معرفي پايگاه اطلاع رسانى كتابخانههاي ايران
بررسي اجمالي امكانات كتابخانه هاى ايران، از به كارگيري نرم افزارهاي متنوع در اين كتابخانه ها حكايت دارد؛ اما برخي از اين كتابخانه ها، با آنكه از نرم افزارهاي متداول ذخيره و بازيابي اطلاعات استفاده مي كنند، هنوز فاقد پايگاه اطلاع رسانى براي دسترسي مخاطبان خود از راه دور به اطلاعات فهرست نويسي شده اند. اگر چه وجود پايگاه هاي اختصاصي براي بعضي از كتابخانه هاي كوچك و بزرگ، مشكل دسترسي به منابع همان كتابخانه را كاهش داده است، اما همچنان مشكل پراكندگي اين پايگاه ها و سختي دسترسي به اين اطلاعات، حل نشده باقي مانده است.
ارائه خدمات متمركز از سوي برخي توليدكنندگان نرم افزارهاي كتابخانه اي در حوزه كتابخانه هاي مرتبط با آن نرم افزار، به دليل محدوديت در همان مجموعه و كندي دسترسى، عملا مانع از فراگيري آنها شده است.
صرف وقت بسيار براي يافتن مشخصات يك كتاب و فقدان اطلاع از محل نگهداري يك منبع كمياب، با وجود كتابخانه هاي عمومي و تخصصي متعدد در حوزه دانش هاي مختلف، از جمله مشكلاتي است كه بيشتر دانشجويان و دانش پژوهان، آن را تجربه نموده اند.
توجه به اين نكات، ضرورت انسجام بخشي اطلاعات و اطلاع رساني در عرصه كتاب و كتابخانه را هويدا نموده، تلاش براي حل اين مشكلات، گامي بلند در توليد علم به شمار مي آيد. طراحي پايگاهي فراگیر با قابليت يكپارچه سازي اطلاعات غير منسجم كتابخانه هاي گوناگون، نقشي بسزا در دستيابي گسترده به منابع موجود در كتابخانه هاي مختلف در سراسر كشور خواهد داشت. بي شك، اطلاع رساني در باره كتاب و مراكز نگهداري آن در سطح ملى، طالبان علم را در دستيابي به منابع مختلف، به خصوص منابع كمياب، ياري خواهد رساند.
با توجه به ضرورت ارائه يكجاي اطلاعات كتابخانه هاي ايران در شبكه جهاني اينترنت براي دسترسي سريع محققان به اين اطلاعات، راه اندازي «پايگاه اطلاع رسانى كتابخانه هاي ايران (Lib.ir)»، تلاشی در حد توان براي ایجاد بستری مناسب در مسير دست يازيدن به اهداف ياد شده است.
مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث، بر آن است كه با ارائه اين خدمت، قدمي مؤثر در دستيابي محققان به منابع پژوهشي بردارد. دسترسي كاربران به اطلاعات كتابخانه هاي تخصصى، دانشگاهي و عمومي كشور و آشنايي دانش پژوهان با كتابخانه ها و خدمات مختلف آنها و عرضه مجموعه اطلاعاتي كه در شناخت كتابخانه ها مؤثرند، از جمله اهداف اين پايگاه به شمار مي رود.
توجه كاربران پايگاه و مديران كتابخانه ها را به نكات ذيل، جلب مي نماييم:
1. «پايگاه اطلاع رسانى كتابخانه هاي ايران» در راستاي جلب اعتماد كتابخانه ها، وظيفه به روزرساني و تغيير اطلاعات مرتبط با هر كتابخانه را با نام كاربري اختصاصي بر عهده مديران آنها قرار مي دهد.
2. مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث، با مديريت اين پايگاه، صرفا امكان بازيابى، جستجوي ساده و جستجوي پيشرفته اطلاعات كتابخانه ها را در كمترين زمان ممكن با استفاده از تكنيك هاي پيشرفته فراهم آورده است.
3. اين پايگاه، غير انتفاعي است و در ازاي ارائه خدمات خود به كاربران عمومي و كتابخانه ها، هزينه اي دريافت نمي نمايد.
4. «پايگاه اطلاع رسانى كتابخانه هاي ايران»، با رعايت امانت، فهرست منابع موجود در هر كتابخانه را بر اساس محتواي ارسالي مديريت آن كتابخانه، بدون هر گونه تصرفي در اختيار كاربران قرار مي دهد. بديهي است كه مسئوليت صحت اطلاعات بر عهده ارسال كننده و حقوق معنوي آن نيز متعلق به همان كتابخانه خواهد بود.
5. اين پايگاه، وظيفه اي در ارائه يكجاي اطلاعات يك كتابخانه به ديگران ندارد و با توجه به قوانين حقوق و مالكيت معنوى، اين كار را براي خود، غير مجاز مي شمارد.
6. امكان دريافت يكي از خروجي هاي استاندارد (مانند ISO) از نرم افزار مورد استفاده در كتابخانه و تماس با مديران اين پايگاه، از جمله بايسته هاي عضويت در «پايگاه اطلاع رسانى كتابخانه هاي ايران» است.
مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث، ضمن دعوت از تمامي كتابخانه هاي ايران در به اشتراك گذاردن فهرست مدارك خود، تلاش مي نمايد تا محققان و دانش پژوهان را در دسترسي به منابع كتابخانه اي مورد نيازشان ياري نمايد. اميد است این تلاش، رونق فرهنگ كتابخوانی، تسهيل فعاليت هاي پژوهشى، استفاده از منابع كمتر شناخته شده و معرفی كتابخانه های غنی و حاوی منابع با ارزش را در پي داشته باشد.
قفسه مجازى
«پايگاه اطلاع‌رساني كتابخانههاي ايران» در راستاي رسالت ارائه خدمات به محققان و دانش پژوهان اقدام به راه اندازي بخش قفسه مجازى براي هر يك از كتابخانه ها مي كند.
از آنجا كه كتابخانههاي كشور به دلايل مختلف كمتر به مخاطبان خويش امكان ورود به مخزن را دادهاند؛ مراجعان براي مشاهده منابع موجود در كتابخانهها از ارائه خدمات به صورت قفسه باز بهرهمند نيستند. با استفاده از قفسه مجازى اين امكان براي كاربران فراهم مي شود تا منابع موجود در يك كتابخانه را به صورت مجازي در قفسههاي كتابخانه مشاهده و مرور نمايند.
دسترسي به قفسه مجازى، امكان دستيابي به منابع مرتبط و هم موضوع با منبع مورد نظر را براي محققان فراهم مي آورد. استفاده از اين قابليت امكان مشاهده هر منبع در قفسه كتابخانه به شكل مجازي را فراهم آورده و آشنايي با كتاب هاي جديدي كه مخاطب هيچ اطلاعاتي از آنها ندارد را براي شخص به وجود مي آورد. با استفاده از اين امكان مىتوان كتب مرتبطي چون شرح، تفسير يا ترجمه يك كتاب را به دست آورد و با آن آشنا شد. همچنين در اين روش ساير آثار يك مولف نيز در دسترس كاربر قرار خواهد گرفت.
شرط بكارگيري از اين قابليت، برخورداري كتابخانه از يكي از انواع ردهبنديهاي رايج چون كنگره و ديوئي است. به اين ترتيب كاربران پس از جستجوي يك منبع در چنين كتابخانه هايي مي‌توانند تمام منابع قبلي و بعدي مرتبط با آن را در قفسه مجازى مشاهده و پيمايش نمايند.
شرايط و مراحل عضويت كتابخانهها
شرايط عضويت: بر اساس تصميم شوراي سياستگذاري پايگاه، كتابخانه هايي كه در يكي از سه گروه ذيل قرار گيرند مي تواند درخواست عضويت در پايگاه را ارسال نمايند:
1. كتابخانههاي تخصصي (كتابخانههايي كه كتابهاي آن حول يك موضوع خاص گردآوري شده باشد)
2. كتابخانههاي دانشگاهى
3. كتابخانههاي عمومي با حداقل ده هزار جلد يا هشت هزار عنوان كتاب
همچنين بهره برداری كتابخانه از نرمافزارهاي متداول، براي ذخيره و بازيابي اطلاعات و امكان ايجاد خروجى استاندار مانند: , ISO ,CSV، XMLو ... از نرمافزار مورد استفاده كتابخانه از ديگر شرايط عضويت در پايگاه است.
مراحل عضويت: طي مراحل عضويت در پايگاه به شرح ذيل است:
1. ارسال درخواست عضويت با استفاده از بخش «ارتباط با ما» و ارسال رونوشت آن به نمابر : 7785050-0251
2. دريافت كد اختصاصي كتابخانه و رمز عبور ويژه از طريق نشاني پست الكترونيك ارسالي براي عضويت در پايگاه.
3. تكميل فرم معرفي كتابخانه براي آشنايي كاربران با كتابخانه و انواع خدمات آن.
4. ارسال اطلاعات كتابخانه به پايگاه و به روزرساني آن در فواصل منظم.
كتابخانههاي عضو در پايگاه اطلاع رساني كتابخانههاي ايران مىتوانند با استفاده از نشاني (URL) اختصاصي زیر :
«كد اختصاصي كتابخانهhttp://www.lib.ir/Libview/DocList.aspx?id=»
از خدمات جستجوي پايگاه به شكل ويژه استفاده نمايند.
