ز جمله شروح کهن نهج البلاغه، دو شرح صمعارج نهج البلاغه╗ از علی بنزید بیهقی (قرن ششم هـ.ق) و صحدائق الحقائق فی فسر افصح الخلایق╗ از قطبالدین بیهقی کیدری (قرن هفتم هـ.ق) است. شارحان هریک از این دو شرح، روشی ادبی را برگزیدهاند. هدف از این پژوهش، شناسایی و معرفی روش دو شارح و نحوهی ت╩ثیرات این دو شرح، بر شروح پسین نهج البلاغه است که پس از ذکر مشخصات و حیات علمی مولفان و ویژگیهای شروح به آن پرداخته شده است. گردآوری اطلاعات و نحوهی دستیابی به آن؛ از طریق روش کتابخانهای و با بهرهگیری از نرم افزارهای نور انجام شده است. شرح صمعارج╗ از جمله شروح اولیه بوده و شرح صحدائق الحقائق╗، برگرفته از دو شرح صمعارج╗ علی بنزید بیهقی و صمنهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه╗ قطب راوندی است و از چینش و نظم مشخصی برخورداراست. خطب و نامهها و حکمتها،در هر دو کتاب، به شیوهی ترتیبی تشریح شده است. هریک از شارحان، برای بررسی محتوایی نهج البلاغه، از دانشهای مختلف بهره بردهاند، که از آن جمله میتوان به علم لغت و دانش صرف و نحو، بلاغت، علم الحدیث، کلام، تاریخ، فقه، و علوم قرآنی اشاره کرد. فصل پایانی این پژوهش، به بررسی ت╩ثیر این دو شرح، بر شروح پسین و گونهشناسی انعکاس این ت╩ثیرات، از جهت محتوایی میپردازد. اگرچه در میان شروح بعدی، سخن چندانی از این دو شرح نیست و این شروح اساسا مورد مناقشه و تحلیل نبودهاند، ولی ت╩ثیرات آنها بر روی برخی از شروح، باذکر نام ایشان و ورود برخی از مطالب توسط شارحان بعدی، نشانگر توجه آنها به این دو شرح بوده است. از مهمترین شروح ت╩ثیرپذیر، میتوان به صشرح ابنعتایقی╗، صمصباح السالکین ابنمیثم بحرانی╗، صمنهاج البراعه خویی╗ و صبهج الصباغه شوشتری╗، اشاره کرد. کلیدواژگان: معارج نهج البلاغه، حدائق الحقائق، علی بنزید بیهقی، قطبالدین کیدری، فقهالحدیث، نهج البلاغه، روششناسی شروح نهج البلاغه
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
روش شناسی شرح نهج البلاغه، شارحان متقدم(کیدری، بیهقی) و تاثیر آن بر شروح بعدی