عنوان

بررسی تاثیر دوره های مختلف تداخل علف های هرز بر روی برخی از صفات اکوفیزیولوژیک و زراعی در نخود

‭۳۷پ‬

per

بررسی تاثیر دوره های مختلف تداخل علف های هرز بر روی برخی از صفات اکوفیزیولوژیک و زراعی در نخود

/غلامرضا محمدی

تبریز: دانشگاه تبریز

‮‭۲۲۱‬ ص‬

جدول،نمودار

چاپی

واژه نامه

کتابنامه ص.: ‮‭۱۸۳-۲۲۱‬

دکتری

مهندسی کشاورزی - زراعت

‮‭۱۳۸۳/۱۰/۰۲‬

تبریز: دانشگاه تبریز

به منظور بررسی تاثیر دوره‌های مختلف تداخل علف‌های هرز بر روی برخی از شاخص‌های اکوفیزیولوژیک و زراعی در نخود ,یک پژوهش دو ساله در سال‌های ‮‭۱۳۸۱‬ و ‮‭۱۳۸۲‬ به ترتیب در تبریز و کرمانشاه انجام شد .در هر دو سال ‮‭۱۲‬ تیمار در دو سری شامل دوره‌های عاری از علف هرز) کنترل علف‌های هرز در طول ‮‭۶‬ محدوده زمانی مختلف شامل صفر ‮‭۱۲, ۲۴, ۳۶, ۴۸‬ ,و ‮‭۶۰‬ روز پس از سبز شدن گیاه زراعی و عدم کنترل آنها پس از این محدوده‌های زمانی تا آخر فصل رشد (و دوره‌های آلودگی به علف هرز) عدم کنترل علف‌های هرز در طول ‮‭۶‬ محدوده زمانی مختلف شامل صفر ‮‭۱۲, ۲۴, ۳۶, ۴۸‬ ,و ‮‭۶۰‬ روز پس از سبز شدن گیاه زراعی و کنترل آنها پس از گذشت این محدوده‌های زمانی تا آخر فصل رشد گیاه زراعی (در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت .صفات مورد مطالعه عبارت از عملکرد ,اجزای عملکرد) تعداد نیام در بوته ,تعداد دانه در نیام و وزن صد دانه ,(بیوماس ,تعداد شاخه در بوته ,شاخص برداشت ,نسبت طول و وزن اندام هوایی به ریشه ,درصد جوانه‌زنی و قدرت بذر ,درصد پروتئین دانه ,سرعت رشد نسبی گیاه زراعی ,سرعت و طول دوره پرشدن دانه ,محتوای عناصر غذایی پرمصرف) نیتروژن ,فسفر ,پتاسیم و منیزیم (و کم‌مصرف) آهن ,روی ,مس و منگنز (در اندام‌های هوایی نخود بودند که تاثیر دوره‌های مختلف تداخل علف‌های هرز بر هر یک از آنها بررسی شد و در نهایت دوره بحرانی تداخل علف‌های هرز در نخود تعیین گردید .به علاوه تاثیر آللوپاتیک برخی از علف‌های هرز مزرعه نخود بر روی درصد جوانه‌زنی ,طول ریشه‌چه و ساقه‌چه بذر نخود مورد مطالعه قرار گرفت.براساس نتایج بدست آمده ,کلیه صفات مورد بررسی به استثنای تعداد دانه در نیام ,درصد جوانه‌زنی ,قدرت بذر و محتوای نیتروژن ,پتاسیم و منیزیم تحت تاثیر تداخل علف‌های هرز قرار گرفت .در حقیقت ,صفاتی که تحت تاثیر تداخل علف‌های هرز قرار گرفتند در واکنش به افزایش طول دوره تداخل این گیاهان) کاهش طول دوره عاری از علف‌های هرز و یا افزایش طول دوره آلودگی به این گیاهان (یک روند کاهشی را نشان دادند .در این زمینه فقط درصد پروتئین دانه از یک روند افزایشی برخوردار بود .طول و وزن اندام هوایی و ریشه نخود با افزایش طول دوره تداخل علف‌های هرز کاهش یافت ,ولی میزان کاهش در مورد ریشه بیشتر از اندام هوایی بود .این امر ,به افزایش نسبت طول و وزن اندام هوایی به ریشه منجر شد .علاوه بر آن ,میزان کاهش وزن این اندام‌ها بیشتر از طول آنها بود .در این بررسی ,دوره بحرانی تداخل علف‌های هرز در نخود با استفاده از معادله‌های گامپرتز و لجستیک تعیین شد که با در نظر گرفتن ‮‭۱۰‬ درصد افت قابل قبول عملکرد ,در تبریز و کرمانشاه به ترتیب‮‭۲۴ - ۴۸‬و‮‭۱۷ - ۴۸‬روز پس از سبز شدن گیاه زراعی بدست آمد .از نظر فنولوژیک این زمان‌ها به ترتیب با مراحل ‮‭۵‬ برگی تا گل‌دهی کامل و ‮‭۴‬برگی تا ابتدای گل‌دهی مصادف بودند .در هر دو آزمایش ,پایان دوره بحرانی با بسته شدن کانوپی نخود همزمان شد .در این محدوده‌های زمانی ,تاثیر تداخل علف‌های هرز بر روی بسیاری از صفات مورد مطالعه نیز از شدت بیشتری برخوردار بود .این امر نشان می‌دهد که در این محدوده‌های زمانی ,گیاه نخود نسبت به رقابت اعمال شده از سوی علف‌های هرز آسیب‌پذیرتر است .در هر دو آزمایش ,افت عملکرد دانه متناسب با افزایش بیوماس علف‌های هرز بیشتر شد .بدین ترتیب که در تبریز به ازای هر ‮‭۶/۱‬ کیلوگرم و در کرمانشاه به ازای هر ‮‭۶/۲‬ کیلوگرم بیوماس علف‌های هرز ,به میزان ‮‭۱‬ کیلوگرم از عملکرد نخود کاسته شد .همبستگی بسیاری از صفات مورد مطالعه با عملکرد مثبت و معنی‌دار بود ,ولی همبستگی بین تعداد دانه در نیام با عملکرد و سایر صفات غیرمعنی‌دار بدست آمد .همبستگی بیوماس و تراکم علف‌های هرز نیز با کلیه صفات مورد بررسی به استثنای تعداد دانه در نیام منفی و معنی‌دار بود .در این بررسی ,همبستگی وزن بذر با درصد و سرعت جوانه‌زنی و میزان هدایت الکتریکی آن غیرمعنی‌دار ,با وزن خشک گیاه‌هچه مثبت و معنی‌دار و با درصد پروتئین آن منفی و معنی‌دار بدست آمد

محمدی، غلامرضا

جوانشیر، عزیز، استاد راهنما

رحیمزاده خویی، فرخ، استاد راهنمای همکار

محمدی، ابوالقاسم، استاد مشاور

زهتاب، سعید، استاد مشاور همکار

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی