عنوان

بررسی تطبیقی قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بر اساس المیزان و مناهج البیان

کد کشور

IR

شماره

پ۵۶۹

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

کشور محل نشر

IR

عنوان اصلي

بررسی تطبیقی قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بر اساس المیزان و مناهج البیان

نام عام مواد

[پایان‌نامه]

نام نخستين پديدآور

/محمدهادی قهاری کرمانی

نام ساير پديدآوران

؛استاد مشاور: محمدعلی مهدوی راد، فتح الله نجارزادگان

نام ناشر، پخش کننده و غيره

دانشکده علوم حدیث(قم)

تاریخ نشرو بخش و غیره

، ۱۳۸۹

نام خاص و کميت اثر

۳۰۴ص

متن يادداشت

چاپی

متن يادداشت

کتابنامه: ص.۳۰۴ - ۲۹۷ ؛ همچنین بصورت زیرنویس

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

دکتری

نظم درجات

، مدرسی معارف اسلامی(گرایش قرآن ومتون اسلامی)

زمان اعطا مدرک

1389/12/23

کسي که مدرک را اعطا کرده

، دانشکده علوم حدیث(قم)

امتياز متن

۱۸/۷۵

متن يادداشت

دراین پژوهش ضمن نفی دو طیف افراطی(تفسیر به رای) و تفریطی (ظاهرگرایی و اخباری گری) کاربرد عقل در تفسیر قرآن و تاکید بر صحت تفسیر اجتهادی به عنوان راه اعتدالی بهره‌گیری از عقل در تفسیر وحی، به بررسی قلمرو و محدوده حجیت و اعتبار عقل در تفسیر اجتهادی قرآن پرداخته‌ایم‌؛ زیرا واقعیت آن است که در بین مدافعان تفسیر اجتهادی نیز در موردحیطه و دایره حجیت عقل در تفسیر قرآن،اختلاف نظروجود دارد.از جمله اختلافاتی که در بین مدافعان تفسیراجتهادی وجود دارد، واختلافی است که بین مفسران وابسته به <<مکتب تفکیک>>و مخالفان آنها در زمینه قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی می باشد. .....مکتب تفکیک، به دستگاه معرفتی اطلاق می شود که بر تفکیک و جداسازی قرآن، برهان و عرفان (نقل، عقل و کشف) اصرار دارد، و معتقد است این ها سه راه و منبع کسب معرفت‌اند که محصولات آنهاهیچ ارتباطی با یکدیگر نداشته و نباید از داده‌های هریک از این منابع معرفت‌زا، برای فهم و تفسیر داده‌های دو منبع دیگر،بهره جست.در این رساله ضمن تبیین دقیق دیدگاه‌های مدافعان و مخالفان مکتب تفکیک در زمینه قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی، حتی المقدور دایره این اختلاف را محدود کرده و با پافشاری بر نقاط اشتراک و اتفاق دو طرف، زمینه تقریب و نزدیک سازی دو نظریه را فراهم ساخته‌ایم.برای رسیدن به این هدف مهم، به سراغ تفاسیری که در این مدو کتب بر قرآن کریم نگاشته شده رفتیم تا در مقام اثبات و وقوع، بتوانیم قضاوت و داوری منصفانه‌ای در مورد دیدگاه‌های طرفین داشته باشیم. از این رو، دو تفسیر گرانسنگ المیزان و مناهج البیان به عنوان مبنای کار قرار گرفت.البته از دیدگاه‌های صاحب نظران هردو مکتب نیز بهره برداری شده است که مهمترین آنهاآیت الله جوادی آملی و آیت الله سیدان می‌باشند که در حقیقت، به عنوان آینه تمام نمای تفکرات صاحبان المیزان و مناهج البیان مطرح هستند.برای انجام این تحقیق، ابتدا مراد از عقل و گونه‌های آن(عقل منبع و عقل مصباح)روشن گردید،و بر اساس آن تفسیر اجتهادی قرآن به سه گونه نقل گرا، عقل گرا و کشف گرا تقسیم بندی شد ، و با عنایت به این که کشف و شهود، تخصصا از موضوع رساله، خارج بود، لذا بحث را در مورد دو گونه نقل گرا و عقل گرا ادامه داده و کل تفسیر المیزان و مناهج البیان مطالعه و مطالبی که مرتبط با قلمرو حیت عقل در تفسیر وحی بود، جمع آوری گردید. در طی مرحله فیش برداری روشن شد که نقاط اشتراک دیدگاه‌های دو مفسر درباره قلمرو حجیت عقل در تفسیر قرآن، بسیار زیاد و برعکس آن، نقاط اختلافی بسیار اندک است. گزارش فصل های رساله: این رساله در شش فصل سامان یافته است. فصل یکم، تحت عنوان کلیات و مبانی به بیان موضوع، هدف،ضرورت، سوالات، فرضیات و پیشینه پژوهش پرداخته شده، و همچنین گزارشی از زندگی نامه علامه طباطبایی و آیت الله ملکی میانجی به اختصار آورده شده است. در فصل دوم به تحلیل مفاهیم مطرح شده در عنوان رساله، یعنی معانی لغوی و اصطلاحی عقل، تفسیر و حجیت از دیدگاه دو مفسر المیزان و مناهج البیان پرداخته شده است. فصل سوم، به بررسی تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی قرآن و دیدگاههای مختلف درباره آن دو، تخصیص یافته است.در این فصل به چهار مبحث اشاره شده است: در مبحث یکم، تاریخچه تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی و زمینه‌های ایجاد آنها تبیین شده است.مبحث دوم به معناشناسی تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی قرآن اختصاص یافته که در آن به دیدگاه دانشمندان درباره معنای تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی، و نقد و بررسی آنها، و نیز گونه‌های تفسیر اجتهادی، اعم از نقل گرا و عقل گرا پرداخته شده است. در مبحث سوم دلایل موافقان و مخالفان تفسیر اجتهادی مطرح گردیده است‌؛و مبحث چهارم به رابطه تفسیر اجتهادی با تفسیر به رای - به عنوان مهم‌ترین آسیب تفسیر اجتهادی - اختصاص یافته است.در فصل چهارم، ضمن بررسی تطبیقی گونه‌های تفسیر اجتهادی نقل گرا در المیزان و مناهج البیان، به این نتیجه رسیدیم که این دو مفسر در مورد به کارگیری این گونه‌ها در تفسیر قرآن تردیدی به خود راه نداده‌و دیدگاه یکسانی دارند. عبارت دیگر،در همه انواع این کاربرد عقل در تفسیر وحی، نظر هر دو مفسر بایگدیگر منطبق بوده و اتفاق نظر دارند. فصل پنجم به بررسی تطبیقی گونه‌های تفسیر اجتهادی عقل گرا در المیزان و مناهج البیان اختصاص یافته است.حاصل این بررسی تطبیقی گونه‌های تفسیر اجتهادی عقل گرا در المیزان و مناهج البیان اختصاص یافته است.حاصل این بررسی آن شد که نقاط اشتراک این دو مفسر در این مورد، بیش از نقاط اختلافی ایشان است‌؛بنابراین به هدف این پژوهش که همانا تقریب دیدگاه مدافعان و مخالفان مکتب تفکیک در زمینه قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بود،نایل گردیدیم. فصل ششم و پایانی به مبحث مهم و بحث برانگیز تعارض عقل و نقل اختصاص یافته است. در این فصل، ابتدا محل نزاع دقیقا روشن شده و سپس راه‌حل‌های گونه‌های مختلف تعارض عقل و نقل از دیدگاه صاحبان المیزان و مناهج البیان مطرح، و نقاط اختلاف و اشتراک آنها تبیین گردیده است

مستند نام اشخاص تاييد نشده

قهاری کرمانی، محمدهادی

مستند نام اشخاص تاييد نشده

برنجکار، رضا، ۱۳۴۲-، استاد راهنما

مستند نام اشخاص تاييد نشده

مهدوی راد، محمدعلی، ۱۳۳۴-، استاد مشاور

مستند نام اشخاص تاييد نشده

نجارزادگان، فتح الله، ۱۳۳۷-، استاد مشاور

کشور

ایران

سازمان

کتابخانه دانشگاه علوم و قرآن حدیث

شماره بازیابی

P،/۵۶۹،پایان‌نامه

وضعیت فهرست نویسی

نمایه‌سازی قبلی

فرمت انتشار

p

نوع ماده

TF

پیشوند ISBD اعمال شده است

1

سطح دسترسي

a

تكميل شده

Y

تكميل شده

Y