عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
شماره کتابشناسی ملی
کد کشور
IR
شماره
۱۰-۱۹۸۷۴
زبان اثر
زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن
عربی
عنوان و نام پديدآور
عنوان اصلي
نظم الحساب
نام عام مواد
[نسخه خطی]
نام نخستين پديدآور
/ از: قوام‌الدین محمد بن محمدمهدی سیفی حسینی ( -۱۱۵۰ق.).
وضعیت نشر و پخش و غیره
نام ناشر، پخش کننده و غيره
ابراهیم.
تاریخ نشرو بخش و غیره
۱۱۹۲ق.
مشخصات ظاهری
نام خاص و کميت اثر
ص ۶۵-۱۲۴.
ابعاد
رقعی. ۱۰*۱۵سم. ۱۶۲ص (+۷برگ سفید). سطور: گوناگون.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
آغاز، انجام، انجامه
2
متن يادداشت
آغاز رساله: بسمله. ملهم الصواب فی کل باب، نظم الحساب للمستعین بالفرد الوهاب، قوام‌الدین محمد بن محمدمهدی الحسینی الانتساب... مرتبه کامله الخلاصه البهائیه علی مقدمه و عشره ابواب فالمقدمه فی ماهیه علم الحساب...
متن يادداشت
آغاز منظومه: الحمد لله القدیم الواحد/ حمد ایشق قلب کل جاحد
متن يادداشت
... و بعد فالخلاصه الشریفه/ مشحونه بالدرر اللطیفه
متن يادداشت
مختومه باحسن الختام/ بالحمد و الصلاه و السلام
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نسخ و نستعلیق.
متن يادداشت
تیماجی یشمی سیر.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
متن يادداشت
کاتب در پایان نسخه چنین افزوده: تمت و بالخیر عمت و بلفظ قوام‌الدین نظمت و بید ابراهیم سودت... سنه ۱۱۹۲.
یادداشتهای مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمایه های داخل اثر
متن يادداشت
در این دیباچه فهرست مطالب و تعداد ابیات هریک از ابواب (دهگانه) و فصول منظومه را بدین‌گونه یاد کرده:
متن يادداشت
مقدمه. در ماهیه علم حساب و موضوع و شاخهای فن دارای ۱۴بیت.
متن يادداشت
باب اول. حساب اعداد صحیح دارای۱۲۹بیت در ۶ فصل: جمع. تنصیف، تفریق، ضرب، تقسیم، جذر.
متن يادداشت
باب دوم. حساب اعداد کسور، دارای ۷۷بیت در سه مقدمه و ۶ فصل.
متن يادداشت
مقدمه اول. تمائل و تداخل و توافق و تباین.
متن يادداشت
مقدمه دوم. مخرج کسر.
متن يادداشت
مقدمه سوم. تجنیس و رفع.
متن يادداشت
فصلها: جمع اعداد کسور (اعشاری) تصنیف کسرها و تفریق، ضرب کسر، تقسیم کسرها، استخراج جذر کسرها، تبدیل مخارج کسور.
متن يادداشت
باب سوم. اربعه متناسبه دارای ۲۰بیت.
متن يادداشت
باب چهارم. حساب خطائین دارای ۲۰بیت.
متن يادداشت
باب پنجم. عکس و تحلیل دارای ۱۲بیت.
متن يادداشت
باب ششم. مساحت دارای ۲۲بیت در یک مقدمه و ۳ فصل بدین ترتیب.
متن يادداشت
مقدمه. تعریف مساحت و اقسام اندازه‌ها.
متن يادداشت
فصلها. مساحت سطوح مستقیم الاضلاع، دیگر انواع مساحت‌ها مساحت اجسام.
متن يادداشت
باب هفتم. مطالب وابسته به مساحت‌ها. دارای ۴۱بیت در ۳ فصل بدین ترتیب: اندازه‌گیری زمین برای ساختن قنات، به دست آوردن اندازه‌های بلندی مرتفعات، به دست آوردن اندازه عمق و پهنای چاه‌ها.
متن يادداشت
باب هشتم. استخراج محمولات از طریق جبر و مقابله دارای ۹۴بیت در دو فصل.
متن يادداشت
باب نهم. چند قاعده مفید دارای ۳۵بیت.
متن يادداشت
باب دهم. مسائل متفرقه دارای ۹۷بیت.
متن يادداشت
خاتمه حل چند مسئله مشکل ریاضی دارای ۱۲بیت.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۳۸۴۹-۳۸۵۰.
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
نک: ذریعه، ۱/ ۴۷۱، ۷/ ۲۲۵، ۱۱/ ۲۳۶؛ مجلس، ش ۱/ ۴۶؛ دانشگاه، ۸/ ۱۶۸-۱۶۹ (ش ۵/ ۱۵۴۲).
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
خلاصه الحساب منظوم. نظم خلاصه بهائی است.
متن يادداشت
وی زبده الاصول و عروه الاسطرلاب و صفحه شیخ بهائی و مختصر حاجبی و مبحث خط شافیه ابن حاجب و لمعه دمشقیه شهید اول را نیز به نظم منظوم ساخته (منظومه اخیر تحفه القوامیه نام دارد و در مجلس، ش ۱/ ۶۴۰۱خ شناخته شد). کتاب حاضر را که نظم خلاصه الحساب شیخ بهاءالدین عاملی است در ۱۱۲۸ق. ساخته شده و دارای خطبه و دیباچه‌ای به نثر مسجع است.
متن يادداشت
در پایان دیباچه، به دنبال فهرست مطالب رساله گوید تعداد ابیات این منظومه با ۸بیت دیباچه ۶۶۱ است و این دو بیت را در تاریخ فراغت از تالیف کتاب و شماره ابیات آن سروده:
متن يادداشت
و مستارخ قال ما اسم الکتاب/ فقلت له هاک نظم الحساب
متن يادداشت
ورام اعتبار حساب الکتاب/ فقلت عیون کتاب الحساب
متن يادداشت
کلمه «نظم الحساب» در مصراع دوم بیت اول مطابق ۱۱۱۸ و ماده تاریخ پایان تالیف منظومه است و جمله کتاب الحساب در مصراع اخیر مطابق ۶۶۱ (تعداد ابیات منظومه) است. مولی محسن قزوینی نحوی مولف کتاب عوامل معروف (کتابی که به اشتباه به ملا محسن فیض منسوب می‌شود) که یکی از شاگردان قوام‌الدین سیفی سراینده نظم الحساب بوده، بر این منظومه شرحی نگاشته به نام «رشح الحساب فی شرح نظم الحساب» و به نوشته ذریعه نسخه‌ای از این شرح در کتابخانه سلطان القرائی (در تبریز) موجود است.
صحافی شده با
عنوان
خلاصه الحساب
پديدآور
/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی
شناسگر رکورد کتابشناختي
496382
سایر رده بندی ها
شماره رده
۲۸۲۰
/
۲
مبدا اصلی
کشور
ایران
سازمان
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
تاريخ عمليات
20130702
دسترسی و محل الکترونیکی
نام الکترونيکي
مطالعه متن کتاب اطلاعات رکورد کتابشناسی
نوع ماده
MF
کد کاربرگه
87856
اطلاعات دسترسی رکورد
سطح دسترسي
a
تكميل شده
Y
