عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
شماره کتابشناسی ملی
کد کشور
IR
شماره
۱۰-۱۹۴۹۲
زبان اثر
زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن
فارسی
عنوان و نام پديدآور
عنوان اصلي
دیوان هنر
نام عام مواد
[نسخه خطی]
نام نخستين پديدآور
/ از: میرزا اسماعیل پسر میرزا ابوالحسن یغما متخلص به هنر شاعر معروف ق ۱۳ق.
مشخصات ظاهری
ابعاد
خشتی باریک. ۱۳/۵*۲۲سم. ۳۰۶ص.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
متن يادداشت
ز هر سرود سخن کن سخنگرا کوتاه/ سخن سرای بمدح علی ولی الله
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور
متن يادداشت
مولف در زمان پدر مقامی ارجمند یافته و ارادت به جناب حاج محمدکریم خان کرمانی پیدا کرده و نسبت به پدرخود بسیار ادب می‌نموده و در چند مورد از این دیوان و مجموعه که از وی نام برده از پدر بدین‌گونه تعبیر کرده: «(ص ۲۴) استاد کهن خداوند سخن یغما قدس‌الله روحه العالی». و در (ص ۶۰) گوید: «روز شنبه شانزدهم شهر ربیع‌الثانی تقریبا سه ساعت از طلوع خورشید گذشته مطابق سال نامبارک فال قوی ئیل یک‌هزار و دویست و هفتاد و شش ۱۲۷۶ در قریه خور بیابانک جندق، جهان مکرمت، سپهر معالی، دارای سخن، استاد کهن یغما میرزا ابوالحسن قدس سره العالی، دامن همت بر این خاکدان فشاند رحمه الله علیه، عمر شریفش هشتاد مدفن پاکش بقعه سید داود».
متن يادداشت
در ص ۳۰-۳۲ قصیده‌ای در مدح پدر خویش سروده و این چند بیت آغاز آن است:
متن يادداشت
بابم خلاصه زمن و صفوه زمان/ حسان دهر بوالحسن آن احسن الحسان
متن يادداشت
یغما که نافریده جهانبان چنو حکیم/ تا آفریده از در حکمت همی جهان
متن يادداشت
از عقل و عشق صورت و جانش نگاشته/ جان‌آفرین صورت و صورت نگار جان
متن يادداشت
هفتاد قالب از در معنی گذاشته/ در هریک از عوالم تحقیق کن فکان
متن يادداشت
سری نه بر دقیقه فکرش همی ستیر/ رازی نه بر حقیقت رایش همی نهان
متن يادداشت
ارشادها نمودم فرزانه کای خلف/ اندرزها سرودم پیرانه کای جوان
متن يادداشت
عزلت گزین که عزلت ملکیست بیزوال/ قانع نشین قناعت گنجی است شایگان
متن يادداشت
در کتب تذکره و تاریخ به شرح حال و آثار دیگر هنر دست نیافتم، از مندرجات نسخه بالا به دست می‌آید که تا سال ۱۲۸۸ق. زندگانی می‌کرده و فرزندان زیاد داشته و چند تن از آنها ۱۲ و ۱۵ ساله جهان را بدرود گفته و دل هنر را آتش زده‌اند. مخصوصا مرگ دو فرزند وی محمد دوازده ساله و محمود ۱۶ ساله (ص ۵۸ و ۱۳۳ و ۱۳۴ نسخه) بسیار او را متاثر کرده و قطعه‌ای در رثاء آنان و تاریخ این واقعه گفته و دو بیت شامل تخلص و ماده تاریخ آن این است:
متن يادداشت
هنر ز مرشد غمدیده جست سال وفات/ درید جامه و از دیده راند خون و سرود
متن يادداشت
فسوس و آه که آرامگه لحد کردند/ دو نوجوان عزیزم محمد و محمود (۱۲۸۸)
متن يادداشت
از یادداشت‌هایی که نوه دختری هنر آقای حبیب یغمائی به نگارنده داده‌اند استفاده می‌شود که هنر پس از تحصیل مقدمات برای تحصیل علوم نقلی به نجف اشرف مشرف گشته و به مقام اجتهاد نائل آمده و گذشته از شعر فارسی، به عربی نیز اشعاری سروده و برخی از آنها پیش ایشان موجود است و از آثار هنر داستان عاشقانه‌ای است که از رباعیات متوالیه ترکیب یافته و در خانواده ایشان موجود است و دیگر از کارهای هنر به پایان رسانیدن فرهنگی است که یغما تالیف نموده و توفیق بر انجام آن را نیافته بود و هنر دیگر هنر نثرنویسی او است که مقدمه دیوان یغما نمونه آن است و برخی از مکاتیب و منشآت هنر را آقای یغمائی دارند و بسیاری از آنها هم در دهکده خور (دهستان جندق) در خانواده یغما و هنر موجود است.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نسخ و نستعلیق و شکسته نستعلیق.
متن يادداشت
فرنگی.
متن يادداشت
تیماجی نیم‌ضربی.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۵۸۲-۱۵۸۴.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
این نسخه را خود شاعر نوشته و از مندرجات ص ۱۲ معلوم می‌شود که شروع به نگارش آن در ۱۲۶۸ق. بوده و پس از سال ۱۲۸۸ق. تاریخی در این نسخه نیافته‌ام، و به خط نسخ و نستعلیق و شکسته نستعلیق است. پیش از شروع به نگارش ابیات برای تیمن و تبرک آیاتی از قرآن کریم که در شان حضرت مولی الموالی امیرالمومنین علی علیه‌السلام است و پس از آن احادیث و اخباری که نیز در فضائل و مناقب آن حضرت می‌باشد نگاشته شده و در حاشیه ص ۱۴-۲۸ خطبه البیان را نوشته و مندرجات دیوان عبارت است از قصائد و مخمس‌ها و غزلیات و مقطعات و مراثی حضرت سیدالشهداء (ع) و هجویات و نیز یادداشتهای بسیاری راجع به تولد فرزندان شاعر در ص ۵۸ می‌باشد و در ص ۵۹ جواب کاغذی است مرکب از کلمات بی‌نقطه که به یکی از دوستان خود نوشته و در آخر نسخه ابیاتی عربی از مرحوم شیخ احمد احسائی و دیگران نقل گردیده و در ص ۲۹۱ خطبه المتقین (خطبه همام) حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) نگارش یافته و در متن حاشیه این نسخه اخبار بسیاری در موضوعات مختلفه نگارش یافته و در متن و حاشیه مطالب متفرقه و نسخه‌های طبی و قطعه‌ای از یغما پدر این شاعر (ص ۳۰۱) نیز موجود است. شماره ابیات این نسخه از دیوان در حدود پنج‌هزار بیت می‌باشد.
سایر رده بندی ها
شماره رده
۱۰۸۵
مبدا اصلی
کشور
ایران
سازمان
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
تاريخ عمليات
20121007
اطلاعات رکورد کتابشناسی
نوع ماده
MF
کد کاربرگه
87856
اطلاعات دسترسی رکورد
سطح دسترسي
a
تكميل شده
Y
