عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
شماره کتابشناسی ملی
کد کشور
IR
شماره
۱۰-۱۹۳۷۴
زبان اثر
زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن
فارسی
عنوان و نام پديدآور
عنوان اصلي
دیوان یا کلیات حزین
نام عام مواد
[نسخه خطی]
نام نخستين پديدآور
/ از: محمدعلی اصفهانی متخلص به حزین.
وضعیت نشر و پخش و غیره
تاریخ نشرو بخش و غیره
۱۲۲۸ق.
مشخصات ظاهری
ابعاد
وزیری. ۱۷*۲۷سم. ۱۳۴گ. ۲۵ بیت.
يادداشت کلی
متن يادداشت
نویسنده غلط نویسی به فرمان بندت امید بیکیان در شهر مرادآباد هند نوشته. شامل قصائد و مقطعات و مثنویات.
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور
متن يادداشت
مولف در اصفهان در ۱۱۰۳ق. بدین جهان پای گذارده و در ۱۱۸۰ق. (چنان‌که در فهرست کتابخانه موزه لندن، هن و شم آمده) یا ۱۱۸۱ق. که در تحفه العالم و مرآت الاحوال است در بنارس رخت به سرای جاودانی بربست.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نستعلیق.
متن يادداشت
سمرقندی.
متن يادداشت
مقوائی.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۵۰۴-۱۵۰۶.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
مندرجات نسخه را در اینجا شرح می‌دهم:
متن يادداشت
۱. قصائد مشتمل بر توحید و نعت و مدائح در ۲۱۵۰ بیت تقریبا.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
غیر نفی غیرت یکتای بی همتاستی/ نقش لا در چشم وحدت بین من الاستی
متن يادداشت
۲. مثنوی در وصف حضرت پیغمبر (ص) در ۵۶ بیت.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
این ابر تری که خامه انگیخت/ در جیب جهان در عدن ریخت
متن يادداشت
۳. مقطعات شامل ماده تاریخ‌ها و مواعظ و مراثی و مکاتیب نظمی شاعر در ح ۱۱۰۰ بیت.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
یا خاتم النبیین غمخوار عالمی تو/ پیش تو چون بنالم از جور آسمانی
متن يادداشت
۴. صفیر دل.
متن يادداشت
این مثنوی به مقدمه نثری مختصری شروع شده و در ح ۶۷۰ بیت می‌باشد.
متن يادداشت
آغاز: بسمله الحمد فی الاخره و الاولی.
متن يادداشت
خدایا دلی ده حقیقت شناس/ زبانی سزاوار حمد و سپاس
متن يادداشت
انجام:
متن يادداشت
نی سوده تاریخ اتمام یافت/ قلم با صفیر دل انجام یافت
متن يادداشت
و مصراع اخیر که موید نام مثنوی نیز می‌باشد تاریخ انشاء آن را در ۱۱۷۲ق. معین می‌کند و گذشته از این ۱۲ بیت بیش از این شاعر هفتاد سالگی خود را تصریح نموده:
متن يادداشت
سرآمد ز عمر تو هفتاد سال/ نیاسود کلک و زبانت زقال
متن يادداشت
۵. حدیقه ثانی.
متن يادداشت
این مثنوی را حزین برابر حدیقه سنائی انشاء نموده و تا آنجا که نگارنده جستجو کرد نامی برای آن نیافت جز اینکه در اوائل کتاب (ص ۱۴۵ نسخه) گوید:
متن يادداشت
عندلیب قلم ز طبع حزین/ طلبیدی حدیقه دومین
متن يادداشت
۶. مطمح الانظار.
متن يادداشت
این مثنوی برابر مخزن الاسرار نظامی ساخته شده و نسخه این کتابخانه ناتمام است و بیش از ۱۱۲ بیت ندارد.
متن يادداشت
در هفت آسمان نیز تذکر داده شده که نسخه‌ای از مثنویات حزین که در کتابخانه دهلی و کلکته وجود دارد از هر یکی ورقی پیش نیست، چنانچه از این نسخه همین دو ورق دیباچه است که در حمد و نعت می‌باشد.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
ای دل افسرده خروشت کجاست/ خامشی از زمزمه جوشت کجاست
متن يادداشت
۷. فرهنگ‌نامه.
متن يادداشت
این مثنوی در ح ۳۵۰ بیت می‌باشد.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
بنام نگارنده هست و بود/ فرازنده این رواق کبود
متن يادداشت
۸. تذکارات العاشقین.
متن يادداشت
این مثنوی بر وزن لیلی مجنون است و ریو آن را بدین نام ثبت نموده، در این مثنوی اشعار عربی گذارده شده و در ح ۱۴۰۰ بیت می‌باشد.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
کل ما فی الوجود لیس سواه/ وحده لا اله الا الله
متن يادداشت
۹. خرابات.
متن يادداشت
این مثنوی (نسخه این کتابخانه) در ح ۴۷۰ بیت می‌باشد.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
ثناهاست پیر خرابات را/ که شست از دلم لوث طامات را
متن يادداشت
انجام:
متن يادداشت
خرابات ما فیض بنیاد باد/ خراباتیانرا روان شاد باد
متن يادداشت
۱۰. چمن و انجمن.
متن يادداشت
ریو این مثنوی را بدین نام معرفی کرده و نسخه این کتابخانه در ح ۳۰۰ بیت می‌باشد و ظاهرا این نام از بیت نخستین نسخه به دست آمده است.
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
بنام آنکه آذر را چمن ساخت/ دل دوزخ شرر را انجمن ساخت
متن يادداشت
و چنان‌که در اواخر آن تصریح گردیده شاعر در هنگام انشاء آن چهل ساله بوده (ص ۲۵۴ نسخه):
متن يادداشت
چل سال ز عمر بیوفا رفت/ تن ماند ز جنبش و قوی رفت
متن يادداشت
بنابراین در ۱۱۴۳ق. یا سی و هفت سال پیش از مرگ شاعر انشاء شده.
متن يادداشت
آغاز: ساقی ز می موحدانه/ ظلمت بر شرک از میانه
متن يادداشت
سراج‌الدین علی خان آرزو بسیاری از اشعار غلط حزین را در کتابی به نام تنبیه الغافلین گردآورده است.
سایر رده بندی ها
شماره رده
۹۷۱
مبدا اصلی
کشور
ایران
سازمان
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
اطلاعات رکورد کتابشناسی
نوع ماده
MF
کد کاربرگه
87856
اطلاعات دسترسی رکورد
سطح دسترسي
a
تكميل شده
Y
