موضوع تشخص عناصر مذهبی در شهرهای ایران از اهمیت بسیاری برخوردار است و در شهرمزارها (شهرهایی که دارای مزارهای مهم در ابعاد فرامنطق های هستند) به ویژه در دوره های زیباگرایی شهری (شیوه آذری به بعد)، الگوهای مختلفی برای آن وجود داشته است. امروزه با توسعه زیارتگاههای شهری، پیروی از الگوهای مختلف در بعد تشخص، تفاوتهایی را در شهرمزارها آشکار نموده است. روش ایجاد تشخص در دو بخش کلی پلان شهری و سیمای شهری (حجم، نما، ارتفاع و تزئینات بنا) قابل بررسی است. تفاوتها در اولویت دادن به تشخص بناها بیشتر ریشه در ایدئولوژی و تفکر مردم، حاکمان و سازندگان دارد. هدف این پژوهش ریشه شناسی این تفاوت ها در سنّت تاریخی و یافتن نسبت آ نها با فرهنگ امروز ایران به منظور الگوگیری از آ نها در طرح های جدید توسعه مجموع ههای مذهبی است. برای این منظور از روش پدیدارشناسی تاریخی و مطالعات اسنادی استفاده شده است و با انتخاب مهم ترین شهر مزارهای ایران، وضعیت تشخص در سیما و سازماندهی فضایی مورد بررسی قرار گرفت. بدی نگونه، براساس یافته های به دست آمده، از دوره آذری به بعد دو الگوی اصلی در شهرمزارها به رقابت پرداختند. گونه مزارگرا یا خانقاهگرا همچون بسطام و نطنز که مزار، شاخص کل شهر شده و مسجد و سایر بناها با حالتی کاملا خفته و پنهان در کنار آن قرار میگیرند؛ و به عکس در گونه مسجدگرا (گونه دوم) در کنار مزار، مسجد یا مصلای مهمی با تشخص بیشتر نسبت به زیارتگاه ایجاد می شود تا بعد توحیدی و الهی مجموعه را تاکید کند. نمونه های مشهد و قم از مصادیق مهم این الگو هستند.
PIECE
Title
معماری و شهرسازی آرمانشهر
Volume Number
، شماره ۹ علمی-پژوهشی (وزارت علوم) (۱۶ صفحه - از ۲۰۱ تا ۲۱۶)
Date of Publication
، پاییز و زمستان ۱۳۹۱
PERSONAL NAME USED AS SUBJECT
Entry Element
معصومه(س) بنت موسیکاظم
Entry Element
Masumah bint Musa al-Kazim
Additions to Name Other than Dates
(ع)
Dates
، ۱۷۳؟ - ۲۰۱؟ق.
Topical Subdivision
-- آرامگاه
Topical Subdivision
-- Tomb
a01
a01
ba
CORPORATE BODY NAME USED AS SUBJECT
Entry Element
آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه (س)
TOPICAL NAME USED AS SUBJECT
Entry Element
مسجدها
Entry Element
Mosques
Entry Element
خانقاه
Entry Element
Khneqah*
Geographical Subdivision
-- ایران
Geographical Subdivision
-- Iran
a06
a06
a08
a08
UNCONTROLLED SUBJECT TERMS
Subject Term
مسجد ،خانقاه ،تشخص ،شهرمزار ،زیبایی گرایی
PERSONAL NAME - PRIMARY RESPONSIBILITY
Entry Element
حمزهنژاد
Part of Name Other than Entry Element
، مهدی
PERSONAL NAME - ALTERNATIVE RESPONSIBILITY
زرینقلم، فرزاد
ELECTRONIC LOCATION AND ACCESS
Electronic name
الگویابی تشخص عناصر مذهبی در شهر مزارهای ایران.pdf