بسمله نحمدک یا من جعل الارض مهادا و الجبال اوتادا (اما بعد) فان افقر عبادالله الغنی بهاءالدین محمد العاملی... یقول بینما الخاطر یموج فی مسارح الانظار... اذ دفع النظر القاصر... علی البحث المشتهر فی الاقطار... اعنی بحث نسبه ارتفاع اعظم الجبال الی قطر الارض من شرح الچغمینی للمحقق الرومی... فوجدته قد حقق العام و دقق الکلام علی وجه لا مزید علیه و نهج لم یسبق الیه حتی اذعن له علماء الاعصار... و اعتقدوا انه اتی بما لم یتنبه له المتقدمون... و قد کنت اعلم ان اذعانهم لذلک الکلام فی غیر موضعه... .
متن يادداشت
... و لعمری لقد افرط الشارح الفاضل فی التشنیع علی ذینک المحققین کما تری و قد عرفت بما تلوناه ان تشنیعه منعکس علیه و بضاعته مردوده الیه و ان المحققین المذکورین بریان عن الغفله و الاهمال و الله اعلم بتحقیق الحال... روحی فداهم.
متن يادداشت
قد وقع الفراغ من تسوید هذه الرساله فی یوم الاثنین فی دارالسلطنه اصفهان فی مدرسه الجده الکبیره علی ید الحقیر... عبدالعلی قزوینی لاسجردی فی سنه ۱۲۳۸.
یادداشتهای مربوط به نشر، بخش و غیره
متن يادداشت
این نسخه به قلم نویسنده دیگری است جز عطاءالله اصفهانی بلکه به خط شکسته نستعلیق.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نسخ و نستعلیق.
متن يادداشت
اصفهانی (شماره فرنگی سفید).
متن يادداشت
تیماج مشکی بدون مقوا.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
خصوصیات نسخه موجود
2
متن يادداشت
عطاءالله اصفهانی که خود مردی اهل فضل بوده، کتابهای بسیار در دست داشته و فقراتی از آنها در حواشی ۲۵ رسالهای که در این دفتر رونویس کرده نوشته. همه صفحات این دفتر با یک قلم نیست گاه نسخ و گاه شکسته نستعلیق و گاه ریز یا درشت است و در ذیل بیشتر رسالهها رقم دارد. یادداشتهایی نیز خود او در توضیح یا نقد مطالب کتابها دارد.
متن يادداشت
بر پشت برگ اول دفتر نوشتههایی دارد از آن جمله است فهرست رسالههای موجود در دفتر و نقلی از حاشیه ابن هیثم در تحریر اقلیدس به واسطه تحریر اصول اقلیدس به قلم محقق نسفی عناوین و اشکال هندسی در رسالهها همه به شنگرف است.
متن يادداشت
در زیر رقم کاتب صورت خط مولف در پایان شرح چغمینی نقل شده و نشان میدهد که شیخ بهائی در ۹۹۰ در اصفهان آن را به پایان رسانیده.
متن يادداشت
در کنار صفحات این نسخه از خلاصه، حاشیههایی به نقل از شرح شمسالدین علی خلخالی، و جواد و حاشیههایی به فارسی از عطاءالله (کاتب نسخه) بر پشت و روی یک برگ کوچک الصاقی پس از ص ۶ نوشته شده. بر یک برگ الصاقی دیگر (پس از ص ۱۴) ارقام و نوشتههای بدون نشان دیده میشود.
متن يادداشت
حواشی مولف در کنار صفحات رساله نیز (با نشان منه رحمه الله) دیده میشود.
یادداشت منشاء
تملک و سجع مهر
3
متن يادداشت
مهر بیضی کوچک کاتب نیز با نقش «عطاءالله» و تاریخ ۱۱۹۲ق. در برخی از برگها دیده میشود.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۴۲۵۷-۴۲۶۲.
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
نک: ذریعه، ۱۳/ ۳۳۳-۳۳۴؛ مجلس، ش ۱۳/ ۳۲۸۰.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
این نسخه بر شرح قاضیزاده موسی بن محمود رومی بر ملخص محمود بن محمد چغمینی.
متن يادداشت
این شرح شیخ بهائی متعلق به مبحث «نسبت ارتفاع بزرگترین کوههای زمین با قطر زمین» است. در امل الامل شرح بر شرح محقق رومی بر چغمینی در شمار مولفات شیخ بهائی به نقل از حدیقه هلالیه خود او یاد شده. در ذریعه نیز شرح ملخص چغمینی از بهائی یاد شده و در این دو مدرک روشن نشده است که این شرح تنها بر یک مبحث از شرح چغمینی است در ذیل حواشی تشریح الافلاک (نسخه ش ۱۰ این دفتر)، از شرح شیخ بهائی بر شرح چغمینی فقراتی نقل شده است. تصور میشود همین شرج است که در برخی از مدارک به نام شرح شرح چغمینی و در برخی به نام شرح چغمینی یاد شده.
متن يادداشت
شیخ بهائی تحقیقی را که قاضیزاده در بحث «نسبت ارتفاع بلندترین قلهها با قطر زمین» کرده و مورد تحسین و اعجاب همه دانشمندان آن زمان شده خرده گرفته و آن را نادرست دانسته و خود تحقیقی دیگر دارد و برای اثبات نظر خود سه مقدمه یاد کرده و پس از آن، عبارات قاضیزاده را در شرح این بحث از چغمینی با سخن خود آمیخته و به شر و نقل آن پرداخته است.