عنوان

مدینه الادب (تذکره...)

کد کشور

IR

شماره

۱۰-۱۹۳۷۰

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

مدینه الادب (تذکره...)

نام عام مواد

[نسخه خطی]

نام نخستين پديدآور

/ از: محمدعلی عبرت مصاحبی نایینی.

ابعاد

رحلی. ۱۹/۵*۳۳سم. کو + ۱۰۷۰ص. ۳۱س (در صفحات اصلی و کامل).

آغاز، انجام، انجامه

1

آغاز، انجام، انجامه

2

متن يادداشت

(مجلد اول): منت خدای را عز و جل که نوع بشر را از جنس حیوان به نطق و بیان برتری داده... اما بعد چنین گوید گردآورنده این اوراق محمدعلی مصاحبی نایینی متخلص به عبرت و ملقب به عارف علی که مدت زمانی می‌رفت که اندیشه‌ام در خاطر آمده بود که شعرای معاصر را ترجمه حال و آثار در دفتری گرد آورم...

متن يادداشت

... بحمد الله و حسن توفیقه جلد اول مدینه الادب به خط گردآورنده آن بپایان رسید در روز چهارشنبه ۲۷ ذی‌القعده - ۱۳۶۰ مطابق ۳۶ آذر ۱۳۲۰ و بیاری خدا در روز دوشنبه اول دی ماه همین سال جلد دوم شروع خواهد شد.

مشخصات ظاهری

تزئینات متن:

مشخصات ظاهری

نوع کاغذ:

مشخصات ظاهری

تزئینات جلد:

متن يادداشت

عناوین شنگرف.

متن يادداشت

فرنگی نخودی رنگ.

متن يادداشت

تیماجی قهوه‌ای دارای لچکی و ترنج و نیم ترنج با نقاشی برجسته گل و بلبل.

خصوصیات نسخه موجود

2

متن يادداشت

حاشیه‌هایی از محمود فرخ بر کنار ص ۴۹۷ و بر برگی جدا که بین ص ۴۹۶-۴۹۷ الصاق شده در نسخه موجود است.

يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع

ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۴۹۱-۱۵۰۳.

متن يادداشت

این نسخه که در زندگی مولف مرتب و مجلد شده و دارای فهرست اسامی شاعران متن و اعلام کسان و جای‌ها و مطالب متفرقه حاشیه است (ص الف- کو).

متن يادداشت

(مولف‌نامه فرهنگیان که با ش ۱۱۹۷ در فهرست حاضر شناختیم) عبرت در مجلد اول در متن ۷۴ شاعر و در حاشیه ۱۳۳ دانشمند و ۴۹۸ شاعر و در مجلد دوم در متن ۳۳ شاعر و در حاشیه ۵۲۹ دانشمند و شاعر یاد می‌کند. اوراق مجلد دوم که در هنگام انتقال به این کتابخانه از هم جدا و مرتب ناشده بوده و افتادگی‌های بسیار داشت در اینجا صحافی شد و در اثر کم دقتی در صحافی ترتیب صحیح و کامل نیافت و اکنون تقدم و تاخرهای نا به جا در آن دیده می‌شود و نیز تصرفاتی نابخشودنی از دیگران. تصاویر الصاق شده در مجلد اول ۵۵ قطعه است بدین شرح: ادیب نیشابوری ص ۲ و ۳ (با ایرج و دانش)، ادیب پیشاوری ص ۳۶، ادیب کرمانی (غلام حسین خان افضل الملک) ص ۶۲، حاج میرزا ابوالفضل نوری (معروف به کلانتر) ص ۸۰، امیری فراهانی (امیرالممالک، ص ۹۸ و ۹۹ (سه قطعه)، الفت سپاهانی، ۱۴۸ (دو قطعه)، اورنگ (ص ۱۶۸)، احمد همدانی ص ۱۷۸)، افسر قاجار ص ۱۸۴، آشوب (علی خان) ص ۱۹۲، اسماعیل خان آجودان (ص ۲۱۲)، ایزدی شیرازی ص ۲۲۴ (دسته جمعی)، امیر سپاهانی (میرسید عبدالله خان) ص ۲۶۰، آتش اصفاهانی (میرزا حسن) ص ۲۷۲، آزاد همدانی ص ۲۷۶، آیتی یزدی (ص ۲۹۶)، الهی قمشه‌ای ص ۳۲۲، امیر فیروز کوهی ص ۳۴۰، آقا خان کرمانی ص ۳۵۶ (سه قطعه)، ایرج میرزا ص ۴۰۰، بقای سپاهانی ص ۴۱۸، پژمان بختیاری ص ۴۷۵، بیضائی کاشانی ۴۸۴، پیدای همدانی ۵۱۸، بهایی گلپایگانی (میرزا محمد) ۵۲۴، بهار خراسانی ۵۳۲، پروین اعتصامی ۵۴۰، پروانه (سلطان محمود) (دو قطعه) ۵۶۸، ثاقب (ثریا محمدالادبا حیدرعلی) ۶۲۴، (دو قطعه) ثابتی (موید) ۶۳۲، ثریا (محمدحسین پسر محمدتقی هروی) ۶۳۸، جلوه اصفهانی، ۶۴۸ جلی (ابوتراب)، اراکی ص ۶۷۲، حکمت (علی نقی مشیر الکتاب) ۶۹۸، حیرت تهرانی ص ۷۱۴، حیرت شیخ الرئیس قاجار ۷۵۲ و ۷۵۳، میرزا حبیب اصفهانی ۷۹۴، حضوری سلماسی (میرزا حسین خان) ۸۱۴، حاجب شیرازی (میرزا حیدرعلی) ۸۳۲، خلیل ساوجی (میرزا ابراهیم نایب الصدر) ص ۸۵۲، خسروی کرمانشاهی (محمدباقر مولف تذکره اقبالنامه) ۸۶۶، خلوتی (محمدابراهیم مولف کتاب آداب ناصری) ۹۰۲، دهقان سامانی (نقاشی صورت) ص ۹۱۲، دانش شیرازی (میرزا لطفعلی) ۹۵۰ (دو قطعه)، دانش تهرانی ۱۰۲۶.

متن يادداشت

و در مجلد دوم ۲۸ قطعه است به این قرار:

متن يادداشت

ربانی گرگانی ص ۱۷، سالک (تصویر جمعی با عطا) ص ۲۳، سینا سپاهانی (مصطفی قلی)، شمس الادباء اول (تصویر عده‌ای) (ص ۱۰۱)، ثانی ۲ (۱۱۷)، شوریده شیرازی ص ۱۲۹، میرزا رضای کرمانی ص ۱۳۸ (از او به مناسبت در ضمن شرح حال شوریده شیرازی یاد می‌کند)، شیدای شیرازی ۱۶۱، صبوری سپاهانی ص ۱۸۵، صبوری گیلانی ۲۰۵، صبوری خراسانی ص ۲۱۱، صفی علی شاه ۲۷۱، ضیایی شیرازی ص ۲۸۳، عبرت نائینی ص ۲۸۷، عنقا (ابوالفضل) ص ۳۱۳، عنقا (محمد) ص ۳۵۷ و ۳۵۸، فرات یزدی (ص ۴۳۳)، فقیر اصطهباناتی ۴۵۱، لاهوتی ص ۴۵۹، مجدالدین ساوجی ص ۴۶۷، مجرم مراغه‌ای ص ۴۸۷، محمودخان ملک الشعراء کاشانی ص ۵۱۵ و ۵۱۶، منزوی (علی تهرانی) ص ۵۴۹، ناصح ۵۵۱، ناظم (علی خان) ۵۵۹، نعمت فسائی ۵۶۳ و ۵۶۴، وفا ۵۷۶ (دو قطعه)، میرزا یحیی سپاهانی ۵۷۹، حاج سید نصرالله تقوی (ص ۵۸۳) و یک قطعه عکس، در ص ۶۱۵. این شاعران در متن مجلد اول یاد شده‌اند بدون تصویر: اخضر، اشراق، امیر اصلان دنبلی، آسوده شیرازی، احمد شیرازی (حشمت)، ادیب کرمانی (احمد سراینده سالار‌نامه در ۱۳۱۵ق.)، صدرالشعراء بهجت (غلام‌حسین میرزا)، بهار شیروانی (میرزا نصرالله که مرحوم عبرت اشعاری از ملک الشعراء بهار را به او نسبت داده)، بیضای جونقانی، پروین همدانی، تجلی (میرزا جواد)، جدائی قمی (سیدمحمد)، جاوید تفرشی، حکیم غلام‌علی شیرازی، حیرت کردستانی، حبیب خراسانی، حشمت شیرازی، حکیم ساوجی (میرزا علی‌رضا)، خازن، خرد کرمانی (محمدعلی خان)، دیوان قمشه‌ای، دفتری بروجنی (محمدامین)، دانش قهفرخی و داوری مازندرانی.

متن يادداشت

درباره این تذکره یادآوری می‌شود: مرحوم عبرت نائینی متن کامل چند رساله و خلاصه و انتخاب چند رساله دیگر را عینا با خط نسخ زیبای خوش در حواشی (پاورقی) هر دو مجلد این تذکره نسخه کرده و پاره‌ای از این آثار از نوادر است و علاوه بر اینها عبرت خود در ذیل تاریخچه برخی از شهرستان‌ها، تذکره‌هایی برای معرفی دانشمندان و عرفا و هنرمندان آن دیار فراهم آورده و غالبا ترتیب الفبائی نیز به آنها داده و در بعضی از موارد، اسامی دانشمندان، شعرا و خطاطان یک شهر یا یک ولایت را با ترتیب الفبایی جداگانه یاد می‌کند و این آثار عبرت که بدون تشریفات در حاشیه مدینه الادب گنجانیده شده هر یک می‌تواند کتاب و یا رساله‌ای مستقل به شمار آید. و همچنین برای برخی از نامداران دانش و عرفان ترجمه‌ای جامع الاطراف فراهم آورده که خود همین ترجمه را رساله‌ای می‌توان شمرد مانند شرح حال شاه نعمه‌الله و آقا محمدعلی کرمانشاهی.

متن يادداشت

اینک اسامی آثار و رسائل مندرج در حواشی مدینه الادب (از عبرت یا از دیگری): ۱. ترجمه کهن اشارات، نمط ۹ و ۱۰ (از روی نسخه مرحوم تقوی) ۲. معراج نامه ابن سینا. ۳. رساله سلسله موجودات از لطف علی دانش (۱/ ۱۰۰۱-۱۰۰۳) ۴. رساله در شرح حال صاحب بن عباد (= الارشاد) ۵. رساله فلسفی در ماهیت عشق تالیف حاج میرزا ابوالفضل نوری (ترجمه کلانتر در اوائل مجلد نخست مدینه الادب آمده و متن این رساله، به مناسبتی، در پایان مجلد ۲) ۶. کلمات قصار باباطاهر ۷. اصطلاحات صوفیه (۱/ ۵۱۳-۵۱۵) ۸. رساله رستم داری (مولی محمد مشکک) در پاسخ نامه علماء اوزبک و نیز نامه اوزبک به علماء مشهد ۹. مناظره ادبی امیر فیروزکوهی با حسن شباهنگ و ابوالحسن فروغی. ۱۰. سالار نامه (منظومه حماسی) ۱۱. قهوه‌خانه سورت (۲/ ۳۵۹) ۱۲. ایرنامه حاج میرزا حبیب اصفهانی. ۱۳. عینیه از احمد غزالی ۱۴. شرح لغت چکامه دانش (۱/ ۹۷۵-۹۹۵) ۱۵. تذکره‌ها از عبرت: تذکره علما و شعرا و خطاطان خراسان، فقها و متکلمان و شاعران نیشابور، تهران، همدان، یزد، کرمان، شیراز، خوزستان، تفرش، چارمحال، نائین، تبریز و نیز ترجمه آقا محمدعلی کرمانشاهی ترجمه شاه نعمه‌الله و تحقیق در باب مشایخ اویسی.

متن يادداشت

اینک فهرست اسامی پاورقی مجلد اول:

متن يادداشت

(ص ۲۰-۳۲؛ تذکره مشاهیر فقها و متکلمین و محدثین و شعراء نیشابور):

متن يادداشت

ابوسهل صعلوکی (محمد بن سلیمان)، ابن المنذر (محمد بن ابراهیم). ابن الورقاء اودنی (محمد بن عبدالله). ابن شاهویه فارسی (محمد بن احمد). ابونصر ارغیانی (محمد بن عبدالله) ابن فورک اصفهانی (محمد بن حسن). ابوعوانه (یعقوب بن اسحاق). اسحاق بن اسماعیل. ابراهیم بن عبده. ابوجعفر علی بن جعفر بن قدامه. ابواسحاق اسفراینی. ابوبکر بیهقی خسروجردی (احمد بن حسین). ابن راهویه المروزی (اسحاق بن حسن). ابوالفتح ارغیانی (سهل بن احمد). ابوالطیب صعلوکی (سهل بن محمد). ابومحمد جوینی (عبدالله بن یوسف). امام الحرمین ابوالمعالی (عبدالملک). ابومنصور ثعالبی. ابوالقاسم قشیری. ابوالحسن گرگانی (علی بن عبدالعزیز). ابوحفص (عمر بن مسلم). ابوصالح (حمدون بن احمد). ابوحمزه خراسانی. ابوسعید خرگوشی. ابومحمد مرتعش (عبدالله بن محمد). ابوجعفر نیشابوری. ابومحمد (عبدالرحمان احمد بن شیخ ابی الفتوح رازی). ابوعثمان (سعید بن اسماعیل حیری). ابوعلی (حسن بن مظفر). ابومحمد (عبدالله بن مبارک). ابوعمرو (محمد بن ابراهیم زجاجی). ابوعلی دقاق. ابواسحاق ثعلبی. جوهری. حافظ ابوالحسن بن اسماعیل (صاحب سیاق). حاکم نیشابوری. ابوعلی صالح. حسین بن علی (استاد حاکم). حفده نیشابوری، ابومنصور محمد بن اسعد (عمده الدین)، علی بن احمد بن محمد بن الغزال. فاطمه نیشابوری، قطب الدین مسعود بن محمد. کمال الدین فراوی (محمد بن فضل). موید طوسی (محمد بن علی). محیی الدین محمد بن یحیی. محمد بن یحیی الذهلی. مسلم بن الحجاج. معین الدین جاجرمی (محمد بن ابراهیم). میدانی. میر مختوم. میرزا محمد اخباری. نظام اعرج، واحدی (ابوالحسن علی). یحیی بن معاذ رازی ساکن نیشابور. ابوالقاسم صیرفی و ابوسهل قصاب. ابوالقاسم زین بن تاج. علی بن حسن بن ابراهیم. ابوهاشم محمد بن عبدالله کابلی. مظفر بن محسن. احمد بن علی (از اولاد اسماعیل جالب الحجاره). عباس بن جعفر (از اولاد ابوالمثلث حراق بن علی). جعفر بن حسن عریضی.

متن يادداشت

(تذکره شعرای نیشابور):

متن يادداشت

احمد نیشابوری (در عهد اسماعیل صفوی). ادهم. استغنائی (ابوالمظفر نصر بن محمد در عصر سامانیان). امین (محمدامین بهادرخان). بسمل (میرزا محمدشفیع). بیرنگ (میرزا محمدامین). بیگانه میرزا ابوالحسن. تقی (از خویشان ملا نظیری). جلال (جلال الدین حسین). حبی. خبازی (عصر سامانی). خیام. دیوانه. رافعی (عهد سلطان محمود). رضی الدین (مداح ارسلان طغرل). رفعت. رکنی معمائی، سیفی (شاگرد فرید کاتب). سیمی. شاهدی. شعوری. شهباز قلندر. صادق سیدجعفر علی خان. صدرالدین (معاصر خوارزمشاه). صنعی مشهدی. ضعیفی. ضیاء (میر نظام الدین کمان‌گر). عبدی. عطار. عظیما (پسر قیدی). فروغی جامه باف. فنایی محمدیحیی. فوجی مقیما (معاصر نصرآبادی). قنبری (در عصر بابر). کاتبی محمد بن عبدالله. کریما (پسر قیدی). لطف الله (عصر تیموری). لطفی (داماد قیدی). محشری. مختوم. مذاقی نظام. مستوفی. میرحسین. ندائی (عصر شاه عباس ثانی). ندائی. نطقی (داماد دیگر قیدی). نظیری. نگاهی. نوری. نویدی. واثق. واثقی. وقوعی (محمد شریف اسحاق آبادی). محیی الدین یحیی بن محمد بن یحیی (ص ۶۲). افضل الملک ندیم باشی (در ص ۶۳). بدایع نگار، میرزا فضل الله (ص ۸۸-۸۹) ذیل ترجمه حاج میرزا ابوالفضل کلانتر): ترجمه سید حیدر حلی ادیب و شاعر بزرگ عراق.

متن يادداشت

(ص ۱۸۴-۱۸۹ تذکره علما و شعراء سبزوار):

متن يادداشت

محقق سبزواری (محمدباقر بن محمد). ابوسعید حسن شیعی. ملا حسین کاشفی. حاج ملا هادی. میرزا ابراهیم شریعت مدار. حاج میرزا حسین. ملا اسماعیل واعظ (ص ۲۶۲-۲۶۹). نشاط اصفهانی.

متن يادداشت

(ص ۲۷۷-۲۹۰ تذکره مشاهیر همدان): ابن فقیه (ق ۳ق.). باباطاهر. بدیع الزمان. شیخ ابوسعید دغدوک یا دخدوک (معاصر ابن سینا). حاج محمدجعفر کبودر آهنگی (درباره او نیز به تفصیل رفته و اجازه ارشاد نورعلی شاه را به او نقل می‌کند). عین القضاه (رساله عینیه غزالی را آورده). عبدالصمد همدانی. میر سیدعلی بن شهاب (سیاه‌پوش).

متن يادداشت

(ص ۲۹۰-۲۹۴ شعراء همدان):

متن يادداشت

امیر بیک، انوار (ق ۱۰ق.). بدیهی. جنونی. حمیدا. حاتم بیک پسر احمد بیک. رونقی (معاصر کلیم). رسوایی (برادر انوار). رمزی. زایر پسر حاج امید. سامعا بیرام بیک پسر باقر بیک. صوفی. ضمیری پسر حیرانی. عشقی. فقیری. کلیم. محزونی. محضری (مشهور به دروازه). ملا حیرانی. ملا زکی. ملا شکوهی. غیرت. مفرد. میرآشوب (ق ۱۱ق.). میرتائب. میرشاه، میرایمان. میر محمدمهدی. میر مغیث. میرزا ابراهیم. میرزا نورا. نصیرا. (همایون محمد پسر ملا شکوهی). همدمی. هلاکی.

متن يادداشت

(ص ۳۰۰ جغرافیا و تاریخ مساجد و مدارس و ابنیه یزد است و از ص ۳۰۳ تذکره شعراء یزد و مضافات آن): آزاد، محمد صدیق. اجری میر محمدحسین حسینی. اختر (شاعر و منجم). ادایی، محمدمومن بفرویی. افصح، سیدابراهیم. اقبال، محمد کازرونی. آگهی. آگهی، ابوالحسن. الفتی (ریاضی دان و شاعر). ام هانی (دختر حاج عبدالرحیم خان بیگلربیگی). امینا، محمد دقاق متصدی. ایزدی. باقری، باقر. بنا، حسین. پریشان، شیخ محمدمحقق. پژوهی، ملا غلامرضا طبیب. تابعی (معاصر وحشی). تاثیر، میرزا محمدحسن. جعفری، جلال الدین. جعفر. جلال الدین عضد. جیحون، محمد. حجاب، میرزا علی نقی. حسین (برادر حسن واهب). حسین میبدی. حیران، غلامرضا. حسین علی (جندی مصاحب محمد صوفی) میرزا سلطان حیدر. ملا حیدرقلی بیک. درویش حیدر. خالص، سیدمرتضی. خالص، حاج محمدرضا میبدی. خاموش، میرزا ابراهیم. ذبیحی، اسماعیل، ذهنی. راغب، محمدسعید. رامی قلی سلمانی. رونق، احمدعلی. رونقی، محمدزمان بافقی. زبانی. زرکش، محمدباقر. زکیا. زمانی. زیور، محمدتقی. سالک، محمدجعفر (ریاضی‌دان و نقاش در عهد صفوی). سراج. سیحون. شارق، غلام‌حسین. شرف الدین علی یزدی. شرف الدین علی بافقی. شرفی، آقامحمد. شعری، میرزا محمدعلی. شوخی. شوکت، حسین. شهلا، میرزا محمدعلی. شیدا، آقامحمد. شیخی. صفی الدین (معاصر طغان شاه بن موید). صفی قلی فرزند محمدعلی بیک. صفی، میرزا محمد. صوتی، میر سیدعلی. صوفی. ضیائی. طاهری، عبدالغفور. طراز، عبدالوهاب. عبدی، عبدالعلی. میر عبدالله پسر میر اجری. عبدالله فرزند عرشی. عجزی (قاضی). عرشی. عرفان، ملا مطیع. عزلتی، زین العابدین (خوشنویس و استاد نستعلیق و شاعر). عزمی. عشرتی. علی، حسن علی. میرعیسی. غالب. غضنفر کلجاری. غنی، میرزا محمد عریضی. غواصی، شاه عزالدین. خواجه غیاث نقش‌بندی (نقش بر جامه حریر می‌زد). غیاثی (عبدالعلی مرید شمس الدین شاه ولی). فایز، شاه محمد. فدائی از کرمان. فدائی، محمد اردکانی. فرساد، حاج شیخ محمود. فلکی، محمدرضا خان. فسونی. فغفور. فوقی. فهمی، بدرالدین قبیصی (درویش قبیصی). قبولی. قسمی، قاسم بیک. قصاب. قضائی، عبدالرحیم. کاسب. کامی (شاه حسین). کسوتی. لقا. مجد همگر. مجنون، سعیدا. محمدباقر. مخدومه. مدامی، شیخ نورالدین (از احفاد احمد قطب). مضطر. محمد، معزالدین. محمد معین الدین، صاحب تاریخ معینی. منطقی (قاضی میرحسین). مومن حسین یزدی. مهجور، شیخ محمد. ناخدا، احمد. ناصر. ناظم. نجدی، عبدالوهاب. ندائی. نطقی از بافق. نوایی. نواب رضوی، میرزا محمدصادق. نواب، میرزا عبدالعلی. نوربخش، سیدمحمد. واهب، میرزا حسن. وامق. میر محمدعلی مدرس. وامق، میرزا حسین. وامق، میرزا ابراهیم. وفا، محمد. وقاری، محمدامین. وحشی. هاشمی، جهانگیر. هجری، خواجه محمد شریف. همام (میر همام از سادات).

متن يادداشت

(ص ۳۴۵، ذیل امیر فیروزکوهی از این امیران یاد شده): امیر قوام‌الدین مسعود. امیر افراسیاب چلاوی. سید قوام‌الدین (امیر طبرستان). امیر ولی پسر شیخ علی هندو. امیر تیمور. امیرزاده رستم و امیر سلیمان شاه. میرزا تقی (وزیر طبرستان).

متن يادداشت

(ص ۳۷۳، ذیل آقاخان کرمانی، تذکره احوال فضلا و عرفا و شعرای کرمان): سید ابوالقاسم سیرجانی. اوحدی. خواجو. رونق. رفیع‌الدین. شمس‌الدین. صادقی. میرزا صادق. عباس‌علی سیرجانی. عماد فقیه. ظفر، میرزا محمدکاظم (پسر میرزا محمدتقی مظفرعلی). غیری. قاسم (از احفاد علی‌رضا بردسیری). مظفر (مظفرعلی میرزا محمدتقی بن میرزا محمدکاظم). معطر. آقا محمدمهدی. میرعلی. سید محمدعلی قادری سیرجانی. سید محمدصالح (برادر میرعلی). محیی‌الدین (معاصر مولف بستان السیاحه). نظام. احمد بن حاج عبدالواحد. نعمت، حاج میرزا ابوالحسن. وصفی، میرعبدالله مشکین قلم (خوش‌نویس نسخ). هاشمی، میر محمدهاشم مشهور به جهانشاه. هدایت، محمد. هدایت‌علی کوبنانی. (ص ۴۸۶-۴۸۷): ابن مقفع. (ص ۵۷۱-۵۷۵): تاریخچه نسب قاجار و تاریخچه پسران فتحعلی شاه و دختران او.

متن يادداشت

(ص ۶۰۳-۶۲۲ تذکره شعراء شیراز) که فهرست اسامی آنان به اختصار آورده می‌شود:

متن يادداشت

آگه. آقاعلی اشرف. ابوالحسن (ابن میرمحمد قاسم). ابوعبدالله. احدی. اسیری (پسر صحیفی). امری باقر پسر آقا شکرالله کحال. باقر، ملا محمدباقر مذهب. بسحاق. بسمل. بهجت. میرزا عبدالحمید. تسلی، میرزا ابوالحسن. تسلی، ابراهیم. تسلیم، محمدطاهر. تقی، میرزا محمدتقی تقی، ملا محمدتقی. جعفری. ملا مقیم. خاکی. میرزا امین. داعی، سید نظام‌الدین محمود. راد، میرزا ابوالقاسم. رسوا ملا احمد. رضی سید مرتضی شریفی. روزبهان ابومحمد. زکی شیخ عبدالله. حاج زمان کفش دوز. ساغر، حاج شیخ محمد. میر شریف. شکیب محمدعلی. شمس الدین عبدالله. شمس (موسیقی‌دان و خوش آواز و شاعر). شوقی. شهی. صادق دست غیب. صحیفی. صمد. صوفی. صوفی (پدرش از کرمان بود). طبیب، آقا عبدالله. ملا حاجی عرب. عزت. عزتی، میرزا جانی. عشقی، علی. شیخ زین‌الدین علی کلاه. عیسی مسیح. غروری. غیاثا. فتح‌الله. فروتن. فروغی. فریدون. فغانی. قانع، شیخ محمد بن علی بحرانی. قطب سید محمد. قیدی. کاشف، شریفا. کافری، محمود. کمالا. کوهی. کحلی. گلشنی (خوش‌نویس). لطفی. مانی. مانی، شیخ ابوحیان. متین، آقا سعید. مجنون، میر عبدالوهاب انجوی. محیی. مشرب. شاه معصوم. مکتبی. مقیما. منصف (پسر شمسا و برادر مقیما). منظور، آقا محمدابراهیم. نادرا. ناطق (پسر نویدی). ناظم. نظاما. نجیبا. نسیمی. نصیر، ملا ابراهیم. نطقی. نعیما. نکهتی. نویدی. نیاز، آقا محمدرضا. واله (جمالا برادر شمسا و شاگرد میرعماد). هاشم. هاشم (آقا محمدهاشم). همدم.

متن يادداشت

(در ص ۶۷۳-۶۷۶: جغرافی خوزستان و ترجمه چند تن از دانشمندان آن سامان):

متن يادداشت

سهل بن عبدالله شوشتری. قاضی نورالله. شهاب‌الدین عبدالله بن مولی محمود شهیر به شهید ثالث. عبدالله بن حسین شوشتری. سید نعمه‌الله. حاج سیدعلی شوشتری.

متن يادداشت

(در ص ۶۸۴، تاریخچه تفرش و تذکره چند تن از علما و شعرای آنجا یاد شده و این است اسامی آنان):

متن يادداشت

امیر فیض‌الله تفرشی. میر مصطفی. تائب (فخرا). ثابت (فخرالدین). ظهیرا (پسر مولا مراد). غنی (میرعبدالغنی). هاشمی و هجری.

متن يادداشت

(در ذیل حیرت تهرانی تاریخچه ری و مساکن و مساجد و مدارس و امام‌زادگان و سپس تراجم جمعی از علما و پس از آن تراجم شعراء ری (تهران) را در ص ۷۲۸-۷۵۰ آورده و اینک فهرست اسامی آنان):

متن يادداشت

احمد بن فارس رازی لغوی. ابن مسکویه. سیدابوالقاسم امام جمعه. سید اسماعیل بهبهانی. شیخ جعفر نوری. میرزا حسن آشتیانی. حسین بن علی خزاعی = ابوالفتوح رازی. شیخ رضا (پسر ملا محمد کرمانی). سید محمدرضا. سید رضی لاریجانی. میرزا محمدرضا قمشه‌ای. سید ریحان‌الله کشفی. سیدصادق طباطبائی. میرزا طاهر تنکابنی. میرزا عبدالرحیم نهاوندی. سید عبدالکریم مدرس نوری. مولی علی کنی. شیخ علی استرآبادی (صاحب جامع ناصری). میرزا سید علی‌اکبر تفرشی. آقا علی زنوزی. علی بن محمد خزار رازی. منتجب‌الدین. علی بن حمزه اسدی. شیخ فضل‌الله نوری. قطب‌الدین رازی. میرزا طاهر تنکابنی. سیدکاظم عصار. شیخ محمد بن شیخ جعفر. شیخ رضائی. شیخ محمدحسن. محمد بن علی ابن بابویه. محمد بن یعقوب کلینی رازی. محمد بن زکریا طبیب. محمد بن عمر فخرالدین رازی. ملا میرزا محمد اندرمانی تهرانی. میرزا محمدباقر صدرالعلماء. شیخ محمدمهدی عبدالرب آبادی. آقا محمود بهبهانی (پسر آقا محمدعلی). امیدی (از جاسب). خواجه ابوالقاسم. ادهم. بندار (کمال‌الدین). حسن بیک. مولانا حسین (خوش‌نویس و شاعر). حفظی. حقی. حلمی (افضل سارانی) حمامی. حلقی (میر محمدیوسف). خموشی. دهقانی. رحیمی (منجم و شاعر). روحی (برادر نیستی). سائل. سائلی (زین‌الدین). سحری، سلیما. شاه رضا. شاه صفی‌نور بخشی. صابر. صبری. صحرایی. صیدی. ضیائی. طاهری. طرزی. عطاءالله. عرفان. عبدی. عزالدین. عشقی. علاءالدوله اندرمانی. عنایت. عمادی. غالب. فریبی (شاپور). فکری دماوندی. قاسم. قربی دماوندی. قانعی (میرزا احمد تهرانی). قنبر. لطفی. مجدالدین دایه قاضی محمد. مسیب. مسعود. منور (میرزا الله وردی). منهی (میرعطا)، نصیبی. نظام. نعمت. نویدی. نیستی. وصلی سارانی. وفائی نوربخشی. هجری (محمد شریف). هدایه‌الله. همدمی. میر عبدالصمد. امیر عین القضاه (برادر قاضی مسعود). میرمحمد عوامل. امیر عنایه‌الله. امیر جعفرصادق. سید علی شاه. امیر شاهمیر. امیر عجیبی. امیر قاسم (برادر میر شاهمیر). یارعلی تهرانی (معاصر سام میرزا).

متن يادداشت

(در ص ۸۳۲-۸۳۴، ذیل حاجب شیرازی) از سلسله ذهبیه و تاریخچه و اسناد شعب و مشایخ آن سلسله خاصه نجم‌الدین سخن رفته و سپس عبرت مشایخی را که به خدمت نجم‌الدین کبری رسیده‌اند با ترجمه‌ای کوتاه یاد می‌کند. اینک اسامی آنان به اختصار): مجدالدین بغدادی. بهاءالدین ولد. بابا کمال جندی. رضی‌الدین لالا. سعدالدین حمویه. نجم‌الدین رازی دایه. سیف‌الدین باخرزی. عین الزمان گیلی. (در ص ۸۶۷-۸۷۰): ترجمه آقا محمدعلی کرمانشاهی. (و در ص ۸۷۰): معصوم علی شاه.

متن يادداشت

(در ص ۹۱۷-۹۳۹، ذیل ترجمه عمان سامانی ترجمه عده‌ای از شعراء و ادباء چهارمحال اصفهان را آورده و اینک فهرست اسامی آنان):

متن يادداشت

آصف قهفرخی. برجیس، ابوطالب از قهفرخ. دبیر اجلال (ابراهیم چالشتری). ملا زلف علی (از کرون چهارمحال). سالک قهفرخی. سرحدی قهفرخی (حیدرعلی مشهور به آقا بابا). فرخی بروجنی معظم الملک.

متن يادداشت

(در ص ۹۵۳، جغرافی و تاریخچه و مساجد و مدارس و مزارات و بقاع تبریز و سپس تذکره عده‌ای از شعراء آن دیار آمده. اینک اسامی آنان به اختصار):

متن يادداشت

آگهی. ابراهیم (خوشنویس و موسیقی‌دان و شاعر). احمد بیک (برادر مجذوب). اسدالله (تبریزی ساکن اصفهان). حاج اسماعیل خان. افلاکی. ایبک (میرزا باقر). ایمان (ملامومن). باقی (عبدالباقی) (استاد خط ثلث و شاعر). بیانی (بهرام بیک خوش‌نویس و شاعر). تاثیر (میرزا محسن). جلالی. جواهر رقمی (میر سیدعلی). چلبی (محمدحسین). جانبی. حاصلی. حافظ (خوش‌نویس و موسیقی‌دان و شاعر). حافظ (محمدحسین). حالی. حشری. حقیری. حیدری. خازن (میرزا شریف تبریزی ساکن عباس‌آباد اصفهان). خاتمی. خالصی. خیری. خرامی. ذهنی. راضی. رشیدا (تبریزی ساکن عباس‌آباد اصفهان) رضا (محمدرضا پاشا). روحی (حکیم ابوطالب طبیب و شاعر). زاهد (میرزا قاسم). زرکوب (نجم‌الدین). زلالی (تبریزی معاصر سام میرزا). ساکت (میرزا امین). سالم (شاگرد محمدقلی بیک تبریزی ساکن عباس‌آباد اصفهان). میرزا عفیفی. شکیب. صائب. صالح (محمدصالح بیک). صالح (میرزا صالح). صبوری (محمدحسین نقاش و شاعر).

متن يادداشت

فهرست اسامی پاورقی مجلد دوم مدینه الادب. (در ص ۱۳۱-۱۳۲):

متن يادداشت

ابوالنسائب اسحاق شامی. ابوالعباس احمد بن یحیی (استاد ابوعبدالله خفیف). احمد بن عمران بن سریج، شیخ ابومزاحم، شیخ ابومحرز، عبدالرحیم استخری، جمال الدین ابراهیم بن علی بن یوسف فیروزآبادی، شیخ مومل جصاص هبه‌الله بن عبدالوارث، شیخ ابوالوقت احمد بن علی شیرازی، شیخ ابوالحسن کردویه، شیخ روزبهان کبیر کازرونی الاصل، اهلی، لسانی، پرتوی، شمس‌الدین محمد خفری، حاج میرزا ابوالقاسم سکوت، محمدابراهیم شیرازی منعم آقا محمدمهدی صابر (مرید سکوت)، میرزا ابوالقاسم، شریفی (از اولاد میر سیدشریف)، میرزا محمدحسین شریفی و میرزا عبدالنبی شریفی پسران میرزا ابوالقاسم، میرزا افضل‌الله خاوری پسر میرزا عبدالنبی، میرزا ابوالحسن دست غیبی دست غیب تخلص، میرزا عنایه‌الله اعتماد التولیه. (ص ۱۳۲) محمدعلی گلشن پدر قاآنی، میرزا محب‌علی پسر گلشن، میرزا محمدتقی شیرازی پسر میرزا محب‌علی، محمدعلی شیرازی (برادر قاآنی)، حبیب قاآنی، حسن سامانی، شیخ محمد قانع پسر شیخ علی بحرینی شیرازی، میرزا محمدامین خاکی شاه (مرید محب علی شاه چشتی)، آقا عبدالله طبیب پسر حاج علی‌اصغر، حاج زین العابدین رحمت علی شاه، آقا خلیل مدرس، آقا خلیل معروف به آقابزرگ، آقا علی (مرید عبدالحسین کازرونی ناظر و پدر بسمل). علی‌اکبر نواب (بسمل)، حاج میرزا عبدالرحیم عشرت، آقا علی اشرف آگه، آقا لطفعلی فکار (پسر آقا علی مدرس)، محمدشفیع وصال، وقار، محمدشفیع عشرت. علاءالدین حسین همت، ناصری میرزا قاسم، میرزا طاهر نیری شیرازی، ناصرالدین احمد ناصری، میرزا محمود حکیم عبدالله رحمت. مصطفی بهجت، محمد داوری ابوالقاسم فرهنگ میرزا محمد آهنگ میرزا محمود اورنگ، میرزا اسماعیل توحید. میرزا عبدالوهاب یزدانی، علی روحانی، حاج محمدتقی (برادر رحمت‌علی)، ملا آقابزرگ، بابا رجب کفاش شیرازی، حاج آقا محمدمنور علی شاه. حاج علی آقا، آقا عبدالعلی، سید جعفر کشفی اصطهباناتی، آقا ریحان‌الله کشفی، آقا سید مصطفی کشفی و آقا سید یحیی کشفی (پسر سیدجعفر)، میرزا ابوالقاسم حسینی شریفی، میرزا بابا راز، مجدالاشراف. میرزا هاشم ادیب، حاج علی‌اصغر شمشیرگر، حاج درویش حسن نقیب الممالک. میرزا احمد نقیب، میرزا مهدی ناظم، میرزا علی مجدالحکماء. حاج میرزا محمود شیخ المحققین (فرزند درویش حسن)، میرزا محمد نقیب الاشراف، احمد پسر ملاکرم ارسنجانی، حاج مولا محمدشفیع ارسنجانی (خطاط) میرزا نصرالله خان دبیر الملک.

متن يادداشت

(ص ۱۳۵): حاج محمدمهدی حجاب تخلص، آقا محمدتقی سحاب (پسر حجاب)، حاج میرزا محمدحسن بن محمود حسینی (میرزای شیرازی)، آقا سید میرزا شیرازی طبیب.

متن يادداشت

(ص ۱۳۷-۱۴۲): میرزا رضا کرمانی و صورت محاکمه او.

متن يادداشت

در ص ۲۱۲ در ذیل صبوری خراسانی تراجم علما و شعرا و مشایخ مشهد به ترتیب الفبا یاد شده و تا ص ۲۵۲ را فراگرفته و شعرای مشهد جداگانه الفبائی شده.

متن يادداشت

این بخش خود رساله‌ای است مستقل در تذکره علما و شعراء مشهد و اینک فهرست اسامی:

متن يادداشت

آقا بزرگ، آقا ابراهیم، صاحب (وسیله الرضوان)، آقا حسین، ابوالصلت هروی (عبدالسلام بن صالح)، ابومحمد (حاج شیخ)، ابوصالح (پسر فخر النساء بیگم بنت شاه عباس اول)، ابوطالب اصفهانی پسر میرزا علی‌رضا، ابراهیم بن فخرالدین العاملی الباذوری، احمد بن محمد تونی بشرویه‌ای (معاصر شیخ حر)، اسحاق تربتی (نیای او حاج خداداد از علماء اوائل صفویه)، اسماعیل سبزواری (حاج میرزا...) بهاءالدین عاملی، بدرالدین بن میرزا ابراهیم نیشابوری، سیدجعفر سبزواری، حسن بن میر محمدزمان رضوی، حسین بن محمد بن حسین (پسر صاحب مدارک)، شیخ حسین مشهدی (استاد میرزا مهدی شهید)، میرزا ذبیح‌الله پسر میرزا هدایه‌الله، ربیع بن خثیم، مولی رفیعا گیلانی، سلطان محمود بن غلام‌علی طبسی (معاصر فتحعلی شاه) شاه قاسم، شاه قاسم، شاه قاسم سبزواری، شمس‌الدین محمد، شمس‌الدین ابن جمال‌الدین بهبهانی (شاگرد وحید بهبهانی)، سیدصادق نجفی، عبدالصمد بن شیخ حسین عاملی (برادر شیخ بهائی) عبدالله تستری، عبدالخالق یزدی (شاگرد شیخ احسائی و مولف مصائب الائمه و معین الطالبین در اصول فقه)، میرزا عبدالرحمان مدرس پسر میرزا نصرالله فارسی، حاج عبدالجواد پسر میرزا مهدی شهید، عبدالله بن شاه منصور، عبدالله بن محمد (از بشرویه)، عبدالرزاق، عبدالرحمان، حاج میرزا عبدالله، عبدالعلی بن میرزا محمدتقی (تالیفات در نجوم دارد). عبدالوهاب (ریاضی‌دان و منجم)، میرزا عباس طبیب سمنانی، علی‌اکبر، سیدعلی خان کابلی، علی نقی اردبیلی، غلام‌حسین منجم باشی، سید غیاث‌الدین افضل بن حسن، فاضل بسطامی (نوروزعلی)، فاضل قندهاری (مولی عبدالله بن نجم‌الدین)، فضل بن حسن طبرسی، فضل‌الله مشهدی (مرید حاج محمد خبوشانی)، امیر فیض‌الله تفرشی، قاضی‌زاده، میرزا داود (رک به: پاورقی جلد اول ذیل ادیب کرمانی) سید محمدالقصیر در فتنه خان خیوه فتوی جهاد دارد)، شیخ محمد، حاج محمد (شاگرد شریف العلماء و کاشف الغطاء)، محمد بن حسن شروانی، محمد بن میرشاه قاسم، محمد الحرالعاملی، شیخ محمد رستمداری (نامه او به ازبک نقل شده)، شیخ الطایفه محمد بن حسن الطوسی، محمد بن محمد بن حسن طوسی، محمد و احمد غزالی، محمد موسوی پسر امیر تاج‌الدین، محمداسماعیل (منجم)، محمداسماعیل ازغدی (مرید ملا محراب و حسین‌علی شاه)، محمدباقر بن محمدمومن سبزواری، محمدباقر بن معزالدین حسینی، محمدتقی بجنوردی، حاج محمدتقی رضوی میرخدایی (معاصر شاه سلطان حسین)، محمدتقی رضوی میرشاهی، محمدتقی بن عبدالوهاب، محمدتقی از بلوک چولائی خانه، محمدتقی بن میرزا عبداله مدرس، محمدحسن هروی، حاج محمدحسن بیات نیشابوری، حاج محمدحسن بیات، محمدحسین نمود وانمود، محمدحسین بن مولا علی‌اصغر صفی‌آبادی (شاگرد میرزا مهدی)، محمدرحیم بروجردی، محمدرضا بن عبدالحسین نصیری طوسی، محمدرضا الحر پسر حرعاملی، محمدزمان بن محمدجعفر رضوی، محمدصالح تربتی، محمدعلی فدیشی، محمدفاضل بن محمدمهدی، محمدمعصوم یزدی، محمدمومن بن شاه قاسم سبزواری، محمدمهدی شهید، محمدمهدی بن محمدباقر حسینی، محمدمهدی بن حاج غلام‌حسین (عالم نجوم و ریاضیات)، حاج محمد نجف کرمانی. محمود بن غلام‌علی (سلطان محمود) طبسی، محمود بن میرعلی میمندی میرزا حسن (برادر کهتر سید محمد قصیر)، میرزا داود معین‌الدین اشرف (پسر میرزا مهدی شهید)، میرزا عسکری (پسر میرزا هدایه‌الله)، میرزا معصوم رضوی. میرزا مهدی بن میرزا محمد. میرزا نصرالله الفارسی سنابادی (ادیب و ریاضی‌دان)، میرزا نصراله، میرزا هاشم (پسر ارشد میرزا هدایه‌الله)، میرزا هدایه‌الله بن میرزا محمدمهدی شهید. میرزا هدایه‌الله اورسیجی بسطامی مولف شرح معالم و شرایع.

متن يادداشت

(و اینک اسامی شاعران خراسان): آذری طوسی (نورالدین حمزه). اثری. اثیری. احسان (میرزا مقیم). ارسلان (قاسم). اصلی (محمدعلی) (خطاط و شاعر). افصح (محمدعلی بن شاه میرزا رضوی). الفت (میرعبدالله). امتی. اوحدی (عمادالدین). ایمان (محمدهادی). باذل (رفیع). باقر. باقر بن خلیل کاشانی. برهان (برهان‌الدین عطاءالله). تقیا. ثنائی (خواجه حسین) جعفر. جعفری. حاصل (شاه باقر). حاضری (ابوالمکارم عاشق محمد). حجت (مهدی). حرفی. حسرت (سیدمحمد). حسن. حسن (نواده شیخ حسین داود). حسین. حسینی (سید فتحعلی خان). حیرت شاه. حاتمی. خاکی (لطف‌علی). خالص. خواجه علی. خرم (عبدالحمید). خرم. خضر. داغی (محمدرضا). دانش (میرزا رضی). دعائی. راقم (سعید بن محمد) عبرت چند صفحه را به نقل اشعار او اختصاص داده است). رحمی (حاج محمدابراهیم). زینتی (پسر درویش روغن‌گر). سایر. سایرا. سرخوش. سید (میر سیدعلی خطاط و شاعر). سیری. سیری (که به شوخی او را شتری نیز می‌گفته‌اند). سیما. شاه باقر. شجاعی. شرر (میرزا عسکری پسر میرزا هدایت‌الله). شریف (میرزا محمد). شریفی. شعوری. شفیعا (خطاط شکسته‌نویس و شاعر). شفیعی. شمس‌الدین آفرین. صابر (محمدعلی). صالح (محمد میرک). صالحا. میرزا صدرالدین بن علی‌اکبر. صنعتی. صیاد. طاهر. عطار. طغرا. عبدالعلی. عرب. سید عزی. علا. غزالی (معاصر شاه تهماسب). فضل‌الله (عمادالدین). فدائی (میرزاعلی). فطرت. فکری (سیدمحمد). فنائی (ملا علی‌اصغر). فنائی. قادر (وزیرخان). قاسم. قاسم دیوانه. قانعی. قدسی. قرائی. قریش. قسمت (محمدقاسم طلاکوب). قنبری. قیاس (صباغ). لطفی. مانی. مایل. مجلد (جلدساز). مجنون (خطاط چپ‌نویس). مردمی (محمدهاشم). مشرقی (میرزا ملک). مصور (حاج علی قلی نقاش و شاعر). معین. ملا محمدتقی (شاگرد فندرسکی) ملک. منت (میر قمرالدین). موسوی. مومن. مهری. میرزا رضی. میرزا مقیما. میرزا هدایت. میرمحسن رضوی (معاصر اکبرشاه) میرظلی (آوازخوان و شاعر). میر محمدزمان. میر ممتاز. ناظر. نجاتی (ملا عبدالعلی). نسبتی. نشاه (میرزا زین العابدین)، نظام. نظیر. نعیمی (شاه فضل). نغمه (عبدالوهاب). واصف. واثقی. واقفی (خواجه علی). هجری (برادر مشرقی). همدمی.

متن يادداشت

(و اینک اسامی خطاطان): حافظ کمال‌الدین حسین. حسن‌علی (شاگرد میر سید احمد). رستم‌علی (خواهرزاده بهزاد)، سلطان ابراهیم میرزا (نوه شاه اسماعیل). سلطان‌علی. سلیم کاتب. شاه محمد. شمس بایسنقری. شیخ کمال. سبزواری. عبدالحی. علی‌رضا عیشی. محب علی ابراهیم (پسر رستم‌علی). محمدامین. محمدرضا چرخ تاب. محمدقاسم. محمود نیشابوری. میرزا بایسنقر.میر سیداحمد. میرعلی جامی. میرزا کافی. نعمه‌الله.

متن يادداشت

(ص ۲۸۷-۳۹۰ جغرافیا و مزارات و مساجد و باغ‌های نائین و اصفهان و ارباب فضل و کمال آن دیار. و اینک فهرست مختصر اسامی): حاج عبدالوهاب نوربخشی نایینی که شجره ارادت او را به این ترتیب آورده است:

متن يادداشت

سیدقاسم فیض بخشی، حاج حسین ابرقوهی، کمال‌الدین جوینی، حاج محمد سوادخری سبزواری. ملک علی جوینی. درویش علی جوینی. درویش حسن. درویش محمدرضا. درویش کمال‌الدین و درویش محمد مشهدی. شیخ مومن سدیری، میر محمدتقی شاهی، حاج عبدالوهاب نایینی (محمدحسن تبریزی و حاج سید محمدتقی کاشانی پشت مشهدی و حاج میرزا ابوالقاسم سکوت)، شمس‌الدین محمد بن عبدالله لحسوی نوربخشی، حاج محمدحسن کوزه کنانی (خلیفه حاج عبدالوهاب نایینی)، حاج علی‌اصغر بی‌دندان. آقا محمداسماعیل سارو تقی، ابومسعود درازی، بابانوش، میرزا ابراهیم جوهری، میر سیدحسن مدرس، ملاحسین تفلیسی (می‌گوید آخوند گزی اشتباها او را معاصر آقا محمد بیدآبادی -۱۱۹۷ق. نوشته). حکمه‌الله خزاعی. سلطان بخت آقا. صاحب بن عباد. میرعماد. کمال‌الدین عبدالرزاق. علی بن سهل. محمدابراهیم کلباسی. عمو عبدالله. آخوند گزی. میرفندرسکی. اسماعیل خواجویی. میرزا ابوالمعالی. بابا بیات. بابا رکن‌الدین. ملا محمدصادق اردستانی (بابا پلوی)، آقا جمال خوانساری. ملاحسین علی تویسرکانی. رضی‌الدین محمد شیرازی. میرزا زین العابدین خوانساری... میرزا عبدالغفار تویسرکانی. درویش عبدالمجید طالقانی. ملا علی‌اکبر اجه‌ای. فاضل سراب (محمد ابن عبدالفتاح تنکابنی). فیض علی شاه عبدالحسین بن ملا محمد طبسی. میر محمداسماعیل خاتون آبادی. آقا محمد بیدآبادی. میرزا محمدباقر چهارسوقی. ملا محمدباقر فشارکی. میر سیدمحمد شهشهانی. میر سید محمد ترک. حاج محدم جعفر آباده‌ای. ملا محمد کاشانی. ملا محمدکاظم واله. آقا محمدهاشم (خطاط). ملا محراب گیلانی. شیخ مرتضی ریزی. ناصرعلی شاه میرزا محمد اصفهانی گل کار (مرید نورعلی شاه).

متن يادداشت

(ص ۳۱۴): آقا علی زنوزی مدرس و پدرش عبدالله خان. حاج سید قریش قزوینی (از مشایخ صوفیه). آقا عبدالقادر بن حاج عبدالغفار (ص ۳۱۵) حاج شیخ محمد جاسبی. آقا محمد بیدآبادی (در اینجا با تفصیل بیشتر از او یاد می‌کند). اوحدالدین مراغه‌ای (ص ۴۹۲). اوحدی کرمانی (ص ۴۹۴).

متن يادداشت

(شاه نعمه‌الله، ص ۴۹۶-۵۰۷). پس از نقل گزیده‌هایی از چندین رساله او «معارف مشرفین خدمت و خلفاء و معاصران» را یاد می‌کند. اینک فهرست اسامی آنان به اختصار:

متن يادداشت

شیخ ابواسحاق شیرازی، سید معین‌الدین علی قاسم الانوار، سید نظام‌الدین محمود واعظ شیرازی الداعی الی الله، ابوالوفای شیرازی حاج نظام‌الدین احمد و برادر او عمادالدین علی، سید عزالدین اسحاق و پسرش وجیه‌الدین اسماعیل، سید شمس‌الدین ابراهیم بمی، سید طاهر بن محمد. ضیاءالدین علی قاضی کرمان، تاج‌الدین شریعت‌مدار کرمانی، همام‌الدین حسین، رکن‌الدین عبدالله کرمانی، بابا نعمان‌الدین گیجی مکرانی، بسحاق شیرازی، نورالدین حمزه بن علی آذری، شیخ نعمان محمودآبادی، عبدالحمید اصفهانی، فخرالدین احمد (سید خرمی)، ناصرالدین بمی، سیدحسین کوثری، نظام‌الدین احمد ترمدی، نظام‌الدین معروف به شیخ خوجن، سیدعلی سبزواری، سید نورالدین ایجی، سید مجنون رومی، محمود مورچه‌گیر (مدرس هرات)، داود مشهدی، سیدمحمد بدخشانی، سیدمحمد شیرازی (حلوائی)، سید عزالدین، سید مجیب شیروانی، محمد شیروانی، شیخ قاسم شیروانی، درویش حسن گیلانی، سیدمحمد ترمذی کابلی، سید تاج‌الدین سیستانی، شیخ محمد طبسی، سید قنبر تونی، ملا شادی کوه صافی، مولانا حاجی بن مولانا عبدالله سندی، سید حبیب‌الله پابرهنه، سید شمس‌الدین هروی، شیخ کمال‌الدین شیرازی، سید جلال هریونی، مولانا شیخ اردبیلی، حاج اختیار تفتی یزدی، شمس‌الدین خاکی کرمانی، علاءالدین محمد قاضی کازرونی، سید بابا قلندر، سید منهاج پیر خیرالدین گیلانی، برهان‌الدین خلیل‌الله طاوسی (پدر سدیدالدین نصرالله)، بابا حاج محمد صامت، شیخ علی بابا.

متن يادداشت

(و اما معاصران شاه):

متن يادداشت

خواجه محمد پارسا (از اصحاب بهاءالدین نقشبند) خواجه ابونصر پارسا (پسر خواجه محمد)، امیر غیاث‌الدین محمد بادغیسی، یعقوب چرخی، نظام‌الدین خاموش (از اصحاب علاءالدین عطار نقشبندی)، خواجه حسن پسر علاءالدین چرخی، خواجه نظام خاموش (مرید نظام‌الدین خاموش)، محیی‌الدین محمد غزالی طوسی، جلال‌الدین یوسف اوبهی (شاگرد تفتازانی)، خواجه علاءالدین علی چشتی (به جز علاءالدین بن بدرالدین چشتی نبیره گنج شکر است)، خواجه معزالدین خلیل‌الله جامی پسر جلال‌الدین محمود بلند، بابا سودائی، حافظ ابرو، رکن‌الدین محمد خوافی، صدرالدین رواس، زین‌الدین ابوبکر خوافی (مرید نورالدین مصری)، شیخ بهاءالدین عمر (خواهرزاده شیخ محمدشاه و مراد سعدالدین کاشغری)، نورالدین محمد بن بهاءالدین عمر، درویش احمد سمرقندی، قوام‌الدین سنجانی خوافی، شمس‌الدین محمد اسد، خواجه ابوالوفا، خوارزمی، کمال‌الدین حسین بن حسن کاشی مرید ابوالوفا خوارزمی (مولف شرح مثنوی و المقصد الاقصی ترجمه المستقصی و کشته شده در استیلاء اوزبک در ۸۳۹ق.)، خواجه صائن‌الدین علی ترکه، سید برهان‌الدین سیدمحمد (مراد سلطان احمد گجرات)، شیخ احمد کهنوی گنج بخش (مرید بابا اسحاق کهنوی)، شرف‌الدین علی یزدی، خواجه شهاب‌الدین ابوالمکارم، مولانا محمد شیرین مغربی، سید محمد نوربخش، خواجه شمس‌الدین محمد کوسوی، برهان‌الدین ابواسحاق ابراهیم بن شیخ نجم‌الدین احمد بن غانم، شیخ شرف‌الدین غانم (برادر برهان‌الدین)، شیخ شهاب‌الدین احمد بن غانم، شیخ نجم‌الدین محمد بن برهان‌الدین، شیخ شمس‌الدین ابوالبرکات محمد بن شیخ نجم‌الدین، تاج العارفین ابوالوفا، سید محمد بن سیدعلی (الکبریت الاحمر)، شیخ شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان ترکستانی قرمی، زین‌الدین عبدالقادر (پسر شمس‌الدین قرمی)، شیخ ابوبکر بن علی شیبانی موصلی دمشقی، شیخ محمد بن ابی خود، شیخ صامت هدود، شیخ دادا پدر ادهمی، شیخ محمداکال الحیات، شیخ علی بن صدرالدین بن الشیخ صفی‌الدین، شمس‌الدین محمد بن احمد (ابن الصائغ صوفی)، تقی‌الدین ابی‌بکر، شیخ محمد فولاد، شهاب‌الدین احمد بن الفقیه حسین رملی، شیخ عبدالملک بن ابی‌بکر موصلی شیبانی، شیخ علاءالدین بن تاج‌الدین ابوالوفای بدری، شیخ عمر بن حاتم عجلونی، شیخ عبدالله زرعی، شمس‌الدین محمد بن محمد قادری، تقی‌الدین ابوبکر بن تاج‌الدین ابوالوفاء شیخ زین‌الدین عبدالقادر بن محمد بن حسن نواوی، شیخ احمد جعاره، برهان‌الدین ابراهیم بن علی بن ابی الوفاء بدری، شمس‌الدین محمد بن عیسی البسطامی (اخی زرع)، شهاب‌الدین احمد بن محمد بسطامی، شیخ عثمان خطاب، شمس‌الدین محمد بن علی مقدسی، جمال‌الدین عبدالله بن صامت قادری، شرف‌الدین موسی، شمس‌الدین محمد بن موسی بن عمران الغزی، عمر بن عبدالنبی مغربی، ابوحفص عمر بن نجم‌الدین یعقوب بغدادی، زین‌الدین عبدالرحمان مکودیسی، موسی مغربی.

متن يادداشت

(در ص ۵۱۸-۵۲۸): ناصرالدین شاه. عبرت شرح حال را به تفصیل بازگفته. (حائری)].

شماره رده

کشور

ایران

سازمان

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

تاريخ عمليات

20130225

نوع ماده

MF

کد کاربرگه

87856

سطح دسترسي

a

تكميل شده

Y