در این تحقیق سعی شده است ضمن معرفی اجمالی شهر تبریز و موقعیت اقتصادی آن در دوره قاجار ، بازار آن نیز از ابعاد مختلف به ویژه اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد . در این رساله همچنین به نقش بازاریان در توفیق نهضتهای سیاسی و اجتماعی ( نهضت تنباکو و نهضت مشروطیت) اشاره شده است