در پی تصرف سرزمینهای قفقازی ایران توسط نیروهای اشغالگر روس در عصر قاجار، ایران اگرچه بخشهایی غنی و فرهنگخیز را از دست داد،لکن استیلای روس هرگز نتوانست اصالت مردمان ایرانی آن دیار را به کلی منقطع کند. با جدایی این شهرها و تشدید روحیهء حسرت و ناامیدی در میان ساکنان آن سوی ارس، شاعران عصر قاجار همگام با تحولات اجتماعی ایران،وارد عرصهء آفرینشهای هنری و ادبی شدند و در مقابل اشغال شهرهای ایرانی به واکنش پرداختند. این واکنش ادبی و سیاسی،جانی تازه در کالبد شعر فارسی در عصر قاجار دمید و بدینسان شعر بیداری ایران زمین را پیریزی کرد. البته در کنار شعر،متون نثر این دوره نیز محملی مناسب برای بازتاب جنگهای ایران و روس در ادبیات عصر قاجاریه است.همچنین افزون بر شعر فارسی،در آثار گویندگان ترکی و تازی نیز شواهدی از این مسئله دیده میشود. نگارنده در این مقاله،ضمن بیان نمونههایی از واکنش شاعران پارسیگوی ایران در مقابل اشغال سرزمینهای قفقازی،این واکنش را به مثابهء«پیدایش شعر ضد اشغالگری در ادبیات فارسی»قلمداد کرده است.
قطعه
عنوان
علامه
شماره جلد
شماره ۱۶ (۲۶ صفحه - از ۷۱ تا ۹۶)
تاريخ نشر
زمستان ۱۳۸۶
نام شخص به منزله موضوع
موضوع مستند نشده
صبا، فتحعلیخان، ،--سرگذشتنامه
نام تنالگان به منزله موضوع
موضوع مستند نشده
حرم حضرت معصومه(س)
موضوع (اسم عام یاعبارت اسمی عام)
عنصر شناسه ای
ادبیات انقلابی
عنصر شناسه ای
Revolutionary Literature
عنصر شناسه ای
<الأدب=ادب> الثوری
داده رابط بین فیلدها
a06
داده رابط بین فیلدها
a06
داده رابط بین فیلدها
a06
نام جغرافیایی به منزله موضوع
عنصر شناسه ای
ایران
عنصر شناسه ای
Iran
عنصر شناسه ای
ایران
عنصر شناسه ای
Iran
تقسیم فرعی موضوعی
-- تاریخ
تقسیم فرعی موضوعی
-- History
تقسیم فرعی موضوعی
-- شعر
تقسیم فرعی موضوعی
-- Poem
تقسیم فرعی دوره ای
-- قاجاریان، ۱۱۹۳ - ۱۳۴۴ق.
تقسیم فرعی دوره ای
-- Qajars, 1779 - 1925
تقسیم فرعی دوره ای
-- جنگ با روسیه، ۱۲۱۸ - ۱۲۴۳ق.
تقسیم فرعی دوره ای
-- War with Russia, 1803 - 1828
موضوع مستند نشده
a07
موضوع مستند نشده
a07
موضوع مستند نشده
a09
موضوع مستند نشده
a09
اصطلاحهای موضوعی کنترل نشده
اصطلاح موضوعی
ایران ،قاجار ،روسیه ،اشغال ،شعر فارسی ،قفقاز ،شعر مقاومت
اصطلاح موضوعی
شعر ، فتحعلی خان صبا، کلید دار مقبره حضرت معصومه(س)، روس ، شعر ضد اشغالگری در ادبیات ، ایران ، عصر قاجار ، ادبی ، ضد اشغالگری در ادبیات ایران ، پیدایش شعر ضد اشغالگری ، جنگهای روس با ایران ، پی تصرف سرزمینهای قفقازی ایران
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )