/ از: موسی ژان داود خان و محمدحسین بن حبیبالله فراهانی، دبیرالملک (۱۲۲۵ - ۱۲۹۷)
وضعیت نشر و پخش و غیره
نام ناشر، پخش کننده و غيره
: کاتب: رضاقلی بن مهدی قلی سرابی برای میرزا سعید خان وزیر امور دول خارجه
تاریخ نشرو بخش و غیره
، تاریخ کتابت: ۱۲۷۷ق.
مشخصات ظاهری
ابعاد
؛پنج، ۲۴۹، شش برگ، ۲/۲۳*۲/۳۷، ۱۹ سطر، ۵/۱۲*۲۵.
يادداشت کلی
متن يادداشت
ترجمه شده به سال ۱۲۶۱ق.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
آغاز، انجام، انجامه
2
آغاز، انجام، انجامه
3
متن يادداشت
«الحمدلله الذی جعل الارض مهادا و الجبال اوتادا. مبداء هر کلام به نام ناظمی سزد که بانی نزهت سرای جهان است و سپاس بیقیاس خداوندی را رسد که اساس این بلند کریاس را».
متن يادداشت
«آنچه از کل آسیانی عمل میآید و به خارج میبرند... کافور. کهربای سفید. زغال سنگ. گندم».
متن يادداشت
«چون این کتاب تاریخ جهاننما و جغرافیا را حسب الحکم جهان مطاع اعلیحضرت شاهنشاهی سه دفعه نوشته به کتابخانه مبارکه تسلیم داشته بودم و نظر به اخلاص حقیقی که در خدمت ذی رفعت جناب خداوندگار اعظم میرزا سعید خان وزیر امور دول خارجه - اطال الله بقاه و جعلنی فی کل محذور فداه - داشتم و بهری کامل و حظی وافر از اخلاق بهشتی و افضال و احسان آن جناب برده بودم دریغم آمد که به شکرانه الوان نعمت و اقسام منتش نپردازم و تحفه در بضاعت خویش نیافتم مگر این که به تحریر این نسخه اقدام کنم و در کتابخانه آن جناب یادگاری از جانب خود داشته باشم. اگر چه این گونه جسارت و خودنمائی در خدمت آن جناب از امثال بنده ناقابل محض فضولی و ندانم کاریست زیرا که هنرهای او آشکار و نهان گرفته جهان را کران تا کران. اگر اوصافش را بیان نمایم از اندازه امکانم خارج است زیرا که بالاتر از جمیع مدارج باشد و برتر از جمله معارج قطره از بحر چه پوید و ذره از مهر چه گوید. حسان از پیغمبر آخر الزمان چه دراید و بلبل از بهشتی گل چه سراید. یک دهن خواهم به پهنای فلک/ تا بگویم مدح آن رشک ملک// عذر بهتر و سکوت خوشتر که تلالؤ گوهر با تعریف و توصیف هر بیپا و سری نفزاید و تموج بحر اخضر از تحرک باد صرصر نکاهد. تعاجزت عن توصیفه و هو قادر/ لتغییر ما عندی من العجز و الفقر// و لا یستطیع الطبع ان یمدح الذی/ هو البحر طبعا و السعید مدی الدهر// و طبعی جمود فی مدیحه سید/ له الطبع حار کالتموج فی البحر// لا زالت عزته مصونه عن تصرفات الزمان و محفوظه من تطرقات الحدثان و موالیه مسرورین بالسعادت و الاقبال و معادیه محزونین بالذله و النکال مادامت الاقدام یکتب و الغمام یسکب. کتبه رضا قلی بن الحاج مهدی قلی السرابی فی سنه ۱۲۷۷ هزار و دویست و هفتاد و هفت.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات متن:
مشخصات ظاهری
تزئینات نسخه:
مشخصات ظاهری
رکابه نویسی:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نستعلیق.
متن يادداشت
عناوین و نشانیها شنگرف.
متن يادداشت
همه صفحات مجدول به زر و شنگرف و لاجورد و مشکی و نقره. کمندکشی شده. بالای همه صفحات نام کشوری که از آن بحث شده به شنگرف نوشته است. جداول کتاب همه با نقره خطکشی شدهاند.
یادداشتهای مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمایه های داخل اثر
متن يادداشت
تنظیم شده در ۵ مقصد و هر مقصد دارای چند باب و فصل بدین ترتیب:
متن يادداشت
مقصد اول: در بیان ممالک اوروپا.
متن يادداشت
باب اول: دولت فرانسه.
متن يادداشت
باب دویم: جمهور زویدسر.
متن يادداشت
باب سیم: خاک جرمانیا که بیست فصل است:
متن يادداشت
فصل اول: دولت باویرا.
متن يادداشت
فصل دویم: دور تنبرگ.
متن يادداشت
فصل سیم: کران دوک باد.
متن يادداشت
فصل چهارم: هوهن زالرن هکنجن.
متن يادداشت
فصل پنجم: حس کاسا.
متن يادداشت
فصل ششم: نانوشته.
متن يادداشت
فصل هفتم: حس همبورغ.
متن يادداشت
فصل هشتم: دوک نسو.
متن يادداشت
فصل نهم: پرنس پوته والدک.
متن يادداشت
فصل دهم: جمهور فرنکفرت.
متن يادداشت
فصل یازدهم: دوک برونسویک.
متن يادداشت
فصل دوازدهم: مملکت هنور.
متن يادداشت
فصل سیزدهم: کران دوک الدامبورغ.
متن يادداشت
فصل چهاردهم: جمهورهای ثلاث.
متن يادداشت
فصل پانزدهم: کران دوک منکلامبورغ شورن.
متن يادداشت
فصل شانزدهم: کران دوک منکلامبورغ استره لیدز.
متن يادداشت
فصل هفدهم: دولت ساکس.
متن يادداشت
فصل هجدهم: ولایات ساکس.
متن يادداشت
فصل نوزدهم: پرنس پوتهای خمسه.
متن يادداشت
فصل بیستم: دوکهای دنهالت.
متن يادداشت
باب چهارم: دولت نمسه.
متن يادداشت
فصل پنجم: دولت پروسیه.
متن يادداشت
فصل ششم: دولت فلمنگ.
متن يادداشت
فصل هفتم: دولت بلجیقا.
متن يادداشت
باب هشتم: خاک ایتالیا که هفت قسمت است:
متن يادداشت
اول: دولت سردنیا.
متن يادداشت
دویم: دوکهای ثلاث.
متن يادداشت
سیم: پرنس پوته منکو.
متن يادداشت
چهارم: جمهور سن مارینو.
متن يادداشت
پنجم: دوک تسقان.
متن يادداشت
ششم: دولت روما.
متن يادداشت
هفتم: دولت سجیلیا.
متن يادداشت
برخی علامات کل ایتالیا.
متن يادداشت
باب نهم: دولت پرتقال.
متن يادداشت
باب دهم: دولت اسپانیول.
متن يادداشت
باب یازدهم: جمهور اندر.
متن يادداشت
باب دوازدهم: دولت دینمارق.
متن يادداشت
باب سیزدهم: دولتین شود و نوروجیا.
متن يادداشت
دولت شود.
متن يادداشت
دولت نوروجیا.
متن يادداشت
باب چهاردهم: دولت انگلیس.
متن يادداشت
باب پانزدهم: دولت روسیه.
متن يادداشت
باب شانزدهم: جمهور کراکویا.
متن يادداشت
باب هفدهم: دولت یونان.
متن يادداشت
مقصد دوم: در ممالک آسیا.
متن يادداشت
باب اول: دولت عثمانیه.
متن يادداشت
باب دویم: عربستان.
متن يادداشت
باب سیم: دولت علیه ایران.
متن يادداشت
باب چهارم: هرات و افغانستان و بلوچستان.
متن يادداشت
فصل اول: هرات.
متن يادداشت
فصل دویم: افغانستان.
متن يادداشت
فصل سیم: بلوچستان.
متن يادداشت
باب پنجم: ترکستان.
متن يادداشت
باب ششم: هندوستان.
متن يادداشت
فصل اول: متصرفی دولت انگلیس.
متن يادداشت
فصل دویم: حمایتی انگریز.
متن يادداشت
فصل سیم: دولت بیرمان.
متن يادداشت
فصل چهارم: دولت سیام.
متن يادداشت
فصل پنجم: دولت سندیه.
متن يادداشت
فصل ششم: مملکت لاهور.
متن يادداشت
فصل هفتم: دولت نپال.
متن يادداشت
فصل هشتم: دولت رایجه سند.
متن يادداشت
فصل نهم: دولت آنام.
متن يادداشت
فصل دهم: جزایر مالدیو و نیکوبار.
متن يادداشت
فصل یازدهم: نیم جزیره.
متن يادداشت
فصل دوازدهم: متصرفی سایر دول خارجه.
متن يادداشت
باب هفتم: دولت چین.
متن يادداشت
باب هشتم: دولت ژاپن که ماچین باشد.
متن يادداشت
مقصد سیم: در ممالک آفریقا.
متن يادداشت
قسمت اول: در متصرفی اهالی مملکت که هفت باب است.
متن يادداشت
باب اول: حبشستان که چهار فصل است.
متن يادداشت
فصل اول: دولت تیکره.
متن يادداشت
فصل دویم: دولت کندار.
متن يادداشت
فصل سیم: ولایات کوچک چند.
متن يادداشت
فصل چهارم: ولایت سامارا.
متن يادداشت
باب دویم: ممالک سواحل بحر ابیض.
متن يادداشت
باب سیم: دولت دارفور.
متن يادداشت
باب چهارم: آفریقای مغربی.
متن يادداشت
فصل اول: دولت طونوس.
متن يادداشت
فصل دویم: دولت مارق.
متن يادداشت
فصل سیم: دولت سیدی هشام.
متن يادداشت
فصل چهارم: بلاد الجرید.
متن يادداشت
باب پنجم: ممالک نیقریسی.
متن يادداشت
فصل اول: نیقریسی وسط.
متن يادداشت
فصل دویم: نیقریسی مغربی.
متن يادداشت
فصل سیم: نیقریسی دریاکنار.
متن يادداشت
فصل چهارم: نیقریسی جنوبی.
متن يادداشت
باب ششم: آفریقای جنوبی.
متن يادداشت
باب هفتم: آفریقای شرقی.
متن يادداشت
قسمت ثانی: آفریقای متصرفی دول خارجه.
متن يادداشت
باب اول: متصرفی دولت عثمانی که در تصرف محمدعلی پاشا میباشد.
متن يادداشت
باب دویم: آفریقای متصرفی فرانسه.
متن يادداشت
باب سیم: آفریقای پرتقال.
متن يادداشت
باب چهارم: آفریقای انگلیس.
متن يادداشت
باب پنجم: آفریقای اسپانیول.
متن يادداشت
باب ششم: آفریقای فلمنگ.
متن يادداشت
باب هفتم: آفریقای دینمارق.
متن يادداشت
باب هشتم: آفریقای عرب.
متن يادداشت
مقصد چهارم: در ممالک آمریکا.
متن يادداشت
باب اول: متصرفی اهالی مملکت.
متن يادداشت
فصل اول: جمهور اتااونی.
متن يادداشت
فصل دویم: دولت مکسیک.
متن يادداشت
فصل سیم: آمریکای سنترال.
متن يادداشت
فصل چهارم: جمهور کلبنی.
متن يادداشت
فصل پنجم: جمهور پرو.
متن يادداشت
فصل ششم: جمهور بلیویا.
متن يادداشت
فصل هفتم: جمهور کیلی.
متن يادداشت
فصل هشتم: جمهور دیکتاترا دوپارکی.
متن يادداشت
فصل نهم: ریو دلا پلاتا.
متن يادداشت
فصل دهم: جمهور دولوروکی.
متن يادداشت
فصل یازدهم: دولت برزیل.
متن يادداشت
فصل دوازدهم: جمهور هاییطی.
متن يادداشت
باب دویم: در آمریکای متصرفی دول خارجه.
متن يادداشت
فصل اول: آمریکای دینمارق.
متن يادداشت
فصل دویم: آمریکای انگلیس.
متن يادداشت
فصل سیم: آمریکای روسیه.
متن يادداشت
فصل چهارم: آمریکای فرانسه.
متن يادداشت
فصل پنجم: آمریکای فلمنگ.
متن يادداشت
فصل ششم: آمریکای اسپانیول.
متن يادداشت
فصل هفتم: در آمریکای شود.
متن يادداشت
فصل هشتم: دشت پاتاکنی الی آخر آمریکا.
متن يادداشت
مقصد پنجم: در اسیانی.
متن يادداشت
باب اول: اسیانی مغربی.
متن يادداشت
فصل اول: کوروپ صوماتره.
متن يادداشت
فصل دویم: کوروپ یاوا.
متن يادداشت
فصل سیم: کوروپ سوم باداتیمر.
متن يادداشت
فصل چهارم: آرشی پل ملوک.
متن يادداشت
فصل پنجم: کوروپ سلب.
متن يادداشت
فصل ششم: کوروپ برینو.
متن يادداشت
فصل هفتم: آرشی پل فیلی پین.
متن يادداشت
فصل هشتم در بیان آرشی پل سولو.
متن يادداشت
باب دویم: در ذکر احوال اسیانی سنترال یا استرالی، در ۱۵ فصل (ولی در نسخه ۱۱ فصل آمده است):
متن يادداشت
فصل اول: کن تیتان استرال.
متن يادداشت
فصل دویم: کوروپ دلا پوازی.
متن يادداشت
فصل سیم: آرشی پل دلا لوا یزیاد.
متن يادداشت
فصل چهارم: در آرشی پل دلا نوول بر تاین.
متن يادداشت
فصل پنجم: آرشی پل دو سالمن.
متن يادداشت
فصل ششم: آرشی پل دلاپروز.
متن يادداشت
فصل هفتم: آرشی پل دو کوایزر.
متن يادداشت
فصل هشتم: کوروپ دلا نودل کالدنی.
متن يادداشت
فصل نهم: کوروپ دنر فلک.
متن يادداشت
فصل دهم: کوروپ دلا زمانی.
متن يادداشت
فصل یازدهم: کوروپ دلا دیمنی.
متن يادداشت
باب سیم: در ذکر اسیانی اریانتال، در ۱۷ فصل.
متن يادداشت
فصل اول: در بیان آرشی پل مونن ولکانیک.
متن يادداشت
فصل دویم: در بیان آرشی پل دمایاران.
متن يادداشت
فصل سیم: در بیان آرشی دما پالا اوز که پالو و پلی و پانلک و پاننک هم مینامند.
متن يادداشت
فصل چهارم: در بیان ارشی پل دکارلین.
متن يادداشت
فصل پنجم: نانوشته.
متن يادداشت
فصل ششم: آرشی پل دویتی.
متن يادداشت
فصل هفتم: در بیان آرشی پل دتنکا.
متن يادداشت
فصل هشتم: در بیان آرشی پل دو واهرن.
متن يادداشت
فصل نهم: در بیان ارشی پل دهاموا.
متن يادداشت
فصل دهم: در بیان کوروپ دکرماندک.
متن يادداشت
فصل یازدهم: در بیان آرشی پل دکوک.
متن يادداشت
فصل دوازدهم: کوروپ دتو پواه.
متن يادداشت
فصل سیزدهم: آرشی پل دتا ایت.
متن يادداشت
فصل چهاردهم: آرشی پل یموتو که ذریل باس هم مینامند.
متن يادداشت
فصل پانزدهم: آرشی پل دمندانا.
متن يادداشت
فصل شانزدهم: در بیان آرشی پل هاوایی.
متن يادداشت
فصل هفدهم: در بیان کوروپ چند که اسپرات مینامند.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
نک: فهرستواره، ج ۱، ص ۲۱۱؛ منزوی، ج ۶، ص ۳۹۶۱؛ آستان قدس، ج ۸، ص ۴۷۰ - ۴۷۱ و ج ۳، ص ۳۰۵؛ نشریه نسخههای خطی، ج ۲، ص ۷۲ - ۷۳ (خط مولف)؛ ملی تهران، ج ۱، ص ۴۱ - ۴۲ و ۲۴۱.
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۱۱۵-۱۱۹.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
جغرافی تاریخی جهان است که میرزا محمدتقی خان وزیر اعظم، امیر کبیر (۱۲۶۸ق) نسخه آن را پس از سفارت روم به ایران آورد و به دستور وی، موسی ژان داود مترجم اول سفارت ایران در عثمانی از زبان فرانسه به ترکی و پس از آن میرزا محمدحسین بن حبیبالله فراهانی، دبیرالملک از ترکی به فارسی ترجمه کردند.