این پژوهش از یک مقدمه و هفت فصل با این موضوعات تشکیل یافته است: فصل اول، کلیات تحقیق: بیان مسئله، اهداف، مشکلات و محدودیت ها؛ فصل دوم، بررسی لغوی مدارا: بررسی واژه ی مدارا، بررسی واژگان همسان (تسامح، تساهل، رفق، لین، رأفت)، بررسی واژگان متضاد مدارا (خشن و خشونت، قسوت، خُرق)؛ فصل سوم، مبانی مدارا: مبانی کلامی مدارا، رحمت عامه ی الهی، رحمت خاصه ی الهی، دین رحمت الهی، سهولت در تشریع؛ فصل چهارم، مدارا در سیره ی تبلیغی انبیا: تقّدسِ وسیله در تبلیغ، راه کارهای تبلیغ در قرآن، مدارا و سختی امر تبلیغ، مدارا و تبشیر و انذار، مدارا لازمه ی خیرخواهی انبیا، مدارا در سیره ی تبلیغی حضرت موسی(ع)، حضرت یوسف(ع)، حضرت ابراهیم(ع) و حضرت نوح(ع)؛ فصل پنجم، مدارا با مؤمنان؛ فصل ششم، مدارا با پیروان ادیان پیشین: وحدت ادیان، وحدت انبیا، تمجید از پیامبران پیشین، مدارا در دعوت به دین جدید، دعوت به اسلام، دعوت به مشترکات ادیان، مدارای مسلمانان با اهل کتاب؛ فصل هفتم، مدارا با کفار و منافقان: آیات مدارا با کفار و منافقان، آیات اعراض در مورد منافقان و مشرکان، ماجرای فتح مکه، عدم مدارا با کفار و منافقان، نهی از دوستی با آنان، نسخ آیات مدارا