عنوان

بررسى برخى پیامدهاى رویکرد نوین دو حوزه سینوى ـ صدرایى در معرفت‏ شناسى قوه خیال

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

بررسى برخى پیامدهاى رویکرد نوین دو حوزه سینوى ـ صدرایى در معرفت‏ شناسى قوه خیال

نام نخستين پديدآور

محمد نجاتى، احمد بهشتى

محل نشرو پخش و غیره

قم

تاریخ نشرو بخش و غیره

زمستان/ 1390

نام ناشر، پخش کننده و غيره

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس‌سره

متن يادداشت

در نمط دهم کتاب اشارات، گفتمان فلسفى ابن ‏سینا در باب قوه خیال و حس مشترک صورتى نو به خود گرفته است. وى در ذیل کارکردهاى این دو قوه، ادراک و حفظ صورى را لحاظ مى‏کند که به لحاظ وجودشناختى، متعالى از ماده بوده، در عالم غیب و ملکوت حضور دارند و به گونه مشاهده و از طریقى غیرحصولى براى نفس به دست مى ‏آیند. لحاظ این رویکرد به نتایجى چند در قلمرو معرفتى حکمت سینوى مى ‏انجامد. از جمله این پیامدها مى‏ توان به حلّ معماى تجرّد یا مادّیت خیال نزد ابن‏ سینا، اذعان ضمنى وى به نظریه حرکت جوهرى و لحاظ فاعلیت و پویایى نفس در فرایند ادراک اشاره کرد. در حوزه صدرایى، ملّاصدرا حسّ مشترک و خیال را قوه‏اى واحد لحاظ مى‏ کند. وى یکى از علل دشوارى پذیرش معاد جسمانى را در نحوه نگرش جمهور به این قوه و لحاظ مادى آن مى‏ داند و دماغ را مظهر خیال به شمار مى‏ آورد، نه محل آن. او به جهت جنبه عرفانى فلسفه خویش، قوه خیال را داراى سه ویژگى تجرّد مثالى، خلاقیت و جامعیت اضداد مى ‏داند. از جهت دین ‏شناختى، به واسطه این سه ویژگى، مسئله معاد جسمانى و وقوع تناسخ ملکى به گونه ‏اى اتم تبیین مى‏ شود.

عنصر شناسه ای

تخیل;پویایی نفس;خلاقیت;فلسفه (عام);تجرد;معاد جسمانی;تناسخ;

تقسیم فرعی موضوعی

حس مشترک;نفس شناسی;تجرید عقل;نبوت;ادراک;مشاء;مرگ;معاد جسمانی;خیال منفصل;حکمت متعالیه;معرفت شناسی خیال;پویایی وجودشناختی نفس;پویایی معرفت شناختی نفس;نفس در حکمت مشاء;قوه خیال در فلسفه صدرا;وحدت حس مشترک و خیال;ابطال تناسخ;حرکت جوهری;صورت خیالی;ادراکات خیال

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

مقاله;