار بدست آمده از آن دوران میپردازد. بهطور مثال آثار فلزی بدست آمده ازاین بازهی زمانی نشان از پیشرفت قابل توجه در صنعت فلزکاری دارد. همانگونه که میدانیم برخی از ابزار کار با چرم و بهخصوص قالبهای نقشانداز بر چرم از فلزات تهیه میشدند، پس با توجه به ظرافت و نقوش موجود بر این دادهها میتوان به نقوش احتمالی بر روی جلدهای چرمی پی برد. در ادامهی این پژوهش، جلدهای بهجای مانده در این بازه زمانی که در کتابخانهها و مجموعههای شخصی موجود است بررسی شد و با آثار باستانی و فرهنگی موجود در موزهها و مجموعهها در سطح جهان مقایسه گردید و تلاش شد تا با یافتن ارتباطی میان آنها و بررسی بازنمایی آن در هنر جلدسازی، به استانداردهای هنری اعمال شده در تولید آثار فرهنگی این دوران دست یافته شود. در ادامه به نسخ موجود در سه کتابخانهی تهران) مجلس، ملک و مرکزی دانشگاه تهران (پرداخته و شیوههای بازیابی نسخ خطی و جلدهای موجود در محدودهی زمانی موردنظر در ایران را بازگو کردهایم و این نسخ و جلدها را معرفی و به عنوان منابع اطلاعاتی در کنار سایر آثار فرهنگی مورد بررسی قرار دادهایم.