عنوان

معناداری گزاره‎های دینی(نقد و بررسی نظریه ابطال‎گروی)

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

معناداری گزاره‎های دینی(نقد و بررسی نظریه ابطال‎گروی)

نام نخستين پديدآور

بهمن اکبری

محل نشرو پخش و غیره

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

تاریخ نشرو بخش و غیره

1387

متن يادداشت

بحث معناداری گزاره‎های دینی از بحثهای جدی و مناقشه برانگیز در حوزة فلسفه دین و زبان دین است که با دو رویکرد مختلف، یعنی رویکرد سنتی و رویکرد جدید به چالش کشیده شده است. رهیافت فیلسوفان و متکلمان سنتی چه در حوزه اسلامی و چه در حوزه مسیحیت راجع به گزاره‎های دینی بیشتر بر محور صدق و کذب رقم می‎خورد و بحث از معناداری آنها یا مفروض گرفته می‎شد یا اصلاً کمتر در خصوص آن بحث و مناقشه می‎کردند. از سویی متکلمان سنتی در تبیین معناداری گزاره‎های دینی و کلامی، اساساً با مفاهیمی همچون اشتراک لفظی، اشتراک معنوی(تشکیکی) تمثیل تنازلی و تمثیل تصاعدی، یا از راه سلب و تنزیه مفاهیم و گزاره‎های دینی را توجیه می‎کردند. اما رهیافت فیلسوفان و متألهان جدید به گزاره‎های دینی و معناداری آنها با ملاک‎های متفاوتی همچون تحقیق‎پذیری تجربی و ابطال‎پذیری تجربی رقم می‎خورد؛ به این معنا که گزاره‎های دینی از آنجا که در معرض تحقیق و ابطال تجربی قرار نمی‎گیرند، گزاره‎های اثبات‎ناپذیر و ابطال ناپذیرند. بحث ابطال‎ناپذیری گزاره‎های دینی را آنتونی فلو مطرح کرد که ما حصل آن، بی معنایی و تهی‎انگاری و حذف گزاره‎های دینی از حوزه معرفت بشری به علت نبود شواهد تجربی(علمی) و ابطال‎ناپذیری تجربی آنها بود. بنابراین، دیدگاه ابطال‎پذیری تجربی معنا در باب گزاره‎های دینی معتقد به تهی‎انگاری و حذف گروی آنهاست. البته دیدگاه ابطال‎پذیری تجربی معنا به علت اشکال‎های عدیدة متألهان و فیلسوفان دین، جرح و تعدیل شده است. از جمله اشکالات این است که خود اصل ابطال ‎پذیری تجربی معنا، به سبب نبود شواهد تجربی دال بر ابطال آن، بی‎اعتبار و بی‎اساس می‎شود. از طرفی اصل ابطال‎پذیری تجربی معنا با مشکل تحویل نگری و انحصارگروی و همچنین تکیه افراطی بر تجربه و مشاهده مواجه است. لذا دیدگاه فوق به خاطر برخی مشکلات مبنایی و بنایی، نمی‎تواند ملاکی برای معناداری گزاره‎ها، بخصوص گزاره‎های دینی محسوب شود.

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;