عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
شماره کتابشناسی ملی
شماره
۱۰-۲۴۱۳۷
زبان اثر
زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن
عربی
عنوان و نام پديدآور
عنوان اصلي
رد بر رساله حیل شرعی ربا (رد محاباتیه)
نام عام مواد
[نسخه خطی]
نام نخستين پديدآور
/ از: میرزا محمد مهدی خراسانی ( ۱۱۵۲، مقتول: ۱۲۱۷،۱۲۱۸ق.)، ملقب به شهید رابع
مشخصات ظاهری
نام خاص و کميت اثر
ص ۱۲۰-۱۹۲.
ابعاد
خشتی. ۱۶*۲۲ سم. ۴۵۲ص. ۱۵-۲۳س.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
آغاز، انجام، انجامه
2
متن يادداشت
قال اعلم ان جمعا من علماء دهر الزمان ایدهم الله اعتقد و احلیه القرض بشرط المعامله المحاباتیه و هو ان یشتری شیئا قلیلا بقیمه کثیره او بیع بعکس ذلک و مرادی منها هنا ان یبع المقرض من المستقرض بازید من ثمن المثل او یشتری منه یانقص منه او یو جر بازید من المثل او یستاجر بانقص منها او یصالح کذلک او یملک منه عینا او منفعه بقصد هبه او غیره و ادعی بعضهم عدم الخلاف من الشیعه ... اقول یقال حبوت الرجل حباء بالکسر و المد اعطیته الشیء بغیر عوض و الاسم منه الحبوه بالضم و منه الحبوه لما یعطی الولد الاکبر من مال ابیه و منه ایضا بیع المحابات و هو ان یشتری شیئا باکثر من ثمن مثله او یبیع شیئا ... .
متن يادداشت
... اقول مما ذکر تظهر ان حمل نحو روایت سلسبیل علی الطمع مما لا سبیل الیه و قدر مختص ... و الاحوط ترک شرط احدهما فی الاخر و ایقاع القرض و المعامله علیحده کما هو متعارف فی هذا الزمان و هذا المکان بل کان متعارفا فی الاعصار الماضیه و الامصار العظیمه و لا یحرم حوله شبهه و المرجو امن الله الهدایه بحق اصحاب العصمه سیماثا من الائمه الذی شرفنی و کرمنی بمجاوره عتبه العلیه علیه الف التحیه و الثنیه و قد وقع الفراغ فی عزه شهر جمادی الثانی سنه ۱۲۲۶.
یادداشتهای مربوط به نشر، بخش و غیره
متن يادداشت
این نسخه چند کاتب دارد. چند رساله به خط سید محمد موسوی فرزند هدایت الله است و برخی از آنها نیز تالیف خود او است.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
متن يادداشت
نسخ و نستعلیق.
متن يادداشت
به رنگ‌های مختلف آبی و سفید و شکری رنگ.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
متن يادداشت
بر پشت نخستین برگ دفتر یکی از کاتبان فهرست رساله‌های دفتر را نوشته و مطابق فهرست مذکور دو رساله (رساله قبله خواجه نصیرالدین طوسی و یک منظومه در علم حروف) و نیز قسمت بیشتر از رساله شیخ بهایی در قبله از دفتر برداشته شده زیرا نام رساله‌های مذکور در فهرست آمده اما در دفتر نیست و رساله حدوث العالم ناقص است.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد سوم ، صفحه ۲۳۷۸-۲۳۸۰.
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
نک: اعلام الشیعه ق۱۳ق. ص ۱۷۳؛ ذریعه ۷/ ۱۲۷.
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
نک: اعیان الشیعه ۴۷/ ۲-۸۷؛ نجوم السماء ۳۳۰-۳۳۱؛ مطلع الشمس ۲/ ۳۹۴-۳۹۵.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
آقا باقر وحید بهبهانی ( - ۱۲۰۵ق.) رساله‌ای نوشته در بیان حیل شرعی ربا و آنچه غیر مشروع است و مشروع پنداشته‌اند به نام رساله محاباتیه.
متن يادداشت
از رساله محاباتیه بهبهانی نسخه‌ای در مجموعه طباطبایی و نسخه‌ای در الهیات موجود است. کتاب حاضر ردی است بر رساله محاباتیه وحید بهبهانی. در فهرست رساله های موجود در این دفتر (که روی یکی از صفحات اضافی اول دفتر است) تالیف این «رد» به «شهید ثالث و مهدی ثانی میرزا محمد مهدی خراسانی» نسبت داده شده است. در ذریعه از این رساله (نه به استقلال و نه در ضمن ذکر رساله بهبهانی ) یاد نشده است. سید ابوتراب بن ابی القاسم موسوی خراسانی ( - ۱۳۴۶ق.) رساله‌ای به فارسی در این موضوع نوشته. سید محمود خوانساری و میرزا ابوالقاسمن قمی صاحب قوانین نیز رساله‌ای به عربی دارند و به نوشته ذریعه رساله اخیر با غنائم او چاپ شده.
متن يادداشت
در اعیان الشیعه در ضمن ترجمه میرزا محمد مهدی خراسانی (جد خانواده شهیدی مشهد) که از شاگردان وحید بهبهانی بوده است رساله‌ای از او در رد محاباتیه استاد یاد گردیده. بنابراین رساله حاضر بدون تردید تالیف میرزا محمد مهدی بن هدایت الله ملقب به شهید رابع است. مولف اعیان الشیعه در ضمن ترجمه مبسوط او (به نقل از نجوم السماء و مطلع السعدین و فاضل بسطامی) این سه تالیف را برای او یاد کرده:
متن يادداشت
۱. شرح بر کفایه خراسانی که شرح کتاب طهاره آن از تالیف خارج شده. در ذریعه شرح کتاب زکوه و خمس کفایه خراسان از سید ذبیح الله سبط میرزا محمد مهدی یاد شده اما از شرح کفایه خود او یاد نشده است.
متن يادداشت
۲. رساله تحقیق نیروز (نوروزیه).
متن يادداشت
۳. رساله در رد رساله محاباتیه استاد محمد باقر وحید بهبهانی.
متن يادداشت
۴. شرح دروس شهید. تالیف این کتاب در نجوم السماء بدو منسوب شده و در اعیان الشیعه نیامده است.
متن يادداشت
در مجموعه ۱۸۰۴ (که اینک رساله‌های موجود در آن را می‌شناسیم) علاوه بر رد رساله محاباتیه بهبهانی این رساله‌ها نیز از میرزا محمد مهدی درج شده:
متن يادداشت
۱. رساله در شرح رساله‌ای در ولایت در نکاح.
متن يادداشت
۲. رساله در بقاء اجساد ائمه اطهار (ع) در قبور.
متن يادداشت
۳. رساله نوروزیه (تحقیق در نوروز).
متن يادداشت
از این رساله‌ها که یاد کردم تنها رساله نیروزیه در اعیان الشیعه و مطلع الشمس آمده و دیگرها را در هیچ ماخذی ندیده‌ام. شیوه مولف این رساله آن است که نخست قطعه‌ای بزرگ که گاه به ۲ صفحه می‌رسد از رساله محاباتیه را با عنوان «قال» نقل کرده و سپس عنوان «اقول» به توضیح و رد سخنان وحید پرداخته و همه جا پس از ذکر یا اشاره به نام او «دام عمره» می‌گوید و بنابراین این رساله در سال‌های قبل از ۱۲۰۵ق. (تاریخ درگذشت وحید بهبهانی) تالیف شده است.
متن يادداشت
غرض شهید از تالیف این رساله تصحیح معامله محاباتیه است که به عنوان طریق خروج از برای ربا ذکر شده و وحید بهبهانی رساله خود را به منظور تحریم همه طرق حتی بیع محاباتی تالیف کرده و این کار را به انواع عبارت‌ها تقبیح کرده است.
صحافی شده با
عنوان
قبله (رساله در ...)
شناسگر رکورد کتابشناختي
1039869
سایر رده بندی ها
شماره رده
۱۸۰۴
/
۴
مبدا اصلی
کشور
ایران
سازمان
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
تاريخ عمليات
20121010
اطلاعات رکورد کتابشناسی
نوع ماده
MF
کد کاربرگه
87856
اطلاعات دسترسی رکورد
سطح دسترسي
a
تكميل شده
Y
