ای از تو ریاض اولیا پر گل عشق/ جز ذکر تو نیست ناله بلبل عشق// پیچیده ز تست طره سنبل عشق/ نرگس ز تو رفته در خمار مل عشق
متن يادداشت
گل حمد نثار ریاض آفرینی که در گلبن قلوب اولیا غنچه معرفت خویش را به نفحات عنایت ازلی بشکفانده.
متن يادداشت
انجام کتاب: وی را گفتند ضرر بسیار میرسانی به نفس خود گفت هیچ ضرر نمیرسانم خواب شب را به روز انداختهام و خوردن روز را به شب (برگ ۸۹پ).
متن يادداشت
انجام نسخه: مردم این دیار خاک قبر او به اطفال بخورانند تا سبب مزید فتح علم گردد و ازین جهت قبر او از.
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور
متن يادداشت
درباره مولف کتاب اختلاف وجود دارد: در خطبه کتاب محمد بختاورخان (-۱۰۹۶ق) از خود به عنوان مولف کتاب نام میبرد و به کتاب دیگرش با نام مرات العالم ارجاع میدهد.
متن يادداشت
بسیاری از پژوهشگران مرات العالم را از تالیفات بختاورخان نمیدانند و معتقدند که هر دو کتاب تالیف محمدبقا بن غلاممحمد سهارنپوری است. مثلا ریو در فهرست نسخههای خطی فارسی بریتیش میوزیوم، ج ۳، ص ۹۷۵ پس از معرفی کتاب مینویسد محمد شفیع بن محمدشریف نویسنده مرات جهاننما دایی خودش -محمدبقا سهارنپوری- را مولف کتاب معرفی کرده است.
متن يادداشت
اته هم همین عقیده را دارد که مرات العلم به اشتباه به بختاورخان نسبت داده شده و مولف واقعی آن محمدبقا است.
متن يادداشت
از سوی دیگر بختاورخان تالیفات دیگری به خود نسبت داده که نام بیشتر آنها در فهرست آثار سهارنپوری هم آمده است. این نکته میتواند موید نظر ریو باشد که معتقد است گویی همه این آثار به «رسم ادب» به بختاورخان نسبت داده شده و در مقدمه چنان نوشته شده که گویا او مولف بوده است.
متن يادداشت
بختاورخان خواجه سرای محبوب اورنگ زیب (۱۰۶۸-۱۱۱۸ق.) بود و در سیزدهمین سال سلطنت اورنگ زیب داروغه غواصان شد. (ادبیات فارسی بر مبنای تالیف استوری، ج ۱، ص ۶۲۸).
یادداشتهای مربوط به نشر، بخش و غیره
متن يادداشت
انجامه کاتب در برگ ۸۹پ سترده شده است. شاید به زحمت بتوان تاریخ ۱۰۹۱ق. را از آن خواند.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات متن:
مشخصات ظاهری
تزئینات نسخه:
مشخصات ظاهری
رکابه نویسی:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نستعلیق به شیوه هندی.
متن يادداشت
عناوین و نشانیها شنگرف.
متن يادداشت
بین پارههای اشعار سه ویرگول مثلثی شکل شنگرف.
متن يادداشت
شش صفحه اول مجدول به زر و مشکی و بقیه صفحات مجدول به شنگرف و کمند لاجورد.
متن يادداشت
دارد.
متن يادداشت
نخودی آهار مهره.
متن يادداشت
گالینگور مشکی. قطر:۹/۲.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
خصوصیات نسخه موجود
2
خصوصیات نسخه موجود
3
متن يادداشت
تصحیح شده.
متن يادداشت
در صفحه عنوان نسخه این یادداشتها آمده است: «ریاضالاولیا تالیف بختاورخان» و «کتاب ریاض الاولیا تالیف بختاورخان ۱۰۰۹ بخط محمد اسمعیل روشنرقم در بیجاپور به مبلغ بیست روپیه استنساخ نموده تالیف بختاورخان مرحوم».
متن يادداشت
عباراتی که در آغاز کتاب به معرفی آن اختصاص دارد چنین است:
متن يادداشت
اما بعد گلچین ریاض فیض بختاورخان که به یمن خدمت فیض موهبت پادضشاه حق... زیب اورنگ دین و دولت... تخم محبت اولیا و اصفیا در مزرع دل کاشته بعد اتمام کتاب مرات العالم که سجنجلی عکسپذیر صور حقایق تکوین جهان در پرده تالیف لمعه ظهور گرفته به خاطر فاتر آورد که اگر چه نمایشی از احوال این طایفه علیه در مجالی اوراقش صورت نمود پذیرفته به مضمون صدق مقرون عند ذکر الصالحین تنزل الرحمه جداگانه نسخه
متن يادداشت
معادلی منتخب کتب محتوی بر ماثر گروه حقپژوه نگاشته قلم صواب رقم سازد. الحمدلله که عمر وفا کرد و همت یاوری نمود تا غنچه حصول این مامول به شکفتگی ابد بشکفت و این ریاض الاولیا که تاریخ و نامش از آن مثمرست
متن يادداشت
دارای حاشیه به جهت تصحیح.
متن يادداشت
در برگ وسط همه جزوها نشان صحاف دیده میشود (خط سیاه کوچکی که در گوشه بالایی سمت راست صفحات کشیده شده است).
متن يادداشت
در جاهایی هم پس و پیش صحافی شدهاند.
یادداشت منشاء
تملک و سجع مهر
1
متن يادداشت
خریداری از باقر ترقی در تیر ۱۳۴۸ش.
یادداشتهای مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمایه های داخل اثر
چمن سیوم: ملخص تذکره الاولیا و نفحات الانس و رشحات القدس مشتمل بر احوال اولیا غیر هند و عارفات و اصلات قدسالله تعالی اسرارهم.
متن يادداشت
چمن چهارم: منتخب اخبار الاحیا (الاخیار) و دیگر کتب مخبر آثار مشایخ عظام هند ریاض مانند و نسا محترمات رحمهالله.
متن يادداشت
و از این جهت که این چمن سیوم و چهارم مملو به ریاحین اسامی کثیره است در ترسیم نام اشخاص کرام رعایت ترتیب حروف تهجی نموده.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۳۷.
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
فهرستواره، ج ۳، ص ۲۱۵۴ و ج ۱، ص ۶۵۵-۶۵۶؛ مشترک پامستان، ج ۱۰، ص ۱۲۴-۱۲۶؛تاریخ تذکرههای فارسی، ج ۲، ص ۷۸۰-۷۸۳؛ ریو، ج ۳، ص ۹۷۵؛ تذکره نویسی فارسی در هند و پاکستان، ص ۷۴۶؛ میراث اسلامی ایران، ج ۱، ص ۵۴۶؛ مغولان در هند، مارشال، ص ۱۰۵.